ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពព័ត៌មាននៅវេលាម៉ោង២០និង០៥នាទី យប់ថ្ងៃទី៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥៖ ជនសង្ស័យជាអតីតទាហានជើងទឹកដែលបាញ់សម្លាប់អតីតសមាជិកសភាមកពីអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក លិម គិមយ៉ា ដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរ-បារាំងនៅទីក្រុងបាងកកកាលពីថ្ងៃអង្គារ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅខេត្តបាត់ដំបង ប្រទេសកម្ពុជា នៅរសៀលថ្ងៃទី៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥។
យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិបានចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី៨ ខែមករា បន្ទាប់ពីហេតុការណ៍កើតឡើង សមត្ថកិច្ចថៃបានស្រាវជ្រាវ និងបានកំណត់អត្តសញ្ញាណជនសង្ស័យមានឈ្មោះ Ekkarat Paenoi ជនជាតិថៃ កើតឆ្នាំ១៩៨៣ ជាអតីតនាវិកយោធា ស្នាក់នៅផ្ទះលេខ៩៩៩ ផ្លូវសាប់វុធ សង្កាត់បាងណានឿ ខណ្ឌបាងណា ទីក្រុងបាងកក។ ក្រោយពេលធ្វើសកម្មភាព ជនសង្ស័យបានរត់គេចខ្លួនពីទីក្រុងបាងកក ធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ខេត្តជាប់ព្រំដែនប្រទេសកម្ពុជា។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន បានឱ្យដឹងថា ផ្អែកតាមសំណូមពរស្នើសុំកិច្ចសហការ និងព័ត៌មានបានផ្តល់ដោយនគរបាលភូមិន្ទថៃ សមត្ថកិច្ចនគរបាលជាតិកម្ពុជា បានធ្វើការស្រាវជ្រាវយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់រហូតដល់ថ្ងៃទី៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ វេលាម៉ោង១៣និង៥០នាទី នគរបាលខេត្តបាត់ដំបង បានរកឃើញ និងឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យខាងលើ នៅចំណុចភូមិព្រៃស្វាយ ឃុំព្រៃស្វាយ ស្រុកមោងឫស្សី ខេត្តបាត់ដំបង។
បច្ចុប្បន្នជនសង្ស័យរូបនេះ បានបញ្ជូនខ្លួនទៅស្នងការខេត្តបាត់ដំបង ដើម្បីបន្តនីតិវិធី។ ជនសង្ស័យរូបនេះនឹងត្រូវបញ្ជូនទៅប្រទេសថៃវិញ តាមសំណូមពររបស់នគរបាលភូមិន្ទថៃស្របតាមច្បាប់ បន្ទាប់ពីនគរបាលជាតិកម្ពុជាបញ្ចប់នីតិវិធី។
ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស បានថ្កោលទោសការសម្លាប់នេះ ដោយអំពាវនាវឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានហ្មត់ចត់។ ជាមួយគ្នានោះ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលជាអតីតគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំបានចាត់ទុកករណីនេះថា ជាការធ្វើឃាត និងគំរាមកំហែងដល់សេរីភាពនយោបាយ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ អាជ្ញាធរកម្ពុជាបាននិយាយថា ពួកគេនឹងចូលរួមក្នុងការស៊ើបអង្កេត ប្រសិនបើមានការស្នើសុំពីប្រទេសថៃ។
លោក គិមយ៉ា អាយុ ៧៤ឆ្នាំ បានស្លាប់នៅកន្លែងកើតហេតុបន្ទាប់ពីត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់ ក្រោយពីលោក ជាមួយនឹងប្រពន្ធ និងពូរបស់លោកបានមកដល់ប្រទេសថៃតាមឡានក្រុងពីខេត្តសៀមរាប។
ខ្សែអាត់វីដេអូពីកាំមេរ៉ាសុវត្ថិភាពនៅកន្លែងកើតហេតុបានបង្ហាញខ្មាន់កាំភ្លើងជិះម៉ូតូពាក់មួកសុវត្ថិភាព និងកាន់កាបូបដែលគេជឿថាលាក់អាវុធក្នុងនោះ។
អាជ្ញាធរថៃបានចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោក Ekkarat Paenoi អតីតទាហានជើងទឹកថៃដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទមនុស្សឃាតគិតទុកជាមុន កាន់កាប់អាវុធខុសច្បាប់ និងការរំសាយគ្រាប់រំសេវផ្ទុះនៅក្នុងតំបន់ទីក្រុង។
