សកម្មជនបរិស្ថានដែលនិយាយឥតសំចៃ រក្សាការតាំងចិត្តក្នុងការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់គាត់ក្នុងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីបញ្ហាបរិស្ថាន បើទោះបីជាមានការគំរាមកំហែងផ្នែកច្បាប់ បន្ទាប់ពីលាតត្រដាងការកាប់ឈើខុសច្បាប់នៅក្នុងតំបន់អភិរក្សស្ថិតនៅភាគខាងជើងប្រទេសកម្ពុជាក៏ដោយ។
ការចោទប្រកាន់នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីបទសម្ភាសន៍របស់លោក ម៉ា ចិត្រា ជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរី ទាក់ទងនឹងការចុះល្បាតរួមគ្នាជាមួយប្រជាសហគមន៍ដែលពួកគេចងក្រងឯកសារភស្តុតាងនៃបទល្មើសព្រៃឈើ និងការកាប់ឈើនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរកា។ ជុំវិញករណីនេះ អាជ្ញាធរបានអះអាងថាវាជារូបភាពចាស់។
អ្នកវិភាគផ្នែកអភិបាលកិច្ចល្អ យល់ថា បញ្ហានៃបទល្មើសព្រៃឈើគឺវានៅតែបន្តមាន«គម្លាតឆ្ងាយពីគ្នានៅទ្បើយ» រវាងឆន្ទៈនយោបាយ និងការអនុវត្តជាក់ស្តែងនៃច្បាប់របស់មន្ត្រីថ្នាក់ក្រោម។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ ចុះនៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា បានចោទប្រកាន់ សកម្មជនបរិស្ថាន លោក ចិត្រា និងក្រុមរបស់គាត់ ថា បានធ្វើ«សកម្មភាពខុសច្បាប់នៅក្នុងតំបន់អភិរក្សដោយគ្មានការអនុញ្ញាត» និង«បានបង្កើតព័ត៌មានមិនពិតមានចេតនាញុះញង់ ប៉ុនប៉ង និងបង្កឱ្យមានបញ្ហាសណ្តាប់ធ្នាប់ ក្នុងសង្គម ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ឱ្យនយោបាយក្រុមអគតិក្រៅច្បាប់នៅក្រៅប្រទេស»។
មន្ទីរបរិស្ថានខាងលើអះអាងថា ខ្លួននឹងចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ទៅលើបុគ្គល និងក្រុមខិលខូចចំពោះករណីខាងលើ និងបានអំពាវនាវឱ្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបញ្ឈប់ការចេញផ្សាយនូវ «ព័ត៌មានមិនពិត»។
ថ្លែងប្រាប់ សារព័ត៌មានខេមបូចា លោក ចិត្រា បាននិយាយថា ព័ត៌មានដែលលោកផ្សព្វផ្សាយបានឆ្លុះបញ្ចាំងពី «ការពិតជាក់ស្ដែង»។
លោកបន្តថា៖ «ប្រសិនបើថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលមិនបានយកចិត្តទុកដាក់លើការការពារធនធានធម្មជាតិ ជាពិសេសចំពោះបញ្ហាដែលខ្ញុំបានលើកឡើងនោះ ខ្ញុំមានការព្រួយបារម្ភថាខ្ញុំអាចប្រឈមមុខនឹងចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់»។
លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនឹងពិចារណាលើបញ្ហានេះឱ្យបានហ្មត់ចត់។ ដូចដែលខ្ញុំបាននិយាយកន្លងមក ព័ត៌មានដែលខ្ញុំបានចែករំលែកគឺជាការពិត»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំនឹងមិនបោះបង់ទេ ដរាបណាបទល្មើសព្រៃឈើនៅតែបន្តកើតមាន។ ខ្ញុំនឹងបន្តដើរល្បាតជាមួយប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋានដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹង។ គោលដៅតែមួយគត់របស់យើងគឺការពារធនធានធម្មជាតិរបស់យើង»។
ជាអ្នកដែលបានចូលរួមល្បាតរយៈពេលបីថ្ងៃជាមួយប្រជាសហគមន៍ក្នុងខេត្តព្រះវិហារកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា លោក ចិត្រា បានអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធបើកការស៊ើបអង្កេតពីអំពើពុករលួយនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន ដែលលោកជឿថាកំពុងបន្តរួមចំណែកក្នុងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ។
