ប្រជាសហគមន៍ដីធ្លីមកពីខេត្តផ្សេងៗគ្នាលើកឡើងថាពួកគេ តែងតែរងការគំរាមកំហែងក្រោមរូបភាពផ្សេងៗគ្នាពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន នៅពេលដែលពួកគេបានរាយការណ៍ពីបញ្ហាជម្លោះដីធ្លីនៅក្នុងសហគមន៍តាមបណ្ដាញសង្គម ដើម្បីឱ្យមានដំណោះស្រាយពីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ។
ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានសហគមន៍សម័យឌីជីថល រៀបចំដោយសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា (CCFC) កាលពីថ្ងៃទី២៤ សីហា កន្លងទៅ លោកស្រី ខៀវ សារ៉ុម មកពីសហគមន៍ខេត្តស្វាយរៀង ប្រាប់ឱ្យដឹងថា នៅពេលដែលមានបញ្ហាណាមួយកើតឡើងនៅសហគមន៍ ហើយអ្នកស្រីបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្គម គឺតែងតែមានមុខអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមកគំរាមកំហែងដល់ផ្ទះឱ្យលុបព័ត៌មាន ឬរូបភាពទាំងនោះចេញ។
អ្នកស្រីចាត់ទុកថា សកម្មភាពនេះ គឺជាការរំលោភទៅលើសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋ ត្បិតអ្នកស្រីយល់ថាការរិះគន់ ឬនិយាយការពិតពីបញ្ហាសង្គមដែលកើតមានលើពលរដ្ឋរងគ្រោះមិនខុសច្បាប់ និងមិនគួរមានអាជ្ញាធរតាមយាយីដូច្នេះឡើយ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ពីមុនមក នៅពេលដែលយើងបង្ហោះព័ត៌មានទៅ វាមានព័ត៌មានរសើបចាក់ដោត ចឹងហើយមានការសួរនាំដល់ផ្ទះ ជាពិសេសអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ភាគច្រើនទៅសួរដល់ផ្ទះតែម្ដង សូមឱ្យលុបព័ត៌មាននឹងចេញ ព្រោះមិនចង់ឱ្យព័ត៌មាននឹងខ្ចាត់ខ្ចាយទេ»។
អ្នកស្រីបន្តថា៖«ខ្ញុំដឹងខ្លួនឯងថាព័ត៌មាននឹងជាព័ត៌មានពិត កើតឡើងជាក់ស្ដែងក្នុងសហគមន៍របស់យើង ចឹងហើយយើងព្យាយាមជជែកជាមួយគាត់ និងមានតែបន្ថែមព័ត៌មានពិតទៀត»។
ចំណែកលោក ស៊ឹង សុខុម តំណាងសហគមន៍ត្រពាំងជោ ស្រុកឱរ៉ាល់ លើកឡើងស្រដៀងគ្នាថា លោកធ្លាប់អធិការស្រុកឱរ៉ាល់កោះហៅ ទាក់ទងនឹងការបង្ហោះព័ត៌មានទាក់ទងនឹងក្រុមហ៊ុនឯកជនរំលោភយកដីពលរដ្ឋ។
លោក សុខុម ឱ្យដឹងថា៖«ខ្ញុំធ្លាប់ត្រូវអធិការស្រុកឱរ៉ាល់កោះហៅអំពីព័ត៌មានហ្នឹងដែរ សរសេរព័ត៌មានថ្ងៃនោះព្រឹត្តិការដែលក្រុមហ៊ុនទៅរំលោភយកដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋសហគមន៍ខ្ញុំ គេបង្ខំឱ្យខ្ញុំសារភាព បើមិនសារភាពគេដាក់គុកយើង»។
អ្នកស្រី ផាវ ញើង តំណាងសហគមន៍១៧៥ ខេត្តកោះកុង បានឱ្យដឹងថា កាលពីពេលកន្លងទៅ ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍មានបញ្ហាហើយបង្ហោះព័ត៌មានតាមបណ្ដាយសង្គមគឺគ្រាន់តែសង្ឃឹមថាបានដឹងឮទៅដល់អ្នកពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីទទួលបានដំណោះស្រាយតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរបែរជារារាំងមិនឱ្យផ្សព្វផ្សាយទៅវិញ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា នៅពេលដែលពលរដ្ឋរងគ្រោះមិនឃើញទូរទស្សណាហ៊ានផ្សាយបញ្ហារបស់ ពលរដ្ឋឡើយ ហើយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានវិញកាន់តែញញើតទៅទៀត ពេលឃើញពលរដ្ឋថត ឬឡាយព័ត៌មាន។
