កម្មកររាប់ម៉ឺននាក់ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងវិធានការបិទខ្ទប់ដ៏តឹងរ៉ឹងដើម្បីទប់ស្កាត់ការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩ ភាគច្រើនមិនទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលនៅឡើយទេ ហើយមិនច្បាស់ថានឹងអាចវិលត្រឡប់ចូលធ្វើការនៅរោងចក្ររបស់ខ្លួនវិញ នៅពេលណានោះទេ។ ស្របពេលដូចនេះ ពួកគេមួយចំនួនក៏មិនទាន់ទទួលបានជំនួយទំនុកបម្រុងក្នុងការរស់នៅ។
លោក វ៉ាន់ បូរ៉ា កម្មករម្នាក់នៅរោងចក្រមួយក្នុងសង្កាត់ចោមចៅ១ ក្នុងខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ បាននិយាយថា លោកនិងកម្មករដទៃទៀត ត្រូវបង្ខំចិត្តរស់នៅដោយសន្សំសំចៃ ក្នុង «តំបន់ក្រហម» ដោយមិនមានជំនួយពីម្ចាស់រោងចក្រ ឬរដ្ឋាភិបាលនៅឡើយទេ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំមិនទាន់ទទួលបានប្រាក់ខែដំបូងនៅឡើយទេ ហើយយើងសង្ឃឹមថា នឹងទទួលបានប្រាក់ខែអំឡុងពេលដ៏លំបាកនេះ។ ខ្ញុំទើបតែទទួលបានជំនួយ ជាស្បៀង អាហារ ខ្លះ ពីម្ចាស់ផ្ទះជួល ហើយមិនទាន់ទទួលបានជំនួយពីអាជ្ញាធរនោះទេ»។
បូរ៉ាគឺជា កម្មករម្នាក់ក្នុងចំណោមកម្មករជាច្រើននាក់ ដែលពឹងអាស្រ័យលើអ្នកស្គាល់គ្នា ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ អំឡុងពេលមានការបិទខ្ទប់។
លោក ហេង សួរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ បាននិយាយថា ទាំងនៅក្រុងភ្នំពេញ និងក្រុងតាខ្មៅ មានរោងចក្រកាត់ដេរចំនួនប្រមាណ៥០០ ដែលមានកម្មករចំនួន ៥០០.០០០នាក់។ មកទល់ថ្ងៃទី១៥ ខែមេសានេះ វិស័យផ្គត់ផ្គង់សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងទំនិញសម្រាប់ ធ្វើដំណើរដ៏ធំមួយ នេះបាន ផ្អាកដំណើរការអំឡុងពេលការអនុវត្តវិធានការបិទខ្ទប់។
លោក ហេង សួរ បានថ្លែងថា៖ «រោងចក្រមិនអាចមានលទ្ធភាពបើកប្រាក់ឈ្នួលក្នុងអំឡុងពេល នៃ ការបិទខ្ទប់នេះទេ ប្រាក់ឈ្នួលនឹងត្រូវផ្តល់ឲ្យបន្ទាប់ពីការបិទខ្ទប់បានបញ្ចប់។ ហើយអំឡុងពេលនេះ វាអាស្រ័យលើលទ្ធភាព របស់នយោជកក្នុងការជួយកម្មករដោយផ្អែកលើទឹកចិត្តសប្បុរសធម៌ សាមគ្គីភាព និងការទទួលខុសត្រូវផ្នែកសង្គម»។
លោកបានបន្ថែមថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននឹងផ្តល់ជាស្បៀងអាហារចាំបាច់អំឡុងពេលការបិទខ្ទប់។
លោកបានថ្លែងបន្តថា៖ «ដូច្នេះ នៅក្នុងករណី [កម្មករផ្អាកការងារ] ខ្វះស្បៀងអាហារ ឬមិន ទាន់ទទួល បានជំនួយ ពួកគេត្រូវផ្តល់ដំណឹងដល់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានដើម្បី ទទួលបានការឧបត្តម្ភ»។
មកទល់ពេលនេះ មិនមានការផ្តល់ជំនួយច្រើននោះទេទៅដល់កម្មករជាច្រើននាក់ ដែលកំពុងជាប់ក្នុងផ្ទះ អំឡុងពេលបិទខ្ទប់ ខណៈធនធានរបស់ពួកគេចាប់ផ្តើមខ្សត់ខ្សោយ។ ជាធម្មតា កម្មករកាត់ដេរទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលពីរលើកក្នុងមួយខែ ហើយដូច្នេះ ពួកគេគួរតែត្រូវ ទទួលបានប្រាក់ ឈ្នួល ទីមួយ មុនពេលរោងចក្ររបស់ពួកគេប្រកាសផ្អាកដំណើរការជាផ្លូវការ។ លោកបូរ៉ាមិនមែនជាកម្មករតែម្នាក់នោះទេ ដែលមិនទាន់ទទួលបានប្រាក់ឈ្នួល។