បុរសវ័យ៣៤ឆ្នាំ ដែលបានចូលរួមការពារធនធានធម្មជាតិនៅតំបន់អារ៉ែង ស្ថិតនៅជួរភ្នំក្រវាញ តាំងពីឆ្នាំ២០១៤រូបនេះ បានឱ្យដឹងទៀតថា៖ «បញ្ហាសំខាន់គឺជាអំពើពុករលួយ»។ នេះជាការសង្ស័យរបស់ខ្ញុំថាមានមន្ត្រីមួយចំនួនកំពុងគប់គិតជាមួយឈ្មួញ»។
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយក្នុងភូមិប្រមេរ ដែលបានបង្ហោះរបាយការណ៍បន្ទាប់ពីការចុះល្បាតរបស់ពួកគេក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរកា ចាប់ពីថ្ងៃទី៥ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែឧសភា បានបង្ហាញនូវបទល្មើសព្រៃឈើចំនួន៣៣៤ករណី រួមមានការកាប់ដើមឈើតូចធំ ទីតាំងប្រព្រឹត្តល្មើស ម៉ាស៊ីនអារឈើ និងឈើដែលបានកាប់រួចប្រវែងចន្លោះពី២៥សង់ទីម៉ែត្រ ទៅ ១៧៨សង់ទីម៉ែត្រ។
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ លោក កាក់ ភារិទ្ធិម៉ាស៊ី ដែលចូលរួមក្នុងការល្បាតនោះ បានសម្តែងការខកចិត្តចំពោះការច្រានចោលរបស់អាជ្ញាធរលើការលាតត្រដាងការពិតរបស់ពួកគេ។
លោកបានបន្តថា៖ «ខ្ញុំគិតថាមន្ត្រីបរិស្ថានបដិសេធព្រោះមិនចង់បង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ថ្នាក់លើ។ នៅពេលដែលសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើជាច្រើនត្រូវបានលាតត្រដាង វានឹងឆ្លុះបញ្ចាំងជាអវិជ្ជមានពីប្រទេសជាតិផងដែរ»។
ជាមួយគ្នា លោក ភារិទ្ធិម៉ាស៊ី បានគាំទ្រលើរបាយការណ៍ដែលធ្វើឡើងដោយសហគមន៍ដោយបញ្ជាក់ថា ពួកគេបានរកឃើញភស្តុតាងជាក់លាក់មួយចំនួននៃបទល្មើសព្រៃឈើ។
លោក ឱក សេរីសុភ័ក្រ ជាអ្នកជំនាញផ្នែកអភិបាលកិច្ចល្អ បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានត្រឹមត្រូវមុននឹងធ្វើការសន្និដ្ឋាន ដោយលោកបានភ្ជាប់ករណីរបស់លោក ម៉ា ចិត្រា ដែលលោកថាបាន«កត់ត្រាពីបទល្មើសព្រៃឈើនៅក្នុងតំបន់ភូមិសាស្ត្រជាក់លាក់មួយ»។
តាមរយៈការបង្ហោះសារនៅលើបណ្ដាញសង្គមផ្ទាល់ខ្លួន លោក សុភ័ក្រ បានលើកឡើងថា៖ «សម័យឌីជីថលឥឡូវ មិនពិបាកទេក្នុងការផ្ទៀងផ្ទាត់ ថាតើជារូបចាស់ ឬជារូបថតបច្ចុប្បន្ន។ បើពិនិត្យទៅ ឃើញថាជារូបចាស់ នោះបុគ្គលដែលផ្សព្វផ្សាយត្រូវតែមានកំហុស។ បើជារូបថ្មីមែន ត្រូវតែធ្វើការស៊ើបអង្កេតដោយអង្គភាពមិនពាក់ព័ន្ធដោយចំពោះ»។
សំណេរដដែលបានរៀបរាប់ដោយភ្ជាប់ទៅនឹងសុន្ទរកថារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលជំរុញឱ្យពលរដ្ឋផ្តល់ការរិះគន់ក្នុងន័យស្ថាបនា និងព្រមានពីការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិតដើម្បីញុះញង់ប្រជាពលរដ្ឋ ថា៖ «ការហាមមិនឲ្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព៌តមាន ផ្សាយអំពីសំណុំរឿងនេះ ទាំងដែលមិនទាន់មានការស៊ើបអង្កេតច្បាស់លាស់ គឺមានលក្ខណ:គំរាមកំហែង ហើយរឹតតែធ្វើឲ្យមតិសាធារណ:មានមន្ទិលសង្ស័យលើករណីយមួយនេះ»។
លោក សាន់ ម៉ាឡា ប្រធានកម្មវិធីបណ្តាញ និងតស៊ូមតិនៃអង្គការភាពជាដៃគូដើម្បីបរិស្ថាន និងការអភិវឌ្ឍ បានលើកឡើងថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធគួរតែចុះជួបជាមួយសកម្មជនបរិស្ថាន និងប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋានដែលតែងតែទម្លាយពីបទល្មើសព្រៃឈើ ជាជាងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដើម្បី«ដោះសារការពិត»។
លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងតែងតែឃើញក្រសួងច្រានចោលនូវការរកឃើញទាំងនេះ ជាជាងការទទួលស្គាល់ភស្តុតាង និងធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីបញ្ចប់ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅក្នុងប្រទេសរបស់យើង»។
បើតាមលោក ម៉ាឡា សង្កេតឃើញថា សកម្មជនបរិស្ថានមិនអាចអនុវត្តសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ពួកគេបានពេញលេញទេ ខណៈអ្នកខ្លះប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យនៃការចាប់ខ្លួន បើទោះបីជាពួកគេខិតខំការពារធនធានធម្មជាតិក៏ដោយ។
កាលពីឆ្នាំមុន សកម្មជនបរិស្ថានចំនួន១០នាក់ ត្រូវបានរកឃើញថាមានទោស ដោយតុលាការបានកាត់ទោសការអត្ថាធិប្បាយ ឬសកម្មភាពរបស់ពួកគេថាជាបទឧក្រិដ្ឋ។
ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ លោក មឿន សុភេទ បានស្នើឱ្យប្រជាសហគមន៍ចែករំលែកទីតាំង Universal Transverse Mercator (UTM) សម្រាប់ករណីចំនួន ៣៣៤ ដែលពួកគេបានរាយការណ៍។ គួរឱ្យដឹងថា UTM គឺជាប្រព័ន្ធសម្របសម្រួលដើម្បីកំណត់ទីតាំងជាក់លាក់នៅលើភពផែនដី។ ករណីនេះលោកចង់ដឹងពីទីតាំងពិតប្រាកដនៃការកាប់ឈើ។
នៅពេលអ្នកសារព័ត៌មានសុំការអត្ថាធិប្បាយទៅនឹងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដែលថា លោក ចិត្រា បានបង្ហោះរូបភាពចាស់ លោក សុភេទ បានតបថា៖ «ចឹងបានខ្ញុំចង់បានចំនុចប្រព័ន្ធ UTM ធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់វា។ យើងត្រូវមានការយល់ដឹងអំពីនីតិវិធីបន្តបន្ទាប់ទៀត»។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកបដិសេធមិនឆ្លើយតបនឹងសំណួរអំពីចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ដែលនឹងកើតឡើងចំពោះ លោក ចិត្រា ឡើយ ដោយថា៖ «សូមរង់ចាំលទ្ធផលនៃការធ្វើការងាររបស់យើងជសិន»។
ជាមួយគ្នានេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក ខ្វៃ អាទិត្យា បានឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានទៅស្វែងរកខ្លឹមសារលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ផ្លូវការរបស់ក្រសួង នៅពេលអ្នកសារព័ត៌មានទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយ។ ដោយមានដកសម្រង់សំដីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានលោក អ៊ាង សុផល្លែត ថា៖ «ជំរុញឱ្យលោកប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានទាំងអស់ ពង្រឹងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ និងអភិរក្សជីវៈចម្រុះឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព»។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា បដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយទេ ដោយបង្វែរសំណួរទៅក្រសួងបរិស្ថាន៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Environmental Activist Stands Firm Despite Legal Action Threat After Exposing Logging in Preah Roka Wildlife Sanctuary
