អតីតអ្នកជាប់ឃុំបានលើកឡើងថាពន្ធនាគារក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅតែណែនចង្អៀត ខណៈដែលសង្គមស៊ីវិលទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយសំណុំរឿងដែលកកស្ទះឲ្យបានឆាប់រហ័ស ព្រមទាំងអនុញ្ញាតអ្នកដែលមានទោសស្រាល ឬជិតផុតទោសឲ្យអនុវត្តនៅក្រៅពន្ធនាគារ។
យុវជន គា សុគន្ធ ជាតារាចម្រៀងរ៉េប ដែលបានជាប់ពន្ធនាគារនៅខេត្តសៀមរាបរយៈពេល១ឆ្នាំ ហើយទើបដោះលែងកាលពីខែកញ្ញាបន្ទាប់ពីអនុវត្តទោសរួច បាននិយាយថាលោកមានការលំបាកនៅពេលដែលរស់នៅក្នុងបន្ទប់ពន្ធនាគារតូចចង្អៀត។ លោកថា នៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងទំហំ៤ម៉ែត្រគុណ៤ម៉ែត្ររបស់លោកមានអ្នកទោសចន្លោះពី២០ ទៅ៣០នាក់។
លោក សុគន្ធ និយាយថា៖ «[យើង]ដេកតម្រៀបជួរ ដេកកៀកៗគ្នារហូត និយាយទៅវាចង្អៀតដែរ និយាយឲ្យត្រង់វាចង្អៀត [ ] វាពិបាកបន្តិចបន្តួចពេលខ្លះគេដេកជិតយើង គាត់កំពុងតែដេក យើងប្រែខ្លួនលក្ខណៈថ្នមៗ អត់ចង់ឲ្យខ្លាំងដូចយើងដេកសព្វដង(នៅផ្ទះ) និយាយទៅយល់ចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក»។
យុវជន សុគន្ធ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួនកាលពីខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២០ ហើយតុលាការសម្រេចចោទពីបទ «ញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍» ដោយមានបណ្តឹងពីប្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បះពាក់ព័ន្ធចម្រៀងរ៉េបចំនួន៣បទគឺបទ ដីខ្មែរ បទសាសន៍កំសត់ និងបទទឹកភ្នែករាស្ត្រ ។
សាលាដំបូងខេត្តសៀមរាបនៅថ្ងៃទី២២ខែធ្នូឆ្នាំ២០២០ បានសម្រេចផ្តន្ទាទោស សុគន្ធឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១៨ខែ ដែលត្រូវអនុវត្តទោស១២ខែ និងព្យួររយៈពេល៦ខែ។
សុគន្ធបានបន្តថា នៅពេលដែលលោកនៅក្នុងបន្ទប់ពន្ធនាគារតូចចង្អៀត កង្វះអនាម័យ និងកង្វះទឹកស្អាត បានធ្វើឲ្យលោកនិងអ្នកទោសផ្សេងទៀតកើតរមាស់។ លោកថានៅពេលដែលងូតទឹកម្តងៗ លោកត្រូវអង្គុយព្រោះខ្លាចសាចទឹកមក្រៅ។
សុគន្ធ បានបន្ថែមថា៖ «នៅពេលដែលរម៉ាស់គេងមិនបានគ្រប់គ្រាន់ទេ វាពិបាកនៅក្នុងខ្លួន [ ] អត់ដឹងដែរនិយាយទៅវាទាក់ទងនិងបញ្ហារឿងទឹក ឬកន្លែងរស់នៅលក្ខណៈថានៅជាមួយគ្នាច្រើន អញ្ចឹងវាមានជំងឺដូចមេរោគផ្សេងៗ»។
ស្ត្រីម្នាក់រស់នៅខេត្តសៀមរាប សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះដោយបារម្ភពីសុវត្ថិភាព ដែលប្តីអ្នកស្រីបានជាប់ឃុំកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ នៅពន្ធនាគារខេត្តសៀមរាប ហើយបានស្លាប់ក្នុងពន្ធនាគារក្រោយជាប់ពន្ធនាគារបាន៩ខែ បានឲ្យដឹងថា ប្តីអ្នកស្រីត្រូវបានគេប្រាប់ថាស្លាប់ដោយសារគាំងបេះដូង។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា ប្តីអ្នកស្រីធ្លាប់ត្រូវបានគេវាយនៅពេលជាប់ពន្ធនាគារនៅពេលដែលគាត់បញ្ជូនទៅឃុំបានពីរ ទៅបីថ្ងៃ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ពេលនោះគាត់ទើបតែចូលបាន២ថ្ងៃក៏វង្វេងមិនស្គាល់អ្វីទៅហើយ សូម្បីក្រដាសប្រាក់ ៥០០[រៀល]ខ្មែរ ក៏មិនស្គាល់ផង ខ្ញុំរន្ធត់ចិត្តណាស់»។
