អាជីវកម្មល្បែងឡូតូរីកសាយភាយទូទាំងប្រទេសដែលធ្វើឱ្យអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គមនិងពលរដ្ឋបារម្ភថានឹងបណ្តាលឱ្យមានបញ្ហាចោរកម្មនិងអសន្តិសុខសង្គមដែលបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់គោលនយោបាយសុវត្ថិភាពភូមិឃុំដែលដាក់ចេញដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ។
ពលរដ្ឋមួយចំនួនធ្លាក់ខ្លួនចាញ់និងញៀនល្បែងឡូតូ
ពាក់អាវពណ៌ទឹកប៊ិកសំឡុះខោពណ៌ខ្មៅ ស្បែកជើងប៊ូ អង្គុយក្នុងហាងកាហ្វេមួយកន្លែងក្នុងស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង ខេត្តកណ្ដាល បុរសវ័យ២៤ឆ្នាំលោក សេង វាសនា ប្រាប់ថាគាត់ជាបុគ្គលិកផ្នែកលក់របស់ក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយ។ បឺតទឹកដូងបណ្ដើរ ភ្នែកសំឡឹងមើលកញ្ចក់ឡូតូនៅហាងកាហ្វេនោះបណ្ដើរ។ លោក សេង វាសនា ប្រាប់ថា គាត់ប៊ិះនឹងបាត់បង់ការងារ ព្រោះតែចាញ់ល្បែងឡូតូនេះពីខែឧសភា។
លោក សេង វាសនា បានបញ្ជាក់ថា៖ «ពីខែ៥ហ្នឹងខ្ញុំចាញ់អស់ជាង៣ពាន់ដុល្លារ។ ដំបូងខ្ញុំចាក់៥ពាន់ មួយម៉ឺន(រៀល)អីហ្នឹង ចាក់ចុះចាក់ឡើង ចាញ់ខ្លះឈ្នះខ្លះតែតិចៗទេ។ ខ្ញុំចាក់ចាញ់ អស់បីរយដុល្លារ ខ្ញុំស្ដាយលុយក៏ចេះតែតាមៗ អស់លុយខ្លួនឯងហើយយកលុយលក់បាន(ប្រាក់ក្រុមហ៊ុន)ទៅចាក់ថែមទៀត»។
លោក សេង វាសនា បន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំភ័យណាស់អត់លុយសងក្រុមហ៊ុន។ តែសំណាងល្អមានមិត្តភក្ដិគេដឹងគេពន្យល់ ឱ្យខ្ញុំទៅប្រាប់ថៅកែ។ ថៅកែខ្ញុំគាត់ចិត្តល្អគាត់ឱ្យខ្ញុំសងតិចៗ តែខាងក្រុមហ៊ុនក៏ផ្អាកលែងឱ្យយើងកាន់លុយដែរ ព្រោះមេគាត់ខ្លាចយើងលេងទៀត»។
នៅរសៀលថ្ងៃ១៣ ខែសីហា នៅឃុំកោះខែល ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល មានស្ត្រីវ័យកណ្ដាល ៥នាក់កំពុងអ៊ុតឡូតូ ក្នុងផ្ទះលក់កាហ្វេមួយកន្លែងជាប់ផ្លូវជាតិលេខ២១។ ស្ត្រីម្នាក់ប្រាប់ថា គាត់ឈ្នះបាន១០ម៉ឺនរៀល ស្ត្រីម្នាក់ទៀតប្រាប់ថាគាត់ចាញ់អស់៥ម៉ឺនរៀល។ ចំណែកឯបីនាក់មិនបានប្រាប់ថាចាញ់ប៉ុន្មានឈ្នះប៉ុន្មានទេ ព្រោះពួកគាត់មិនទាន់ឈប់លេង។
បុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនឡូតូម្នាក់ដែលកំពុងស៊ីសងក្នុងហាងកាហ្វេនេះ ឈ្មោះ ស្រីនាង ប្រាប់ថា ស្ត្រីទាំងប្រាំនាក់នេះជាម៉ូយប្រចាំរបស់ខ្លួន។
ស្រីនាង៖ «ពួកគាត់មករាល់ថ្ងៃបងអើយ ជួនឈ្នះជួនចាញ់។ រាល់ថ្ងៃគ្នាច្រើនដប់ម្ភៃនាក់ឯណោះ ថ្ងៃនេះបាត់អស់ច្រើន ប្រហែលចាញ់អស់លុយហើយយ៉ាង»។
ស្រីនាង ប្រាប់ថា ចំណូលរបស់ខ្លួនមិនទៀងទេ ថ្ងៃខ្លះចាញ់ថ្ងៃខ្លះឈ្នះតែភាគច្រើនគាត់ប្រមូលចំណូលបានពីភូមិនេះក្នុងរង្វង់ទឹកប្រាក់ពី២០ទៅ៣០ម៉ឺនរៀល។
