កម្ពុជាបានចោទប្រកាន់សកម្មជននយោបាយប្រាំមួយនាក់ពីបទក្បត់ជាតិ ក្រោយពីបញ្ជូនពួកគេពីប្រទេសថៃ ជាចំណាត់ការដែលសាច់ញាតិ និងអ្នកតស៊ូមតិសិទ្ធិមនុស្សលើកឡើងថា ជាការកាត់ទោសឆ្លងព្រំដែន។
កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរសរុបចំនួន៧នាក់ រួមទាំងចៅប្រុសអាយុ៧ឆ្នាំរបស់សកម្មជនម្នាក់ ដែលត្រូវបានដោះលែងដើម្បីឲ្យសមាជិកគ្រួសារ។ ពួកគេត្រូវបានបញ្ជូនមកបន្ទាប់ពីបានភៀសខ្លួនទៅប្រទេសជិតខាងក្នុងរយៈពេល៤ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
អ្នកជាប់ឃុំនោះរួមមាន ប៉ែន ច័ន្ទសង្គ្រាម អ្នកស្រី ហុង អាន លោក យ៉ិន ចន្ធូ លោក វ៉ន ច័ន្ទរតនា លោក ស៊ឹង គន្ធា និងលោក មាន ចាន់ថុន។ វាមិនមែនទាំងអស់ទេ ប៉ុន្តែភាគច្រើននៃសកម្មជនទាំងនោះ គឺជាសមាជិក ឬអ្នកគាំទ្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ (CNRP) ដែលត្រូវបានរំលាយនៅឆ្នាំ២០១៧។
អ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារ លោក ឃៀង សុណាឌីន បានបញ្ជាក់ថា អ្នកទាំង៦នាក់នោះ ត្រូវបានផ្ទេរទៅមន្ទីរឃុំឃាំងចំនួន៣ផ្សេងគ្នា តាមដីការបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ។ លោកបានបន្តថា ទាំងអស់កំពុងប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់ពីបទក្បត់ជាតិ។
ទោះយ៉ាងណា លោក សុណាឌីន មិនបានដឹងពីសកម្មភាពជាក់លាក់ដែលនាំឲ្យពួកគេត្រូវបានចោទប្រកាន់នោះទេ។
ម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកជាប់ឃុំទាំងអស់នោះ គឺលោក សង្គ្រាម អតីតសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌដូនពេញ នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានរំលាយ ដែលគាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០កន្លងមក ក្រោមបទចោទប្រកាន់ញុះញង់ មុនពេលត្រូវបានដោះលែងមួយឆ្នាំក្រោយមក។
លោក ប៉ែន បូណា អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញបញ្ហានេះទេ ដោយបង្វែរការសាកសួរទៅតុលាការ។ ចំណែកអ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន្ទ មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយទេ។
អ្នកស្រី សៀន ស៊ីនួន កូនស្រីរបស់អ្នកស្រី ហុង អាន បានបញ្ជាក់ពីការចោទប្រកាន់ពីបទក្បត់ជាតិរបស់ម្តាយនាង។ អ្នកស្រី ស៊ីនួន ប៉ាន់ស្មានថា ការចោទប្រកាន់នេះ គឺមានទំនាក់ទំនងទៅនឹងការបង្ហោះតាមបណ្តាញសង្គមរបស់ម្តាយនាង រួមទាំងការរិះគន់តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV-DTA) ដែលជាផ្នែកនៃចលនាតវ៉ាដែលនាំឱ្យមានការចាប់ខ្លួនជិត១០០នាក់ មុនពេលកម្ពុជាដកខ្លួនចេញ។ អ្នកស្រី ហុង អាន ក៏បានបង្ហោះអំពីកោះគត់ (កោះគត់) ដោយបារម្ភថា កម្ពុជាអាចបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសថៃ ជាបញ្ហាមួយដែលលោក ស៊ីនួន ជឿថា អាចរួមចំណែកដល់ការបញ្ជូន និងឃុំខ្លួនម្តាយនាង។
អ្នកស្រី បានបញ្ជាក់ថា៖ «គាត់គ្រាន់តែសម្ដែងការរិះគន់ប៉ុណ្ណោះ ហើយគាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ វាជារឿងអយុត្តិធម៌»។ អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ខ្ញុំសូមជំរុញឲ្យតុលាការ និងរដ្ឋាភិបាលដោះលែងពួកគាត់ព្រោះពួកគាត់មិនបានធ្វើអ្វីខុស។ ពួកគាត់គ្រាន់តែបញ្ចេញមតិប៉ុណ្ណោះ»។
អ្នកស្រី ស៊ីនួន ក៏បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីសុខភាពម្តាយនាង ដោយកត់សម្គាល់ថា គាត់មានជំងឺហឺត និងរលាកខួរក្បាល។
យោងតាមកូនស្រីរបស់គាត់បានឱ្យដឹងថា លោកស្រី ហុង អាន បានភៀសខ្លួនទៅប្រទេសថៃនៅឆ្នាំ២០២១ បន្ទាប់ពីប្រឈមមុខនឹងការគំរាមកំហែងជាបន្តបន្ទាប់ ក្រោយពីការបោះឆ្នោតជាតិ និងជាប់ពន្ធនាគារ។ នៅឆ្នាំ២០២០ គាត់ត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់គុក១៨ខែពីបទញុះញង់បន្ទាប់ពីការតវ៉ានៅខាងក្រៅស្ថានទូតបរទេស។
លោក លី សុធារ៉ាយុទ្ធ អគ្គលេខាធិការគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលដំណើរការឡើងវិញ ក្រោយការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងមានគោលនយោបាយដូចគ្នា បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយទេ ដោយលោកថាលោកទើបតែត្រឡប់មកពីធ្វើទស្សនកិច្ចនៅក្រៅប្រទេស ហើយមិនទាន់ទទួលបានព័ត៌មានលម្អិតពេញលេញនៅឡើយ។