លោក ភាន ឆវ័ន្ត ប្រធានពន្ធនាគារខេត្តសៀមរាប បានមានប្រសាសន៍ថាអ្នកទោសមួយចំនួនមានការប៉ះទង្គិចគ្នានៅក្នុងឃុំ ប៉ុន្តែមិនមានបញ្ហាអ្វីធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។ លោកថា មន្ត្រីពន្ធនាគារបានធ្វើការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈដល់ទណ្ឌិតជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចកែប្រែខ្លួនឡើងវិញ ប៉ុន្តែបានផ្អាកមួយរយៈសិនដោយសារបញ្ហាកូវីដ១៩។
លោកថ្លែងថា៖ «ការរស់នៅរបស់អ្នកជាប់ឃុំ ជាទូទៅរឿងការប៉ះពាល់គ្នាជារឿងជៀសមិនផុតទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថាមិនមានបញ្ហាប្រឈមធ្ងន់ធ្ងរទេ »។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហាកកស្ទះសំណុំរឿង និងករណីពន្ធនាគារណែនចង្អៀត លោ ឆវ័ន្ត បានលើកឡើងថា លោកនិងអាជ្ញាធរថ្នាក់ជាតិកំពុងដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ លោកថា អ្នកទោសនៅខេត្តសៀមរាបមួយចំនួន ត្រូវបានបញ្ជូនទៅឃុំទៅកន្លែងផ្សេងៗទៀត ដូចជាពោធិ៍សាត់ និងភ្នំពេញ ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា ៖ «បន្ទាប់ពីមានការជួយដោះស្រាយការកកស្ទះសំណុំរឿង ពីថ្នាក់លើមក និងការបញ្ជូនអ្នកទោសទៅទីកន្លែងផ្សេងៗទៀត ពន្ធនាគារនៅខេត្តសៀមរាបបច្ចុប្បន្ន មិនមានបញ្ហាទេ»។
របាយការណ៍ក្រសួងយុត្តិធម៌ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ ស្តីពីការបូកលទ្ធផលរយៈពេល ៣៩៥ថ្ងៃ គិតពីថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ បង្ហាញថា សំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌដែលកកស្ទះទូទាំងប្រទេស មានចំនួន ៣៧.៨៦០ ករណីត្រូវបានដោះស្រាយ ដែលស្មើនឹង ៩៦ភាគរយ។ របាយការណ៍បង្ហាញថា សំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌចូលថ្មីចំនួន ៦២.៥៣៧ ករណី ស្មើនឹង៧៨ភាគរយក៏ត្រូវបានដោះស្រាយផងដែរ។
លោក នុត សវនា អ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារ បានមានបានមានប្រសាសន៍ថា អ្នកទោសនៅពន្ធនាគារ សរុបជិត ៤០.០០០នាក់នៅទូទាំងប្រទេស ហើយបញ្ហាខ្វះខាតមួយចំនួនតែងតែកើតមាន។
លោកថ្លែងថា ៖ «រឿងនេះទាមទារឲ្យមានគោលនយោបាយថ្នាក់ជាតិគ្របដណ្តប់លើវិស័យកែប្រែ ឲ្យស៊ីជម្រៅជាងនេះ វាមិនមែនជារឿងងាយស្រួលទេ ហើយទាមទារឲ្យស្ថាប័ន បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដូចជាក្រសួងការងារ ក្រសួងអប់រំ ក្រសួងសង្គមកិច្ច ចូលរួមកិច្ចការនេះ។ យើងធ្វើតែឯងមន្ត្រីខ្ញុំគ្មានលទ្ធភាពទេ»។
លោកបន្ថែមថា ខាងពន្ធនាគារបានសហការជាមួយក្រសួងយុត្តិធម៌ ដើម្បីពន្លឿនសំណុំរឿងដែលកកស្ទះដើម្បីកាត់បន្ថយអ្នកជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ដោយអនុញ្ញាតអ្នកដែលមានទោសស្រាល ឬជិតផុតទោស ឲ្យអនុវត្តនៅក្រៅពន្ធនាគារ។
