យោងតាមការបង្ហោះសាររបស់​អង្គការ Peta ជាអង្គការ​​ការពារសិទ្ធិ​របស់​​សត្វបានឱ្យដឹងថា តុលាការ​នៅរដ្ឋហ្លរីដា សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បានសម្រេច​ឲ្យ​លោក គ្រី ម៉ះផល​ រួច​ខ្លួន​ពីការចោទប្រកាន់រត់ពន្ធសត្វស្វាកន្ទុយវែង (ស្វាក្តាម)។ 

កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ អាជ្ញាធរអាមេរិកបានចាប់ខ្លួនលោក គ្រី ម៉ះផលប្រធាន​នាយកដ្ឋានសត្វព្រៃ និងជីវចម្រុះរបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេ​សាទ (MAFF) នៅទីក្រុងញូវយ៉ក ខណៈពេលលោក​កំពុងរង់ចាំ​បន្ត​ដំណើរ​​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ប៉ាណាម៉ា ដើម្បី​ចូល​រួមកិច្ចប្រជុំអង្គការសហប្រជាជាតិ​ស្តីពី​​​អនុសញ្ញា​ស្តីពីពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិក្នុងប្រ​ភេទ​សត្វជិតផុតពូជ (CITES)។

 លោក គ្រី ម៉ះផល និងលោក កែវ អូម៉ាលីស្ស​ ប្រធានរដ្ឋបាលព្រៃឈើរបស់ក្រសួងកសិកម្ម ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទរត់ពន្ធ និងសមគំនិតអំពើ​រត់ពន្ធ​ស្វាក្តាម​ ដោយ​​រំលោភ​ច្បាប់ប្រឆាំងការជួញដូរសត្វព្រៃ និងច្បាប់ការពារសត្វជិតផុតពូជរបស់អាមេរិក នេះបើយោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ការិយាល័យមេធាវីសហ​រដ្ឋអាមេរិកនៅ​សង្កាត់ភាគខាងត្បូងនៃរដ្ឋហ្លរីដា។ 

ការិយាល័យមេធាវីសហរដ្ឋអាមេរិកបានឲ្យ​ដឹង​ថា ក្រៅពីលោក​ទាំង​ពីរ​ លោក James Man Sang Lau ​ ម្ចាស់ក្រុម​ហ៊ុន Vanny Bio Research មកពីហុងកុង និង​ឈ្មោះ Dickson Lau អ្នកគ្រប់គ្រងទូទៅមកពីហុងកុងផងដែរ​នោះ​និងបុគ្គលិក​បួននាក់ផ្សេងទៀតត្រូវបានចោទប្រកាន់ចំនួនប្រាំបីករណី​។ សមាជិក​ម្នាក់ៗ​​នៃ​ក្រុម​ដែលគេ​ចោទ​ថា រត់ពន្ធ​សត្វស្វានេះ​​​ប្រឈម​នឹង​ការ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​រហូត​​ដល់​ជាង១០០ឆ្នាំ។ 

លោក កែវ អូម៉ាលីស្ស​ មិន​អាច​ទាក់​ទង​សុំ​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​បាន​ទេ។

 កាល​ពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ ក្រសួងកសិកម្ម បាន​អះអាង​​ថា ការសម្រេច​​ទាត់​​ចោល​ការ​ចោទ​ប្រកាន់នេះ​​គឺ «ជា​យុត្តិធម៌ដែល​តុលាការ​អាមេរិក​ផ្តល់​ដល់​​លោក គ្រី ម៉ះផល​ នេះសរ​បញ្ជាក់​​ថា មន្ត្រី​កម្ពុជា​ពិតជា​បាន​គោរព​តាម​ច្បាប់​​ បទប្បញ្ញត្តិ ព្រមទាំង​​អនុសញ្ញា​អន្តរជាតិ​នានា​យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន​»។

 ក្រសួង​កសិកម្ម​ សម្តែងការខកចិត្តចំពោះការចោទប្រកាន់មិនត្រឹមត្រូវ ហើយថ្កោលទោស​ចំពោះទង្វើ​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​មច្ឆជាតិ​និងសត្វ​ព្រៃអាមេរិកចំពោះការចោទប្រកាន់មន្ត្រីកម្ពុជាដោយ​គ្មាន​ភស្តុ​តាង​ត្រឹម​ត្រូវ​។ 

សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងកសិកម្ម បានសរសេរថា៖ «ការចោទប្រកាន់ខុសលើមន្ត្រីកម្ពុជា តាមរយៈភស្តុតាងដែល​ប្រមូលបានដោយការស៊ើបអង្កេតមិនត្រឹមត្រូវ លាក់​បាំងពីអាជ្ញាធរកម្ពុជា និងពុំគោរពតាម​ឧត្តមានុវត្តអន្តរជាតិ​ក្នុង​ការ​អនុវត្តច្បាប់​ឆ្លងដែន»។ 

ក្រសួង​បាន​លើក​ឡើង​​ថា ការ​ចោទ​ប្រកាន់ទាំង​ឡាយ​មក​លើ​កម្ពុជា​​ក្នុង​រឿង​​ជំនួញ​​​​សត្វ​ស្វា​ក្តាម​​​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​គ្មាន​ភស្តុតាងត្រឹម​ត្រូវ​។ ការចោទប្រ​កាន់នេះផ្អែកលើ៖ «ការអះអាងរបស់បុគ្គល ឬបុគ្គលិក​អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល​ខ្លះ​ តាម​រយៈ​ការ​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធសារព័ត៌មាន​គ្មានវិជ្ជាជីវៈ​និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមួយចំនួនក្នុង​ន័យចោទប្រកាន់​មន្ត្រី​របស់ក្រសួង បំភ័ន្តសាធារណមតិ និងបង្វែរ​ខ្លឹម​សារនៃដំណើរ​ការ​ជំនុំជម្រះក្តី​ឆ្ពោះទៅកាន់បុរេនិច្ឆ័យ​ប្រឆាំង​នឹង​មន្ត្រីកម្ពុជា»។ 