លោក គិមយ៉ា ត្រូវបានគេបោះឆ្នោតជ្រើសរើសជាសមាជិកសភាកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ ដែលគណបក្សកាន់អំណាចក្រោមការដឹកនាំរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ពេលនោះស្ទើរតែចាញ់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០១២ ដោយលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ហើយធ្លាប់ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាគូប្រជែងដ៏ធំបំផុតរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយគណបក្សនេះត្រូវបានរំលាយតាមដីការបស់តុលាការកំពូលនៅឆ្នាំ២០១៧។
អតីតគណបក្សនេះនៅតែមានសកម្មភាពជាអង្គការមួយក្នុងសហគមន៍ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា។
អ្នកនយោបាយគណបក្សប្រឆាំងជាច្រើន រួមទាំងលោក គិមយ៉ា ត្រូវបានរារាំងពីសកម្មភាពនយោបាយបន្ទាប់ពីការរំលាយគណបក្ស ដែលជំរុញឱ្យមនុស្សជាច្រើនភៀសខ្លួន ចំពេលមានការចាប់ខ្លួន រួមទាំងការកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២៧ឆ្នាំដល់លោក កឹម សុខា សហស្ថាបនិកគណបក្សផងដែរ។
ទោះបីជាគាត់មានសញ្ជាតិបារាំងក៏ដោយ ក៏លោក គិមយ៉ា មិនបានចូលរួមជាមួយតំណាងរាស្រ្តរាប់សិបនាក់ដែលបានភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេសនោះទេ។
រហូតមកដល់ពេលលោកទទួលមរណភាព លោក គិមយ៉ា ធ្លាប់ជាអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោយប្រើហ្វេសប៊ុករបស់លោកជាញឹកញាប់អំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការបំភិតបំភ័យសកម្មជន។
ឃាតកម្មរបស់គាត់បានបង្កឱ្យមានការអំពាវនាវជាបន្ទាន់ពីអ្នកតស៊ូមតិសិទ្ធិមនុស្ស និងគណបក្សប្រឆាំង ឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានហ្មត់ចត់ ដោយទាមទារឱ្យមានចំណាត់ការឆាប់រហ័សពីអាជ្ញាធរថៃ។ ពួកគេព្រមានថា ការខកខានមិនបានស៊ើបអង្កេត និងកាត់ទោសឱ្យបានត្រឹមត្រូវ នឹងបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ដល់សកម្មជនកម្ពុជាដែលកំពុងនិរទេសខ្លួន។
លោក លី សុធារ៉ាយុទ្ធ អគ្គលេខាធិការគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលជាគូប្រជែងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមួយទៀតដែលត្រូវបានដកហូតសិទ្ធិមិនឲ្យឈរឈ្មោះក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ មានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងមានការតក់ស្លុតយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការបាញ់សម្លាប់លើលោក លិម គិមយ៉ា»។
លោកបន្តថា៖ «យើងថ្កោលទោសយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះជនល្មើសនៃឃាតកម្មនេះ និងជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃ និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធស្វែងរក និងចាប់ខ្លួនជនដៃដល់ និងក្រុមមនុស្សពាក់ព័ន្ធ»។
អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា៖ «គណបក្សសង្គ្រោះជាតិថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំងចំពោះទង្វើព្រៃផ្សៃនេះ ដែលជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សេរីភាពនយោបាយ»។
