គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (GDP) បានឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃអង្គារថា ខ្លួនកំពុងតែស្វះស្វែងបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពជាមួយគណបក្សតូចៗផ្សេងទៀតនៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគនិងមន្ត្រីគណបក្សផ្សេងទៀតបានអះអាងថា នឹងមានបញ្ហាប្រឈមក្នុងការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពដែលរឹងមាំល្មមនឹងអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងគណបក្សកាន់អំណាចដែលកំពុងគ្រប់គ្រងសភាជាតិទាំងស្រុងនេះ។
អំឡុងសន្និសីទកាសែតកាលពីថ្ងៃអង្គារ លោក យ៉េង វីរៈ ជាប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានបានមានប្រសាសន៍ថា គោលបំណងគឺដើម្បីបង្កើតឲ្យមានតុល្យភាពអំណាចក្នុងសភាជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោក យ៉េង វីរៈ មានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងសង្ឃឹមថា សម្ព័ន្ធភាពនេះអាចទៅរួចនិងដើម្បីបង្កើនសំឡេងពហុបក្សនៅក្នុងរដ្ឋសភា» ដោយលោកបានបន្ថែមថា សម្ព័ន្ធភាពនេះសង្ឃឹមថា នឹងទទួលបានអាសនៈគ្រប់គ្រាន់រួមគ្នា ដើម្បីបង្កើនជាសម្ព័ន្ធភាពមួយដែលអាចរារាំងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនឲ្យគ្រប់គ្រងសភាទាំងស្រុង។
សម្ព័ន្ធភាពគណបក្សនេះអាចប្រើប្រាស់ទម្រង់ណាមួយដែលកើតចេញពីការចរចារវាងគណបក្សតូចៗ ដូចជា ចែកមណ្ឌលគ្នាឈរឈ្មោះ ដើម្បីគាំទ្រដល់បេក្ខភាពតែម្នាក់នៅក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោតមួយ ច្របាច់បញ្ចូលគ្នាក្រោមឆ័ត្រគណបក្សមួយ ឬបង្កើតគណបក្សប្រឆាំងថ្មីមួយ។
ការបោះឆ្នោតភាគច្រើនទាមទារឲ្យមានសំឡេងភាគច្រើនដាច់ខាត ប៉ុន្តែប្រសិនបើគណបក្សតូចៗទទួលបានលើសពី៤១អសនៈនៅក្នុងចំណោមអសនៈទាំង១២៥នៅក្នុងរដ្ឋសភាហើយចងជាសម្ព័ន្ធភាព នោះពួកគេអាចរារាំងការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងបោះឆ្នោតវ៉េតូសមាជិកគណរដ្ឋមន្ត្រីផងដែរ ដែលត្រូវការសំឡេងភាគច្រើនពីរភាគបី។
លោក វីរៈ បានមានប្រសាសន៍ថា GDP ធ្លាប់បានពិភាក្សាក្រៅផ្លូវការជាមួយនឹងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ គណបក្សកំណែទម្រង់កម្ពុជា គណបក្សភ្លើងទៀននិងគណបក្សកម្ពុជានិយម។
គណបក្សទាំងអស់នេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយសមាជិកនៃអតីតគណបក្សប្រឆាំងគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយដោយសាលដីកាតុលាការកំពូលកាលពីឆ្នាំ២០១៧។ អំឡុងការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះទាំង១២៥អាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា។
លោក យ៉ង សាំងកុមារ ជាប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានបានមានប្រសាសន៍ថា មានតែសម្ព័ន្ធភាពដែលដំណើរការមួយទើបអាចទប់ស្កាត់ការបន្តដឹកនាំដោយឯកបក្សនេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ប្រសិនបើយើងមិនសហការគ្នា វានឹងមិនផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ»។
លោក យ៉ង សាំងកុមារ មានប្រសាសន៍បន្តថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាមើលឃើញថា នៅពេលដែលគណបក្សនយោបាយដែលបាននិងកំពុងប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចហើយពួកគេនៅបែកគ្នា នោះសំឡេងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកើនឡើងច្រើន»។
លោកបានកត់សម្គាល់ថា សំឡេងឆ្នោតរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានកើនឡើង ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣គឺកើនពី១,៥លានដល់៣,៥លានសំឡេងនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ប៉ុន្តែបានធ្លាក់ចុះកាលពីឆ្នាំ២០១៣ បន្ទាប់ពីគណបក្សសម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សច្របាច់បញ្ចូលគ្នាក្លាយជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំ។ នៅឆ្នាំនោះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបាន៥៥អាសនៈ។