លោក គង់ ម៉ូនីកា អគ្គលេខាធិការគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងមួយទៀតដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានថ្កោលទោសការចាប់ខ្លួននេះ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងមិនចង់ឃើញពលរដ្ឋកម្ពុជាណាម្នាក់ត្រូវបានដាក់ទណ្ឌកម្មចំពោះការបញ្ចេញមតិរបស់ពួកគេនោះទេ»។ លោកបន្តថា៖ «ការចាប់ខ្លួន និងការបញ្ជូនសកម្មជនមកកម្ពុជា បង្កការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីភាពផុយស្រួយនៃសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិទាំងក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស»។
ប្រធានសមាគមអាដហុក លោក នី សុខា ប្រាប់ សារព័ត៌មានខេមបូចា ថា ការចាប់ខ្លួន និងការបញ្ជូនសកម្មជនដែលស្វែងរកការជ្រកកោននៅប្រទេសថៃ កំពុងតែបន្ត។ លោកបានចង្អុលបង្ហាញថា អាជ្ញាធរថៃ និងម៉ាឡេស៊ី កន្លងមកបានបញ្ជូនសកម្មជននយោបាយត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។
កាលពីខែមុន អ្នកបម្រើខ្មែរនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីត្រូវបានបញ្ជូនចេញបន្ទាប់ពីបានបង្ហោះការរិះគន់មេដឹកនាំកម្ពុជា។ មានសំណុំឯកសារជាច្រើនករណីនៃសកម្មជននយោបាយ និងសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសថៃ ប្រឈមនឹងការកាត់ទោស ការបំភិតបំភ័យ និងការចាប់ខ្លួនដោយអាជ្ញាធរថៃ។
ចាត់ទុកថាជានិន្នាការកាន់តែទូលំទូលាយនៅក្នុងតំបន់ ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សបានថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយចំនួនចំពោះការសហការក្នុងការយាយី ឃាត់ខ្លួន និងបញ្ជូនអ្នកប្រឆាំងនយោបាយដែលកំពុងនិរទេសខ្លួន។ កាលពីដើមឆ្នាំនេះ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងញូវយ៉ក បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃបញ្ឈប់ការបង្ខំអ្នកប្រឆាំងនយោបាយឱ្យត្រឡប់ទៅប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេវិញ រួមទាំងប្រទេសវៀតណាម ឡាវ កម្ពុជា និងចិន ដែលពួកគេអាចប្រឈមមុខនឹងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ។
លោក សុខា មានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងសោកស្ដាយចំពោះចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងប្រទេសអាស៊ាន ដែលបន្តចាប់ខ្លួន និងបញ្ជូនជនភៀសខ្លួនខាងនយោបាយ និងសង្គម ដែលជាការរំលោភគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ»។
លោកបានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលអាស៊ានគោរពសិទ្ធិជនភៀសខ្លួននយោបាយ និងពិចារណាឡើងវិញនូវការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សរបស់ពួកគេ ទន្ទឹមនឹងនោះក៏បានអំពាវនាវឱ្យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួន (UNHCR) ដើរតួយ៉ាងសកម្មបន្ថែមទៀតក្នុងការតស៊ូមតិសម្រាប់ការការពារជនភៀសខ្លួននៅក្នុងតំបន់។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «វាឆ្លុះបញ្ចាំងពីការបរាជ័យដ៏ធំរបស់អាស៊ានក្នុងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស»។
UNHCR បានលើកឡើងថា ខ្លួនមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការបញ្ជូនជនភៀសខ្លួនរបស់ប្រទេសថៃ ដោយនិយាយថា ចំណាត់ការនេះបានរំលោភលើគោលការណ៍និរទេសខ្លួន ដែលជាគោលការណ៍គ្រឹះនៃច្បាប់អន្តរជាតិដែលហាមប្រាមការបញ្ជូនមនុស្សត្រឡប់ទៅកន្លែងដែលពួកគេអាចនឹងមានហានិភ័យ។
UNHCR បញ្ជាក់ថា៖ «កុមារម្នាក់ស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកដែលត្រូវបានបញ្ជូន ដែលគួរឱ្យព្រួយបារម្ភជាពិសេស ព្រោះវាផ្ទុយនឹងគោលការណ៍នៃការធ្វើសកម្មភាពដើម្បីផលប្រយោជន៍ល្អបំផុតរបស់កុមារ ដូចដែលបានឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្នុងច្បាប់ និងគោលនយោបាយរបស់ប្រទេសថៃក្រោមច្បាប់ការពារកុមារ និងអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាស្តីពីជម្រើសក្នុងការឃុំឃាំងកុមារ»។ ទីភ្នាក់ងារនេះបានបន្តថា៖ «រដ្ឋមានទំនួលខុសត្រូវជាមូលដ្ឋានក្នុងការការពារបុគ្គលនៅលើទឹកដីរបស់ពួកគេ រួមទាំងជនភៀសខ្លួន និងអ្នកស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោន»។
UNHCR បានបន្ថែមថា៖ «យើងសូមអំពាវនាវទាំងរដ្ឋាភិបាលថៃ និងអាជ្ញាធរកម្ពុជា ធានាឲ្យបាននូវសិទ្ធិរបស់បុគ្គលដែលត្រូវបានបញ្ជូន គឺត្រូវគោរពយ៉ាងពេញលេញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
ស្ថានទូតថៃប្រចាំនៅកម្ពុជាមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយទេ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Six Cambodian Activists Deported from Thailand, Face Treason Charges