លោក Phil Robertson នាយកអង្គការតស៊ូមតិសិទ្ធិមនុស្ស និងការងារប្រចាំតំបន់អាស៊ី (AHRLA) មានប្រសាសន៍ថា ការបាញ់សម្លាប់អតីតសមាជិកសភាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ សុទ្ធតែជាសញ្ញានៃការធ្វើឃាតអ្នកនយោបាយ។ លោកបន្ថែមថា ឃាតកម្មនេះនឹងបំភិតបំភ័យយ៉ាងខ្លាំងដល់ឥស្សរជនគណបក្សប្រឆាំងកម្ពុជា សកម្មជនអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សរាប់រយនាក់ ដែលបានភៀសខ្លួនទៅប្រទេសថៃ ដើម្បីគេចពីការគាបសង្កត់ផ្នែកនយោបាយ។
សកម្មជនកម្ពុជាជាច្រើននាក់ដែលបានស្វែងរកការជ្រកកោននៅក្នុងប្រទេសថៃត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងនិរទេសត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ ដែលជាផ្នែកនៃនិន្នាការក្នុងតំបន់ដែលរដ្ឋាភិបាលអាស៊ីអាគ្នេយ៍សហការគ្នាដើម្បីកំណត់គោលដៅ ឃាត់ខ្លួន និងនិរទេសអ្នកប្រឆាំងគ្នាទៅវិញទៅមក នេះបើយោងតាមក្រុមសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួន។
លោក Robertson បានថ្លែងនៅក្នុងសារបង្ហោះនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមថា៖ «រដ្ឋាភិបាលបារាំងត្រូវតែស្វែងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់ពលរដ្ឋរបស់ពួកគេគឺ លោក លិម គិមយ៉ា ហើយត្រូវប្រឹងឱ្យអស់លទ្ធភាពក្នុងការជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃធ្វើការស៊ើបអង្កេតប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងហ្មត់ចត់ មិនថាការស៊ើបអង្កេតពិបាកយ៉ាងណាក៏ដោយ» ។
ស្ថានទូតបារាំងប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញ បាននិយាយតាមអ៊ីម៉ែលមកកាន់ សារព័ត៌មានខេមបូចា ថា ខ្លួនកំពុងធ្វើការសម្របសម្រួលយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយក្រសួងនៃបារាំងទទួលបន្ទុកអឺរ៉ុប និងក្រសួងការបរទេស និងស្ថានទូតក្នុងប្រទេសថៃ ប៉ុន្តែបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមលើការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលបារាំងទេ។
នៅពេលដែលការថ្កោលទោសអន្តរជាតិលើឃាតកម្មលើលោក គិមយ៉ា កាន់តែកើនឡើង អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន បានច្រានចោលការអះអាងនៃការពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា «មិនត្រឹមត្រូវ និងគ្មានភស្តុតាងច្បាស់លាស់» ដូចការចោទប្រកាន់របស់ «មេដឹកនាំឧទ្ទាម សម រង្ស៊ី ខុសច្បាប់» ទេ។
លោក ឥសាន បានអះអាងថា ឃាតកម្មរបស់ លោក គិមយ៉ា គឺជា«រឿងចៃដន្យ» ហើយបាននិយាយថាករណីនេះស្ថិតនៅក្រោមយុត្តាធិការរបស់ថៃទាំងស្រុង។ លោកបន្ថែមថា កម្ពុជានឹងមិនចូលរួមទេ លុះត្រាតែមានការស្នើសុំពីអាជ្ញាធរថៃ។
ការបាញ់សម្លាប់នេះបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាបច្ចុប្បន្ន លោក ហ៊ុន សែន ដែលបានប្រគល់អំណាចឱ្យកូនប្រុស លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ បានអំពាវនាវឱ្យមានច្បាប់ដាក់ឈ្មោះជនណាដែលប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ម៉ាណែត ថាជា «ភេរវករ»។
គិតមកត្រឹមរសៀលថ្ងៃទី៨ មករា ខ្មាន់កាំភ្លើងនៅមិនទាន់បានចាប់ខ្លួននៅឡើយទេ។
លោក នី សុខា ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានថ្លែងថា៖ «ប្រសិនបើរកមិនឃើញជនល្មើសទេ វានឹងបង្កការចោទប្រកាន់ទាំងទៅលើរដ្ឋាភិបាលថៃ និងកម្ពុជា»។
ស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុងបាងកក មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយទេ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Suspect Named in Thai Killing of Opposition Leader: Government Won’t Investigate without Request