ប៉ុន្តែគេនៅមិនទាន់ច្បាស់ថា តើសម្ព័ន្ធភាពនេះនឹងគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីប្រជែងជាមួយនឹងគណបក្សកាន់អំណាចដែលកំពុងមានប្រៀបនេះឬយ៉ាងណាទេ។ កាលពីបោះឆ្នោតក្នុងខែមិថុនា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានឈ្នះមេឃុំចំនួន ១៦៤៨ ក្នុងចំណោម ១៦៥២ ឃុំ សង្កាត់ ដោយគណបក្សភ្លើងទៀនឈ្នះមេឃុំតែបួនប៉ុណ្ណោះ។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះបាន ៧៤,៣ភាគរយ ឬស្មើ៩៣៧៦អាសនៈ នៃ១១,៦២២ ក្រុប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ទូទាំងប្រទេស។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនបានមានប្រសាសន៍ថា ខណៈពេលលោកគាំទ្រជាគោលការនូវគំនិតនៃការចងសម្ព័ន្ធភាពនេះដែលជាមធ្យោបាយទប់ទល់ជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចក៏ដោយ ក៏គណបក្សភ្លើងទៀនមិនទាន់ធ្វើការសម្រេចចិត្តណាមួយនៅឡើយទេ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងមិនទាន់បានជជែកអំពីសម្ព័ន្ធភាពនយោបាយនៅឡើយទេ។ យើងគ្រាន់តែគិតអំពីរចនាសម្ព័ន្ធនិងពង្រឹងថ្នាក់មូលដ្ឋានរបស់យើង។ ខ្ញុំគិតថា យើងត្រូវពង្រឹងខ្លួនយើងជាមុនសិន មុនពេលយើងអាចជជែកអំពីថា តើគួរចងជាសម្ព័ន្ធភាពអ្វីខ្លះ»។
លោកបានកត់សម្គាល់ថា គោលនយោបាយគណបក្សរបស់លោកគឺសំដៅឲ្យមានឯកភាពជាតិ ជាពិសេសការបង្រួបបង្រួមកម្លាំងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីនាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរតាមរយៈការបោះឆ្នោតខាងមុខនៅឆ្នាំ២០២៣។ ដោយបញ្ជាក់ថា គណបក្សភ្លើងទៀនទទួលបានសំឡេងគាំទ្រជិត២លានសំឡេងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា លោកជឿថា គណបក្សប្រឆាំងនេះមានឱកាសនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «គេអាចមើលឃើញថា ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខគណបក្សភ្លើងទៀននឹងអាចទទួលបាននូវសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា ដូច្នេះពួកគេ [CPP] ព្យាយាមធ្វើច្បាប់ការពារ» ដោយលោកសំដៅដល់សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលនឹងកាត់បន្ថយអំណាចរបស់សភា។
លោក អ៊ូ ចាន់រ័ត្ន អនុប្រធានគណបក្សកំណែទម្រង់កម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ថា គណបក្សរបស់លោកបានត្រៀមខ្លួនជាស្រេច ដើម្បីពិភាក្សាបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពហើយនឹងពិភាក្សាផ្ទៃក្នុងអំពីបញ្ហានេះផងដែរ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំបានឃើញសេណារីយោមួយចំនួនសម្រាប់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន។ ខ្ញុំគិតថា វាអាចមានសម្ព័ន្ធភាព ប៉ុន្តែប្រសិនបើគណបក្សមួយ ខ្ញុំគិតថា វាពិបាកនឹងទៅរួច»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «ប្រសិនបើគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលមិនរួបរួមគ្នា យើងនឹងបាត់បង់អាសនៈនៅក្នុងសភា ដែលនឹងធ្វើឲ្យគណបក្សកាន់អំណាចកាន់តែមានឥទ្ធិពលជាងមុន»។
លោក សុខ ឥសាន ជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចបានមានប្រសាសន៍ថា ការពិភាក្សាណាមួយអំពីសម្ព័ន្ធភាពគណបក្ស «គឺជាសិទ្ធិនយោបាយរបស់ពួកគេ ហើយដរាបណាពួកគេមានឆន្ទៈដូចគ្នានិងចងសម្ព័ន្ធភាពយូរអង្វែង។ វាគឺជាការល្អ»។ ទោះបីជាយ៉ាងណា លោកមានប្រសាសន៍ថា គណបក្សកាន់អំណាចគ្មានអ្វីបារម្ភនោះទេ។
លោក សុខ ឥសាន មានប្រសាសន៍ថា៖ «បើទោះបីជាពួកគេចងសម្ព័ន្ធភាពក៏ដោយ ក៏គ្មានកម្លាំងនយោបាយរឹងមាំអីដែរ ពីព្រោះគណបក្សទាំងអស់នោះបានចាញ់ការបោះឆ្នោត ហើយពួកគេចេញមកពីគណបក្សដែលត្រូវបានរំលាយដោយតុលាការកំពូល ហើយនឹងមិនអាចឈ្នះការបោះឆ្នោតខាងមុខទេ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «គ្មានអ្វីដែលត្រូវបារម្ភនោះទេ។ ចាញ់មួយបូកចាញ់មួយគឺស្មើនឹងចាញ់ទាំងអស់»។
លោក កន សាវ៉ាង ជាអ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកតស៊ូមតិនៅគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា (Comfrel) បានស្វាគមន៍ក្តីរំពឹងនៃការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពនយោបាយមួយ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «វាជាការល្អសម្រាប់សម្ព័ន្ធភាពគណបក្ស ប៉ុន្តែពួកគេត្រូវតែរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ ដើម្បីផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់គ្នាទៅវិញទៅមក»។
លោកបន្តថា៖ «ពីព្រោះអ្វីដែលយើងបានឃើញដោយផ្អែកលើលទ្ធផលបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០២២ យើងអាចដឹងពីអំណាចនៃគណបក្សនីមួយៗនៅក្នុងសម្ព័ន្ធភាពនេះ ថាតើពួកគេអាចទទួលបានការគាំទ្រនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិឬយ៉ាងណា» ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Minor political parties discuss alliance ahead of National Election