លោកថ្លែងថា៖ «ឥឡូវនេះ យើងអនុវត្តការដាក់ទោសនៅក្រៅឃុំដែលមានលក្ខខណ្ឌ។ យើងពិនិត្យមើលទីតាំងណាដែលវាចង្អៀតណែន គឺយើងសិក្សាចំនួន ហើយសិក្សាសំណុំរឿងរបស់ជនជាប់ឃុំនីមួយៗ ហើយដាក់ជូនក្រសួងយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែយើងទាមទារពេលវេលាព្រោះវាជារឿងថ្មី»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរវាងអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ និងអង្គការលីកាដូ ចេញកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ បានទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់វិធានការឲ្យបានឆាប់រហ័ស ការពារសិទ្ធិទទួលបានសេវាសុខភាពរបស់អ្នកជាប់ឃុំ និងការពិចារណាជាបន្ទាន់លើការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំដែលប្រឈមនឹងហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការឆ្លងវីរុសកូវីដ១៩ ដូចជា មនុស្សចាស់ អ្នកដែលមានបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ និងស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ក៏ស្នើឲ្យមានការពិចារណាដោះលែងបណ្តោះអាសន្ន ឬមានលក្ខខណ្ឌចំពោះអ្នកជាប់ឃុំរង់ចាំសវនាការ អ្នកប្រពឹ្រត្តបទល្មើសស្រាល ឬអ្នកបានអនុវត្តទោសជិតចប់ ក៏ដូចជាស្តី្រជាប់ពន្ធនាគារដែលមានកូនតូចនៅជាមួយ និងអ្នកជាប់ឃុំក្រោម១៨ឆ្នាំជាដើម។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត បានមានប្រសាសន៍ថា ពន្ធនាគារនៅទូទាំងខេត្តក្រុងមានការចង្អៀតណែនលើសចំណុះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ទណ្ឌិតមានការប៉ះពាល់ដល់ជំងឺថប់អារម្មណ៍ធ្វើឲ្យសម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់ និងប៉ះពាល់ដល់ចង្វាក់ដង្ហើមបេះដូង ហើយងាយឆ្លងជំងឺផ្សេងៗតគ្នា ដោយសារការចង្អៀតលើសលប់ បន្ទប់នីមួយៗមានការចង្អៀតណែន បង្កឲ្យកន្លែងខ្លះគឺអ្នកទោសត្រូវផ្លាស់ប្តូរវេនគ្នាសម្រាក »។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានឲ្យដឹងថា ទោះបីមានផ្តល់អនុសាសន៍ពីអង្គការសហប្រជាជាតិ និងសង្គមស៊ីវិល ប៉ុន្តែការអនុវត្តនៅតែដដែលមិនមានការផ្លាស់ប្តូរទេ ក្រៅពីការពន្លឿនរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌នៃសំណុំរឿងកកស្ទះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ពន្ធនាគារមានការចង្អៀតណែន ធ្វើឲ្យបញ្ហាសុខភាព ដូច្នេះបើបញ្ហាហ្នឹងនៅតែបន្តកើតមានឡើង គឺការធានាលើសិទ្ធិរស់រានរបស់គាត់ ការធានាលើសិទ្ធិមានសុខភាពល្អ ការទទួលទានអាហារគឺជាបញ្ហា»។ ដោយលោកទទូចឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យលើបញ្ហារស់នៅ ពង្រីកពន្ធនាគារ និងពិនិត្យលើការអនុវត្តទោសចំពោះអ្នកដែលបានកែប្រែខ្លួនល្អ ឬជិតអនុវត្តទោសរួចគួរតែមានអនុវត្តទោសក្រៅឃុំដោយរស់នៅតាមសហគមន៍៕
