បណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ចំនួន៣៤នាក់ចុះល្បាតពីថ្ងៃទី១១ដល់ទី១៤ ខែមិថុនា បានរកឃើញបទល្មើសថ្មីជាច្រើនករណី ដែលក្រុមជនល្មើសចូលទៅសម្ងំកាត់ឈើ និងដឹកជញ្ជូនយ៉ាងសកម្ម ក្រោមរូបភាពមានមេការត់ការ និងកម្មករស៊ីឈ្នួលអារ ដឹកឈើយ៉ាងរលូនមិនញញើតមន្រ្តីបរិស្ថាននោះឡើយ។ យោងតាមប្រជាសហគមន៍ព្រៃឡង់លើកឡើង។
បើតាមរបាយការណ៍ គឺបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ បទល្មើសរកឃើញថ្មីទាំងអស់នោះ រួមមានគល់ឈើកាត់ថ្មីៗចំនួន២៥០គល់ ឈើអារជាក្តារបន្ទះចំនួន២១៦សន្លឹក និងឈើអារឃ្លុំជាបួនជ្រុង ពុំទាន់ដឹកចេញចំនួន២៤។ ឈើទាំងនោះជាប្រភេទដើមឈើទាល ផ្តៀក ដួងចែម និងដើមគគីរ ។ រួមទាំងក្រុមជនល្មើសចំនួន២២នាក់ ប្រើប្រាស់រណាយន្តចំនួន៧គ្រឿង គោយន្តចំនួន៦គ្រឿង ម៉ូតូចំនួន៦គ្រឿង និងអាវុធកែច្នៃចំនួន៨ដើម ដើម្បីសម្ងំកាប់ឈើក្នុងព្រៃឡង់។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅពេលថ្មីៗបានបញ្ជាឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងកសិកម្ម គណៈកម្មការជាតិទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ និងអភិបាលខេត្តពាក់ព័ន្ធបង្ក្រាបការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងការទន្រ្ទានយកដីរដ្ឋ ដែលតែងតែកើតមានអំឡុងពេលមានការបោះឆ្នោត។
ដោយឡែកនាយឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស និងជាប្រធានគណៈកម្មការជាតិទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិបានថ្លែងថា គណៈកម្មការដែលមានសមាសភាពពាក់ព័ន្ធបានកោះប្រជុំភ្លាមៗ និងចុះធ្វើការជាប្រចាំផងដែរ ដោយប្រើយន្តការអប់រំ ណែនាំដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងស្រាវជ្រាវបង្ក្រាបមេខ្លោងនៅពីក្រោយ។
លោក សុខា ក៏បានប្រតិកម្មផងដែរ ទៅនឹងការលើកឡើងពីសង្គមស៊ីវិលពីរបាយការណ៍បទល្មើសព្រៃឈើនេះ ដោយលោកស្នើឱ្យចង្អុលប្រាប់លោកចំៗថាតើអ្នកណាជាមេខ្លោងនៅពីក្រោយការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនេះ។ ក្នុងប្រតិបត្តិការបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះសមត្ថកិច្ចនៅមិនទាន់ចាប់បានជនល្មើសណាម្នាក់នៅឡើយ។
លោក ចាន់ សារិន ដែលបានចូលរួមល្បាតព្រៃឈើលើកឡើងថា គល់ឈើអារជាបន្ទះក្តារចំនួន២១៦សន្លឹក និងឈើអារឃ្លុំជាបួនជ្រុងចំនួន២៤ ដែលជនល្មើសបានកាប់បំផ្លាញនោះ គឺទុកនៅទីតាំងកើតហេតុដដែលដោយខាងសហគមន៍មិនមានសិទ្ធិក្នុងការចាប់ និងរឹបអូសទេ។ លោកបន្តថា ពួកគាត់ត្រឹមតែថតទុកជាឯកសារ សួរនាំថាឈើហ្នឹងដឹកនាំទៅណា? ហើយនរណាជាអ្នកឱ្យធ្វើ? និងយកទៅលក់នៅឯណាជាដើម?