នៅរសៀលថ្ងៃទី១៧ខែសីហាក្នុងហាងកាហ្វេមួយបណ្ដោយផ្លូវជាតិលេខ៣ជិតផ្សារអង្គតាសោម ក្នុងឃុំអង្គតាសោម ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ មានមនុស្សម្នាប្រុសស្រីជាង១០នាក់កំពុងនាំគ្នាលេងល្បែងឡូតូ។ ទូរទស្សន៍បួនគ្រឿងរបស់ក្រុមហ៊ុនឆ្នោតផ្សេងៗគ្នា កំពុងដាក់បញ្ចាំងចេញឆ្នោតឡូតូ រៀងរាល់៣នាទីម្ដង។ ពេលខ្លះអ្នកចាក់ត្រូវស្រែកហោរកញ្រ្ជៀវ ពេលខ្លះលឺ សំឡេងដកដង្ហើមធំព្រោះចាញ់ប្រាក់អស់។
នៅផ្សារទួលសំបូរ ជាផ្សារក្រមួន ក្នុងសង្កាត់ព្រៃស ខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ មានទីតាំងល្បែងឡូតូចំនួន៤កន្លែង។ កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែសីហា វេលាម៉ោងជាង១២ថ្ងៃត្រង់ បុរសវ័យកណ្ដាល ជិត១០នាក់កំពុងចាក់ឡូតូ ក្នុងហាងកាហ្វេមួយដែលមានម៉ាស៊ីនឡូតូចំនួន៥។
បុរសវ័យជាង៥០ឆ្នាំម្នាក់ពាក់ឯកសណ្ឋានយោធាកំពុងអង្គុយពិសារកាហ្វេក្នុងហាងនោះ ឈ្មោះ សេក សេម ប្រាប់ថា ហាងនេះបើកឡូតូ៣ខែមកហើយ។ លោកថា ការអនុញ្ញាតឱ្យមានល្បែងបែបនេះច្រើនមិនល្អសោះដល់សហគមន៍របស់លោក។
លោក សេក សេម ៖«ខ្ញុំនេះញៀនកាហ្វេមកផឹកកាហ្វេមួយកែវរួចទៅធ្វើការ។ តែពួកអស់នេះ(អ្នកលេងឡូតូ)វាមកជុំក្បាលគ្នាលេងឡូតូ ថ្ងៃមុនប្ដីប្រពន្ធជេរបញ្ចោរគ្នាផ្អើលហាង ព្រោះអាប្ដីខំធ្វើការសំណង់ អាប្រពន្ធសំងំលេងឡូតូអស់លុយ»។
លោក សេក សេម បន្ថែមថា៖ « ខ្ញុំប្រាប់ម្ចាស់ហាងដែរថាឈប់ឱ្យបើកទៅបើនៅតែបើកទៀតយូរឆាប់កើតចោរ ចោលស្រុកហើយ។ តែម្ចាស់ហាងវាប្រាប់វិញថាឡូតូគេមានច្បាប់ គេបង់លុយថ្លៃកន្លែងឱ្យវា»។
ទន្ទឹមនឹងនេះ ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនបានចែកចាយពីសកម្មភាពលេងល្បែងឡូតូនេះដែរ។ វីដេអូមួយក្នុងបណ្ដាញសង្គមទីកតុក បង្ហាញថាមានកុមារាសិស្សសាលាជាច្រើននាក់លេងល្បែងឡូតូនេះ។ ពួកគេភ្នាល់លុយរួច ក្មេងម្នាក់ក៏បានដុតធូបបន់ឱ្យត្រូវឡូតូទៀតផង។ វីដេអូក្មេងសិស្សសាលាចាក់ឡូតូនេះត្រូវបានចែកចាយលើបណ្ដាញសង្គម និងមានអ្នកមើលរាប់សែននាក់។
នាយកមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីការអភិវឌ្ឍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គីមអេងមានប្រសាសន៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលញៀនល្បែងឡូតូនឹងខាតបង់លុយកាក់ ទ្រព្យសម្បត្តិយ៉ាងច្រើនដែលជាមហន្តរាយសម្រាប់ជីវភាពពួកគេ។
លោក គីមអេង ឱ្យដឹងថា៖ «ខ្ញុំសង្កេតឃើញមនុស្សជាច្រើនឈ្លក់វង្វេងនឹងវា(ឡូតូ) ភ្លេចធ្វើការធ្វើងារអស់។ ពួកគាត់ទើបនឹងរើបៗពីកូវីដអាចនឹងខាតរេចរិលដើមខាតចុងទៅវិញ យើងមានការសោកស្ដាយណាស់ចំពោះបញ្ហានេះ»។
ទាក់ទងនឹងល្បែងឡូតូនេះ អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ឆាយ គឹមខឿន បញ្ជាក់ថា លោកមិនអាចឆ្លើយសំណួរបានទេ។
