អ្នកភូមិនៅស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ កំពុងបង្កើនការការពារនូវអ្វីដែលពួកគេទាមទារថាជាដីព្រៃសហគមន៍របស់ពួកគេ បើទោះបីជារងការគំរាមកំហែងពីយោធាក៏ដោយ។
លោក សយ សាត តំណាងសហគមន៍បានប្រាប់ ខេមបូចា ថាប្រជាពលរដ្ឋកំពុងរៀបចំដាក់របងបន្លាលួសបិទផ្លូវចេញ ចូលព្រៃដើម្បីទប់ស្កាត់ការចូលកាប់ព្រៃតាមគ្រប់រូបភាព។ លោកបន្តថា អ្នកភូមិក៏កំពុងរៀបចំសង់រោងឈើប្រក់ស័ង្កសី ជំនួសរោងតង់ ដើម្បីជាកន្លែងការពារព្រៃឲ្យកាន់តែរឹងមាំ។
កាលពីខែសីហា រដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យមួយដោយកាត់ដីព្រៃទំហំ ២៦២,២៤ ហិកតា ធ្វើអនុប្រយោគលើដីព្រៃ នៅជិតភូមិពោធិ៍មាស ឃុំត្រពាំងជោ ស្រុកឱរ៉ាល់។ នៅក្នុងអនុក្រឹត្យបានបញ្ជាក់ថា ដីនោះសម្រាប់គ្រួសារកងទ័ពសាងសង់ផ្ទះ និងធ្វើស្រែចម្ការ។
ដើម្បីទប់ស្កាត់ការកាប់ឈើ អ្នកភូមិកាលពីខែមករាបានបោះតង់បណ្តោះអាសន្ន និងដើរល្បាតនៅតំបន់នោះទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ ដើម្បីការពារទាហានពីការកាប់ឆ្ការព្រៃ។
លោក សាត បាននិយាយថា៖ «ឥឡូវនេះយើងកំពុងរៀបចំរោងឡើងវិញ បន្ទាប់ពីទាហានបានរុះរើរោងតង់របស់អ្នកភូមិ ហើយយើងចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃនេះ»។ យើងកំពុងរៃអង្គាសប្រាក់ពីអ្នកភូមិដើម្បីធ្វើរបងច្រកចេញចូលជុំវិញដីព្រៃសហគមន៍ដើម្បីការពារការកាប់ឈើ»។
បើតាមអ្នកភូមិ ដីព្រៃពីដើមមានប្រហែល ២០០០ ហិកតា ប៉ុន្តែត្រូវបានកាត់បន្ថយមកនៅត្រឹមជាង៨០០។
បើតាមលោក សាត ប្រជាពលរដ្ឋពីភូមិផ្សេងៗត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាប់ឈើក្នុងសហគមន៍ដោយគ្មានការហាមឃាត់ពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។ លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ពួកគេបាននិយាយថាពួកគេបានទទួលបញ្ជាពីទាហានឲ្យកាប់ឈើនៅទីនេះ»។
លោក ឈួន ឃឿន ប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិពោធិ៍មាស បាននិយាយថា ពេលនេះអ្នកភូមិកំពុងដើរល្បាតដោយភ័យខ្លាច។ សកម្មជនព្រៃឈើបាននិយាយម្តងហើយម្តងទៀតថាទាហានបានវាយដំពួកគេនៅក្នុងព្រៃហើយបានបាញ់កាំភ្លើងព្រមាន។ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ បានកត់ត្រាសក្ខីកម្មពីអ្នកភូមិ ដែលពួកគេជាច្រើននាក់បានទទួលការព្យាបាលរបួស ដែលពួកគេនិយាយថាបង្កឡើងដោយទាហាន។
លោកបន្តថា៖ «ពេលយើងជួបទាហាន យើងព្យាយាមរត់គេចពីពួកគេ»។ លោបន្ថែមថា៖ «យើងព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាព ព្រោះយើងបានប្រឈមមុខនឹងឧបសគ្គជាច្រើនពេលបោះតង់ក្នុងព្រៃ។ ទាហានបានគំរាមបាញ់យើង ហើយធ្លាប់ប្រើអំពើហិង្សាលើប្រជាជន»។
ដូចលោក សាតដែរ លោកឃឿន ក៏បាននិយាយដែរថា ក្រោយចូលឆ្នាំខ្មែរ មានប្រជាពលរដ្ឋពីភូមិផ្សេងជាច្រើនមកកាប់ឈើក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃ។
សកម្មជនព្រៃឈើក្នុងស្រុកចំនួនប្រាំមួយនាក់ត្រូវបានប្តឹងដោយ លោក បេន សារិទ្ធ ដែលគេស្គាល់ថាជាមន្ត្រីយោធាជាមួយអង្គភាពរថក្រោះ ដែលចោទប្រកាន់ប្រជាពលរដ្ឋថាបានបង្កការខូចខាតដោយចេតនា គំរាមកំហែង ការជេរប្រមាថសាធារណៈ និងញុះញង់បង្កអសន្តិសុខសង្គម ។ បន្ទាប់មកតំណាងទាំងប្រាំមួយនាក់ត្រូវបានសាលាដំបូងខេត្តសាកសួរកាលពីខែកុម្ភៈ។