លោកបន្តថា៖ «ទាក់ទងនឹងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានហ្នឹង យើងធ្លាប់រាយការណ៍ ធ្លាប់សុំកម្លាំងសហការដែរ ប៉ុន្តែគាត់មិនមានលទ្ធភាពក្នុងការចូលរួមជាមួយពួកយើងទេ។ បើដូចមន្ត្រីបរិស្ថានអី! គាត់តែងតែនិយាយថា រវល់ ឬក៏គាត់ទៅនុះទៅនុងអញ្ចឹង គាត់មិនអាចទៅជាមួយយើងទេ។ ជាក់ស្តែងថ្មីៗនេះដែរ ពួកខ្ញុំរៀបនឹងចុះ ក៏ស្នើទៅដល់មន្ត្រីបរិស្ថានដែលនៅតាមច្រកព្រៃឡង់នីមួយៗដែរ ប៉ុន្តែពួកគាត់រវល់ទៅវាស់ដីវាស់ព្រៃ»។
លោក សារិន បន្ថែមថា ការអនុវត្តច្បាប់ក្នុងការការពារព្រៃឈើនៅធូររលុងនៅឡើយ ហើយបើការអនុវត្តច្បាប់រឹងមាំ តឹងរឹងមែន ប្រហែលព្រៃឈើមិនអស់ច្រើនដូចសព្វថ្ងៃនេះទេ។ លោកទាមទារឱ្យមានការអនុវត្តច្បាប់ជារឿយៗ ដូចភ្លៀងរលឹម កុំផ្អើលមួយពេលៗតាមសម្តីនាយកមន្ត្រី ហើយស្ងាត់ទៅវិញ នោះព្រៃឈើនឹងបន្តបំផ្លិចបំផ្លាញទៀត។
ទន្ធឹមនឹងនេះដែរ លោក ស្រី ថី សមាជិកបណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ប្រចាំខេត្តព្រះវិហារ បានឱ្យដឹងថា លោកបានទទួលរបាយការណ៍បឋមថា មានករណីលួចកាប់ឈើខុសច្បាប់ជាង៥០០ករណីគិតតាំងពីដើមឆ្នាំ២០២៣ មក។ បើតាមអ្វីដែលពួកលោកបានជួបប្រទះពេលចុះល្បាត អ្នកលួចកាប់ឈើខុសច្បាប់បានប្រើគោយន្តសម្រាប់ដឹកជញ្ជូនឈើដែលទើបកាប់ថ្មីៗដែលមានប្រវែងរហូតដល់ប្រាំពីរម៉ែត្រ និងជាពូជឈើប្រណិតប្រភេទផ្សេងៗគ្នា។
លោក ថី បញ្ជាក់ថា៖ «វាមានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ពីព្រោះថារាល់ខែមានសេចក្ដីរាយការណ៍ពីបទល្មើសថ្មីៗពីសហគមន៍ ដែលនេះជាកង្វល់សម្រាប់តំបន់ព្រៃឡង់របស់យើង»។ លោក ថី បន្ថែមថា៖ «ពេលចុះល្បាតម្ដងៗ ខ្ញុំបារម្ភពីសុវត្ថិភាព និងអាយុជីវិត ពីព្រោះពួកគេមានកាំភ្លើងច្រើន ប៉ុន្តែខ្ញុំនៅតែតស៊ូការពារព្រៃឡង់ ដើម្បីអនាគតក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ»។
កន្លងមកសកម្មជនបរិស្ថាន ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច និងសហគមន៍នាំគ្នាចុះល្បាតជាប្រចាំដើម្បីជួយផ្ដល់ជាដំណឹងដល់រដ្ឋាភិបាលអំពីការបំផ្លាញព្រៃឈើនៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែថាអ្នកទាំងនោះច្រើនជួបការរំខាន និងរារាំងមិនឱ្យចូលទៅក្នុងតំបន់ព្រៃការពាររបស់ពួកគេ។ ដែលនេះអាចជាដើមហេតុចម្បងមួយ នាំឱ្យជនល្មើស និងអ្នកនៅពីក្រោយករណីទាំងអស់នេះ បន្តកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ដោយគ្មានខ្លាចនរណាសោះ។
ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារលោក ស៊ុង ចន្ទសុជាតិ បដិសេធចំពោះលើកឡើងរបស់ប្រជាសហគមន៍ដោយលោកអះអាងថា វាមិនមានសកម្មភាពនៃការរារាំង និងហាមឃាត់ក្នុងការចុះល្បាតនេះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា មន្រ្តីបរិស្ថានតែងបើកសិទ្ធិ និងចង់ចូលរួមសហការជាមួយសហគមន៍ជានិច្ច ក្នុងន័យដើម្បីចូលរួមទប់ស្កាត់បទល្មើស សំខាន់ឱ្យតែសហគមន៍ផ្តល់កិច្ចសហការជាមួយមន្រ្តីឧទ្យានុរក្ស។
លោកបន្តថា៖ «ការចូលល្បាតព្រៃរបស់សហគមន៍យើងមិនដែលឃាត់ទេ ជាក់ស្តែងពីខែបីថ្ងៃទី២០ ជាងនេះគាត់ចូលទៅបំបួសព្រៃឈើនៅក្នុងព្រៃព្រះរកា យើមិនបានឃាត់ឃាំងគាត់ណា៎»។
ចំណែកឯលោក អូត ឡាទីន ជាមន្រ្តីសម្របសម្រួលគម្រោងនៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា(CYN)លើកឡើងថា បញ្ហាការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅតំបន់ព្រៃការពារហាក់កើតមានស្ទើររាល់ថ្ងៃ បើតាមការរកឃើញរបស់បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ទាំងបួនខេត្ត។ លោកបន្តថា បញ្ហាបទល្មើសព្រៃឈើទាំងនេះជាសញ្ញាមួយបញ្ជាក់ថាបទបញ្ជារបស់រដ្ឋាភិបាលដែលប្រកាសក្តែងៗឱ្យមន្រ្តីថ្នាក់ក្រោមអនុវត្តការចុះបង្រ្កាបនិងទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើហាក់ឆ្ងាយដូចជើងមេឃ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ជាសញ្ញាបង្ហាញថាចំណាត់ការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៅមិនទាន់អនុវត្តបានល្អប្រសើរនៅឡើយទេ ដែលទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតក្នុងការទប់ស្កាត់និងបង្រ្កាបបទល្មើសទូទាំងប្រទេស»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ប្រសិនបើមិនមានការយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យបានល្អប្រសើរហើយមិនធ្វើការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យមានភាពប្រាដកប្រជានិងឱ្យបានម៉ឹងម៉ាត់ បញ្ហាការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅនឹងតែបន្តកើតមានហើយនិងជាបញ្ហាធំនៅថ្ងៃក្រោយ»។
យោងតាមទិន្នន័យចេញផ្សាយដោយអង្គការ Global Forest Watch តំបន់ព្រៃការពារព្រៃឡង់ដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេនៅកម្ពុជារហូតដល់ជាង ៤៣០ ០០០ហិកតា ក៏មានការបាត់បង់ដីព្រៃប្រហែល ៨ ៣០០ហិកតាដែរក្នុងឆ្នាំ២០២២ តែតួលេខនេះតិចជាងឆ្នាំ២០២១។ ប៉ុន្តែតំបន់នេះនៅតែត្រូវបានចាត់ទុកថាមានចំនួនដើមឈើបាត់បង់ខ្ពស់បំផុតមួយនៅកម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២។