រហូតមកដល់ពេលនេះ ក្រសួងកសិកម្ម​ បានអះអាងថា សត្វស្វាក្តាម ដែលនាំចេញពីកម្ពុជាទាំងអស់បានប្រកាន់ខ្ជាប់យ៉ាងតឹងរ៉ឹងតាម​ច្បាប់ និងអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ​។

 ក្រសួង​បាន​លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌​ជូន​លោក គ្រី ម៉ះផល​ ដែល​ត្រូវ​បាន​ឃុំខ្លួនអស់​​រយៈពេល១៦ខែ ដោយ​ថ្លែង​អំ​ណរ​គុណ​ដល់​អតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​លោកនាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែល​បាន​ជួយ​លោក គ្រី ម៉ះផល។ 

រូបថតដែលបង្ហោះនៅលើទំព័រ​ហ្វេសប៊ុករបស់ក្រសួង​កសិកម្ម​បង្ហាញថា លោក ម៉ះផល មកដល់អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី២៥ ខែមីនា ដែលត្រូវ​បានស្វាគមន៍ដោយសមាជិកគ្រួសារ និងមន្ត្រីក្រសួង។ 

ស្របពេលជាមួយគ្នា​ ការិយាល័យមេធាវីសហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា ឈ្មោះ James និង Dickson «ដែល​កាន់​កាន់កាប់​ និងគ្រប់គ្រងសាជីវកម្មពាក់ព័ន្ធមួយ​ចំ​នួន​ ដែលបានគប់​គិត​ជាមួយអ្នកប្រមូលទិញ​នៅលើ​ទីផ្សារងងឹត និងមន្ត្រីពុករលួយ​នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីទទួលបានសត្វស្វាក្តាម​ដែលគេ​ចាប់ពី​ព្រៃ ហើយលាក់បាំង​ពួកវាតាមរយៈក្រុមហ៊ុន​ដែល​មាន​តែឈ្មោះនៅ​កម្ពុជា ដើម្បីនាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក និងកន្លែងផ្សេងទៀត ដោយ​បន្លំធ្វើជាសត្វស្វា​យកចេញពីកសិដ្ឋាន​បង្កាត់ពូជស្វា»​។ 

លោក Jason Baker អនុប្រធានជាន់ខ្ពស់របស់អង្គការ​ PETA បានប្រាប់ខេមបូចា​ថា ដោយមិនគិតពីលទ្ធផលនៃករណីរបស់លោក គ្រី ម៉ះផល ភស្តុតាងបានបង្ហាញថា សត្វស្វាត្រូវបានគេយកចេញពីជម្រកធម្មជាតិរបស់វា អមដោយឯកសារក្លែងបន្លំ។ ឯកសារទាំងនេះត្រូវបានយល់ព្រម​ដោយតំណាងមកពីមជ្ឈមណ្ឌល​ Worldwide Primates និង Orient BioResource Center (ឥឡូវប្តូរ​មកជា Inotiv)។

 លោក​បានអះអាងថា ឧស្សាហកម្មធ្វើ​ពិសោធន៍សត្វព្រៃ គឺសម្បូរទៅដោយ «អំពើពុករលួយ ការសម្ងាត់ និងការរំលោភ​ច្បាប់» ហើយថា PETA នៅតែប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការលាតត្រដាងការពិត។

  លោក Baker បាននិយាយថា៖ «ករណីនេះគ្រាន់តែបាន​បង្ហាញឱ្យឃើញផ្នែក​តូច​មួយ​នៃ​មុខជំនួញដ៏ឃោរឃៅនៃការនាំចូលសត្វស្វា ហើយខណៈ​ពេលដែលយើង​រង់ចាំការកាត់ក្តីលោក​ កែវ អូម៉ាលីស្ស​ និងបុគ្គលដទៃទៀត»។

លោកបានបន្ថែមថា លោក អូម៉ាលីស្ស​ និងអ្នកផ្សេងទៀតត្រូវបានចោទប្រកាន់ដោយក្រ​សួង​យុត្តិធម៌សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយ​សង្ស័យថា​ ពួកគេជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងគម្រោងរត់​ពន្ធសត្វស្វាយ៉ាងទូលំទូលាយ។ លោកបានបន្ថែមថា៖ «ឧស្សាហកម្មនាំចូល-សត្វព្រៃ​ត្រូវតែបិទជាបន្ទាន់»។ 

លោក Wesley Holzer មន្ត្រីព័ត៌មាននៃស្ថានទូតអាមេរិកក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញបាន​ឲ្យ​​ដឹង​តាម​រយៈអ៊ីមែលថា ស្ថានទូតគោរពឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការនៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក និងការសម្រេចមិនលម្អៀងដែលសម្រេចរបស់​គណៈវិនិច្ឆ័យតាមនីតិវិធីច្បាប់។

 លោក Wesley បានបង្វែរ​សំណួរបន្ថែមទៅកាន់ក្រសួងយុត្តិធម៌សហរដ្ឋអាមេរិក ទាក់​ទងនឹងសំណុំរឿង​ដែលកំពុងបន្ត៕ 

ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ U.S Court Acquits Agriculture Ministry’s Kry Masphal Of Monkey-Smuggling Charge