លោកស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ ប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា បាននិយាយថា ក្រសួងការងារហាក់ ដូចជាមានទំនោរទៅខាងនយោជក ដោយទុកឲ្យកម្មករត្រូវប្រឈមនឹងស្ថានភាពលំបាក។
លោកស្រីបានថ្លែងថា៖ «ឥឡូវនេះ ពួកគាត់មួយចំនួនជំពាក់លុយធនាគារ ឬគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ តើខាងធនាគារឲ្យពួកគេផ្អាកបង់ដែរទេ? ពួកគេនៅតែត្រូវបង់ឲ្យធនាគារ ដដែល ទោះបីជាស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដូចនេះក៏ដោយ។ [ចំណាត់ការ] ដូចនេះមិនអាចជួយកម្មករក្នុងពេលលំបាកនោះទេ ប៉ុន្តែកាន់តែធ្វើឲ្យពួកគាត់ពិបាកថែមទៀត»។
លោកស្រីបានបន្តថា កម្មករនៅតំបន់ជាយក្រុងកំពុងប្រឈមមុខនឹងការលំបាក ដោយសារការខ្វះខាតទឹកស្អាតប្រើប្រាស់អំឡុងពេលបិទខ្ទប់ ខណៈកម្មករមួយចំនួននៅខាងក្រៅតំបន់បិទខ្ទប់ បានដាក់ពាក្យសុំឈប់សម្រាកដោយគ្មានប្រាក់ឈ្នួល ដោយសារព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពអំឡុង ពេល ធ្វើការ។
សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា GMAC បាននិយាយថា ការបិទខ្ទប់ពិតជាបង្កការប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរមកលើនយោជក។
សមាគមបានលើកឡើងថា សូម្បីតែរោងចក្រនៅខាងក្រៅតំបន់បិទខ្ទប់ក៏រងផលប៉ះពាល់ផងដែរ ដោយសារតែនយោជិតភាគច្រើនរស់នៅក្នុងតំបន់ដែលត្រូវបានបិទ។ កម្មករមិនអាចធ្វើដំណើរមកធ្វើការបាន ហើយរោងចក្រដែលមិនមែននៅក្នុងតំបន់រាំងខ្ទប់ ក៏មិនអាចដំណើរការបានដូចធម្មតាផងដែរ។
ប្រធានសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា លោក វ៉ាន់ ស៊ូអៀង ទទួលស្គាល់ពីផលប៉ះពាល់ មកលើសមាជិកជាម្ចាស់រោងចក្រ ប៉ុន្តែលោកសង្ឃឹមថា ការការពារសុខភាពសាធារណៈអាចជួយរួមចំណែកនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍ សេដ្ឋកិច្ចក្នុងរយៈពេលវែង។
លោកបានបន្តថា ការការពារសុខភាពកម្មករ ស្របពេលរក្សាស្ថិរភាពខ្សែចង្វាក់ផលិតកម្ម និងការសម្រួលផលប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចគឺជា អាទិភាពចម្បង។
លោកបានថ្លែងថា៖ «នេះពិតជាប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ ប៉ុន្តែយើងត្រូវគិតពីអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ ជាអាទិភាព និងសុខភាពកម្មករដំបូងសិន។ វាជារឿងសំខាន់ជាង»។
លោក ស៊ូអៀង បានបន្ថែមថា កម្មករនៅតំបន់បិទខ្ទប់នឹងមិនទទួលបាន ប្រាក់ឈ្នួលពេញលេញនោះទេ ដោយសារតែកិច្ចសន្យាការងាររបស់ពួកគេត្រូវបានផ្អាក ហើយនៅអំឡុងពេលនេះចាត់ទុកជា ករណី ពិសេសមួយ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «រដ្ឋាភិបាលនឹងផ្តល់ការឧប្តម្ភ ខ្លះសម្រាប់កម្មករនៅតំបន់បិទខ្ទប់ ខណៈម្ចាស់រោងចក្រនឹងផ្តល់ឲ្យខ្លះថែមទៀត»។
នៅរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា បានចេញនូវសេចក្តីអំពាវនាវមួយបន្ថែមទៀត ដល់សមាជិករបស់ខ្លួនដោយលើកឡើងសារជាថ្មីនូវផលប៉ះពាល់នៃការបិទខ្ទប់មកលើផលិតករនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរ។
សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា និយាយថា ខណៈរោងចក្រនានាកំពុងប្រឈមមុខនឹងការខាតបង់ធ្ងន់ធ្ងរ កម្មករងាយរងគ្រោះ ក៏ប្រឈមមុខ នឹងការខាតបង់ដូចគ្នានេះ។ សេចក្តីអំពាវនាវនោះបានលើកឡើងថា ស្ថាន ភាពនាពេលបច្ចុប្បន្នបានធ្វើឲ្យមានការព្យួរកិច្ចសន្យាផ្តល់ការងារ មានន័យថា ផ្អែកលើច្បាប់កម្ពុជា ទាំងនយោជក និងនយោជិត គឺមិនជាប់ក្នុងកាតព្វកិច្ចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចសន្យា។
សេចក្តីអំពាវនាវសរសេរថា៖ «កម្មករមិនមានកាតព្វកិច្ចបំពេញការងារឲ្យនិយោជក ហើយ និយោជក មិនមានកាតព្វកិច្ចផ្តល់ប្រាក់ឈ្នួលដល់កម្មករនិយោជិត អំឡុងពេលព្យួរកិច្ចសន្យានេះ»។
សេចក្តីអំពាវនាវបានបន្ថែមថា៖ «ទោះជាយ៉ាងណាក្តី ដោយឃើញការលំបាកដែលកម្មករកំពុងជួបប្រទះអំឡុងពេលស្ថានភាពដ៏លំបាកនេះ សមាគមសូមអំពាវនាវដល់សមាជិកទាំងអស់នៅតំបន់បិទខ្ទប់ពិចារណាផ្តល់ប្រាក់ឧប្តម្ភមួយចំនួនទៅឲ្យកម្មកររបស់ខ្លួន»។
យោងទៅតាមរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មចុះផ្សាយកាលពីដើមខែមេសា នៅឆ្នាំ២០២០ កម្ពុជាបាននាំចេញផលិតផលកាត់ដេរ ស្បែកជើង និងទំនិញធ្វើដំណើរក្នុងតម្លៃជាង ៩ពាន់លានដុល្លារ។ ក្រៅពីវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ វិស័យនេះបានរងនូវលក្ខខណ្ឌមិនអំណោយផលផងដែរ បន្ទាប់ពីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកផុតកំណត់ និងការដកចេញ ២០ភាគរយនៃការអនុគ្រោះពន្ធនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយនឹងសហភាពអឺរ៉ុបលើទំនិញអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែសព្វាវុធ( EBA)។
ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈបានបង្គាប់ឲ្យក្រុមហ៊ុន រោងចក្រ និងសាជីវកម្មទាំងអស់ ដែលបានផ្អាកដំណើរការនៅតំបន់បិទខ្ទប់ ឲ្យបើកប្រាក់ឈ្នួលទីមួយ ទៅឲ្យកម្មករសម្រាប់ខែមេសា នៅពេលដែលស្ថានភាពត្រឡប់មកប្រក្រតីឡើងវិញ និងបាន បានអំពាវនាវ ឲ្យនយោជកផ្តល់ជំនួយបន្ថែមអំឡុងពេលការបិទខ្ទប់ផងដែរ។
ជំនួយបែបនេះគឺត្រូវការចាំបាច់សម្រាប់កម្មកររោងចក្រ ដែលកំពុងជាប់នៅផ្ទះ ហើយដែលការងាររបស់ពួកគេមានសារៈសំខាន់សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។
អ្នកស្រី យុន មុំ ជាកម្មករម្នាក់ ដែលមានស្រុកកំណើតមកពីខេត្តព្រៃវែង បាននិយាយថា អ្នកស្រី បានឮថា អាជ្ញាធរនឹងចែកស្បៀងអាហារ ប៉ុន្តែអ្នកស្រី និងកម្មករដទៃ ទៀតមិនទាន់ ទទួលបានជំនួយ នោះនៅឡើយទេ។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំនិងកម្មករដទៃទៀតបានចំណាយលុយទិញម្ហូបដោយខ្លួនឯង ហើយយើងមិនទាន់ទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលនៅឡើយទេ។ ខ្ញុំក៏ត្រូវបង់ធនាគារផងដែរ។ វាលំបាកណាស់ឥឡូវនេះ»។
អ្នកស្រីក៏បារម្ភពីការចំណាយលើទឹកនិងអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ផងដែរ ដោយសារតែការតម្រូវឲ្យនៅផ្ទះ អំឡុង ពេលបិទខ្ទប់នេះ។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំបានចំណាយយ៉ាងហោចណាស់ ៥០ដុល្លារសម្រាប់ទឹកភ្លើងក្នុងមួយខែ ហើយខែនេះខ្ញុំនៅផ្ទះទាំងយប់ និងថ្ងៃ ដូច្នេះខ្ញុំកាន់តែត្រូវចំណាយថែមទៀត»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Mass closure of garment factories leaves workers unpaid, struggling to survive in lockdown