អ្នកស្រីថា៖ «ពេលខ្ញុំនិយាយចំៗពេក ក៏មានការទិញទឹកចិត្តដែរ អ្វីដែលយើងចង់បានគឺដំណោះស្រាយ ចឹងនៅពេលយើងផ្សាយព័ត៌មានជាក់ស្ដែងគាត់តែងតែប្រាប់ថាសូមកុំឱ្យនិយាយរឿងអស់ហ្នឹងបានដែរទេ? គេនឹងដោះឱ្យហើយ ឬក៏ឈប់ទៅគេនឹងឱ្យលុយ ឬរកមុខរបរឱ្យ»។
ជុំវិញបញ្ហានេះ លោកមាស សុភ័ណ្ឌ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន មានប្រសាសន៍ថា ពលរដ្ឋដែលបង្ហោះព័ត៌មាននៅលើបណ្ដាញសង្គមផ្ទាល់ខ្លួន ហើយត្រូវបានអាជ្ញាធររារាំង មិនស្ថិតក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងព័ត៌មានឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ពាក់ព័ន្ធទៅហ្នឹងការបង្ហោះព័ត៌មានទៅតាមហ្វេសប៊ុក គណនីរបស់ ប្រជាពលរដ្ឋមួយៗ វាអត់ស្ថិតនៅក្នុងសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងព័ត៌មានទេ ក្រសួងព័ត៌មានយើងមានតួនាទី គ្រប់គ្រងនិងដឹកនាំវិស័យព័ត៌មានសោតទស្សន៍នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។
ដោយឡែក លោកអំ សំអាត នាយកចាត់ការទូទៅនៃអង្គការ លីកាដូ យល់ឃើញថា ទង្វើដែលអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ធ្វើការគំរាមកំហែងពលរដ្ឋក្នុងការបង្ហោះព័ត៌មាន ឬបញ្ហាដែលកើតមានឡើងក្នុងសហគមន៍ គឺជាការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានក្នុងការទទួលយកព័ត៌មាន និងសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ។
លោកបន្តថា ប្រសិនបើអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន នៅតែបន្តធ្វើដូច្នេះ វានឹងជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់កម្ពុជា ហើយធ្វើឱ្យពលរដ្ឋខ្លាចមិនហ៊ាននិយាយការពិត និងបញ្ចេញមតិឡើយ។
លោក សំអាត ថា៖ «ខ្ញុំចាត់ទុកថាជាការរិតត្បិតសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋ និងការទទួលព័ត៌មានរបស់ពលរដ្ឋ ពីព្រោះពួកគាត់ជួបបញ្ហា ចឹងគាត់ត្រូវការអាជ្ញាធរដឹង ជួយដោះស្រាយទៅលើបញ្ហារបស់គាត់។ ចឹងការរឹតត្បិតរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន គឺជាការរំលោភទៅលើសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋ»។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសមាគមធាងត្នោត ដែលចេញក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ ស្ត្រីសហគមន៍ក្រីក្រមួយចំនួនបានលើកឡើងថា ការចែកចាយព័ត៌មានស្តីពីបញ្ហាប្រឈមរបស់សហគមន៍ពួកគាត់ ក៏ដូចជាការបង្ហោះពីសកម្មមភាពប្រជុំនៅក្នុងសហគមន៍ ការប្រារព្ធធពិធីសិទ្ធិលំនៅឋាន បញ្ហាដីធ្លី ការទាមទារ ប្លង់កម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ បញ្ហាបរិស្ថាន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការទទួលបានជំនួយពីសំណាក់អង្គគការសង្គមស៊ីវិល និងសប្បុរសជននានា ត្រូវបានរឹតត្បិតដោយការបំភិតបំភ័យ និងគំរាមកំហែងពីសំណាក់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។
របាយការណ៍ដដែលបានឱ្យដឹងថា ការរឹតត្បិតត្បសិទ្ធិសេរីភាពសេរីនេះធ្វើឡើងក្រោមរូបភាពផ្សេងៗ ដូចជាការដាក់់ឱ្យមានកម្លាំងដើម្បីឃ្លាំមើល គំរាមកំហែង និងនាំខ្លួនទៅកាន់ទីតាំងសាលាសង្កាត់ដើម្បីធ្វើការសាកសួរ និងផាកពិន័យជាដើម។