ឡោ សុខលី ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ក្នុងចំណោមប្រាំមួយនាក់ បានប្រាប់ ខេមបូចា ថាអ្នកភូមិនឹងបន្តដើរល្បាតព្រៃ បើទោះជាពួកគេប្រឈមមុខនឹងការគំរាមកំហែងពីទាហានក៏ដោយ។
លោកបាននិយាយថា៖ «យើងចេញមកការពារជម្រកសត្វព្រៃដែលពេលនេះកំពុងរងការគំរាមកំហែងពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ។ នៅពេលនេះ តំបន់ជុំវិញត្រូវបានឈូសឆាយ ហើយសត្វព្រៃកំពុងរត់រកជម្រក»។ ដោយលោកបន្ថែមថា៖ «យើងមិនហ៊ានចូលទៅជិតតំបន់ឈូសឆាយទេ ព្រោះយើងបារម្ភថាពួកគេ [ទាហាន] នឹងប្រើអំពើហិង្សា ហើយចោទយើងថារារាំងការងាររបស់ពួកគេ»។
សុខលី បញ្ជាក់ថា បញ្ហានេះត្រូវបានរាយការណ៍ទៅអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ប៉ុន្តែមិនបានចាត់វិធានការ។
មន្ត្រីមូលដ្ឋាន រួមទាំងមេភូមិ មេឃុំ ក៏ដូចជាអភិបាលស្រុក បានប្រាប់ ខេមបូចា ពួកគេមិនដឹងថាមានបញ្ហាអ្វីនោះទេ ដោយសារដីនេះត្រូវបានផ្តល់ទៅឱ្យយោធា។
អភិបាលស្រុកឱរ៉ាល់ លោក ងួន វាសនា និងមេឃុំត្រពាំងជោ លោក ទេព នឹម បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយ ដោយនិយាយថាពួកគេមិនមានព័ត៌មានអំពីស្ថានភាពនេះទេ។
យោងតាមអង្គការលីកាដូ វិវាទដីធ្លីដែលកំពុងបន្តនេះពាក់ព័ន្ធនឹងប្រជាពលរដ្ឋ ២៥៣គ្រួសារ ដែលភាគច្រើនបានប្រមូលផ្តុំគ្នាជាច្រើនខែដើម្បីការពារដីព្រៃរបស់ពួកគេ។
កាលពីខែកុម្ភៈ អ្នកភូមិបីនាក់បានរងរបួសនៅក្នុងការប៉ះទង្គិចជាមួយទាហាន និងកម្មករជួលរបស់ពួកគេ។ កាលពីខែមីនា អ្នកភូមិនិយាយថា ពួកគេត្រូវទាហានវាយធ្វើបាប បណ្ដាលឲ្យស្ត្រីម្នាក់បាក់ដៃ។
លោក សយ សាត បន្តថា នៅមុនចូលឆ្នាំខ្មែរ អ្នកភូមិដែលដើរឆ្លងកាត់តំបន់កាន់កាប់ដោយទាហានក៏ត្រូវបានវាយដំ និងគំរាមដោយការបាញ់កាំភ្លើងជាច្រើនគ្រាប់ផងដែរ។
ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីសប្តាហ៍មុនបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍សម្រាប់ឆ្នាំ២០២១ ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ សារសំខាន់នៃរបាយការណ៍នេះគឺថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានបន្តរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសតាមរយៈការគំរាមកំហែងការប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រឆាំងនឹងគូប្រជែងនយោបាយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងកសិកម្ម គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២១ ក្រសួងបានបង្កើតសហគមន៍ព្រៃអភិរក្សសរុបចំនួន៥៤៣ នៅទូទាំងប្រទេស ដែលគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីចំនួន ៥២២ ០០០ ហិកតា។
លោក អាន ភិន អ្នកសង្កេតការណ៍នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ប្រចាំខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានតាមដានករណីនេះ។ លោកបាននិយាយថា៖ «ទោះជាយ៉ាងណា ពួកគេ [អ្នកភូមិ] បន្តការពារព្រៃ ទោះបីជាមានការគំរាមកំហែង និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីភាគីផ្សេងក៏ដោយ»។ លោក ភិន បន្តថា រដ្ឋាភិបាលគួររក្សាព្រៃនេះទុកជាប្រយោជន៍ដល់សហគមន៍។ លោកថ្លែងថា៖ «អាជ្ញាធរគួរតែបញ្ជូនស្ថាប័នជំនាញមួយទៅស៊ើបអង្កេតបញ្ហានេះ ប្រសិនបើពួកគេចង់ដឹងការពិត» ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Oral community to block entrance to forestland to protect from military clearance