អ្នកស្រី បូ បានឱ្យដឹងថា «ចំពោះបទពិសោធន៍ ក្នុងការប្រើប្រាស់បណ្តាញ ផ្សព្វផ្សាយសង្គម បើនិយាយរួមទៅមិនមានសកម្មមភាព អ្វីដែលអាចប្រើប្រាស់បានទេដោយសារនៅក្នុងសហគមន៍ របស់ខ្ញុំមានការរឹតបន្តឹងខ្លាំង (លើការចែកចាយព័ត៌មាន ក៏ដូចជាការបង្ហោះសកម្មភាពប្រជុំនៅក្នុងសហគមន៍ កិច្ចប្រជុំការសន្សំលុយជាដើម)។ ខ្ញុំមិនអាចធ្វើសកម្មភាព ណាទាំងអស់នៅក្នុងបណ្តាញសង្គមព្រោះតែងតែមានគេតាមដានខ្ញុំ (អ្នកដែលនៅក្នុងសហគមន៍តែពួកគាត់ជាសមាជិកឃុំសង្កាត់) ខ្ញុំដឹងថាពួកគាត់តាមដានខ្ញុំ ដោយសារ រាល់ការបង្ហោះរបស់់ខ្ញុំនៅលើបណ្តាញសង្គមតែងមានការនិយាយមានការណែនាំពីអាជ្ញាធរមិនឱ្យធ្វើនេះ មិនឱ្យធ្វើនោះ…..»។
ចំណែកលោក ណុប វី នាយកប្រត្តិបត្តិនៃសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការយកព័ត៌មាន សរសេរ ឬបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្គម ព្រោះជាសិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិដែលការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោកបន្ថែមថា ត្បិតថាពលរដ្ឋទាំងនោះ មិនមែនជាអ្នកសារព័ត៌មានអាជីព បានចុះបញ្ជីក្នុងក្រសួងព័ត៌មានក៏ដោយ ក៏ក្រសួងគួរតែបង្កបរិយាកាសអំណោយផល និងលើកទឹកចិត្ត ពលរដ្ឋសារព័ត៌មានទាំងនោះ ក្នុងការពាំនាំបញ្ហាទៅកាន់មជ្ឈដ្ឋានជុំវិញ ដើម្បីឱ្យមានដំណោះស្រាយ និងដឹងឮដល់ថ្នាក់ដឹកនាំ។
លោក ណុប វី ថ្លែងថា៖ «នៅក្នុងមូលដ្ឋានគ្រឹះ និងអ្វីដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញគឺអត់មានកំណត់ថា លុះត្រាតែអ្នកសារព័ត៌មាន ទើបអាចបង្ហោះ ទើបអាចផ្សព្វផ្សាយសរសេរព័ត៌មានបានទេ។ ហើយបើសិនជារដ្ឋាភិបាល លោកមានចេតនានៅក្នុងការចង់ឃើញការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ លោកគួរតែសម្របសម្រួល គួរតែផ្ដល់មធ្យោបាយថែមទៀត មិនត្រឹមតែផ្ដល់មធ្យោបាយ គឺត្រូវតែចាត់វិធានការទំាងឡាយណា ដែលរារាំងចំពោះការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន»។
តាមរយៈអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជារកឃើញថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧មក ការអនុវត្តសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជាត្រូវបានរឹតបន្តឹង ជាពិសេស ទាក់ទងនឹងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ក្នុងការចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌របស់ប្រទេសជាតិ ដែលមានធានាដោយច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនមានការត្រួតពិនិត្យ ដើម្បីអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញនោះឡើយ។
ថ្វីបើយ៉ាងនេះក្ដី លោក កត្តា អ៊ន មន្រ្តីសិទ្ធិមនុស្សរដ្ឋាភិបាល ធ្លាប់បានអះអាងថា របាយការណ៍ដែលសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ ធ្វើការវាយតម្លៃថា កម្ពុជាគ្មានការគោរពសិទ្ធិត្រឹមត្រូវតាមស្របច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញឡើយ គឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវ និងគ្មានភស្ដុតាងច្បាស់លាស់៕