លោក គឹមខឿន បញ្ជាក់ថា៖«សូមទៅសួរគណៈកម្មាការ គ្រប់គ្រងល្បែងពាណិជ្ជកម្មល្បែងពាណិជ្ជកម្មទៅ អារឿងឡូតូឡូតាំងអីហ្នឹងណា»។
អាជីវកម្មឡូតូជាអាជីវកម្មដែលបង្កើតពង្រីកសាខាទូទាំងប្រទេស
អគ្គលេខាធិការដ្ឋានគ្រប់គ្រងល្បែងពាណិជ្ជកម្មលើកឡើងក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួនថា ការអនុញ្ញាតឱ្យបើកល្បែងឡូតូនេះ ធ្វើឡើងទៅតាមច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងល្បែងអាជីវកម្មនិងក្នុងបំណងប្រមូលចំណូលជាតិ។ អគ្គលេខាធិការនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានគ្រប់គ្រងល្បែងពាណិជ្ជកម្ម លោក រស់ ភីរុណ មានប្រសាសន៍ថា អង្គភាពរបស់លោកជាអ្នកផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណឡូតូទៅដល់អាជីវករទាំងអស់ដែលកំពុងរកស៊ីរបរនេះ។
លោក រស់ ភីរុណ បន្ថែមថា៖ «យើងផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណ លើទីតាំងក្រុមហ៊ុនជាស្នាក់ការកណ្ដាល របស់គាត់ផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណទៅលើសាខា និងផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណទៅលើបញ្ជរ។ សព្វថ្ងៃនេះយើងផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណតែនៅហែតអហ្វីស(ការិយាល័យកណ្ដាល)និងសាខា»។
លោកបន្ថែមថា អាជ្ញាបណ្ណមិនទាន់ត្រូវបានផ្ដល់ឱ្យក្រុមហ៊ុននានាបើកអាជីវកម្មដល់ហាងកាហ្វេនៅឡើយ តែលោកទទួលស្គាល់ថាអាជ្ញាបណ្ណត្រូវបានផ្ដល់ទៅដល់ឃុំសង្កាត់។
លោក រស់ ភីរុណ បន្ថែមថា៖ «នៅក្នុងច្បាប់ហ្នឹងល្បែងឡូតូ រាប់ថាជាល្បែងផ្សងសំណាងជាល្បែងស្របច្បាប់ ហើយច្បាប់បានចែងថាល្បែងផ្សងសំណាងនេះឱ្យខ្មែរលេងដែរ»។
បុគ្គលិកទទួលទូរស័ព្ទរបស់ក្រុមហ៊ុនឡូតូ8888 ឈ្មោះ សុផល ប្រាប់ថា ក្រុមហ៊ុនខ្លួនទទួលអាជ្ញាបណ្ណរកស៊ីត្រឹមត្រូវពីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច។ ប៉ុន្តែលោកមិនបញ្ជាក់ថាក្រុមហ៊ុនខ្លួនមានប៉ុន្មានទីតាំងនោះឡើយ។
លោកសុផល៖ «ប្រាប់បានត្រឹមតែថាមេខ្ញុំគាត់មានច្បាប់ពីក្រសួងហ្មង។ តាមានច្បាប់គេបង់ពន្ធបង់អីហ្នឹងហើយ។ ខ្ញុំអត់អាចឆ្លើយលម្អិតឱ្យទេ ប៉ះពាល់ដល់របររកស៊ីរបស់ក្រុមហ៊ុន»។
អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន និងជាអតីតអនុប្រធានគណៈកម្មាធិការហិរញ្ញវត្ថុរដ្ឋសភា លោក សុន ឆ័យ មានប្រសាសន៍ថា ការផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណឱ្យឡូតូនេះមិនមានការត្រួតត្រាត្រឹមត្រូវ ដែលបង្ករជាផលអវិជ្ជមានធ្ងន់ធ្ងរចំពោះសង្គមជាតិ។
លោក សុន ឆ័យ៖ «ការបង្កើតឱ្យមានល្បែងឡូតូបែបហ្នឹងមិនខុសពីឆ្នោតកន្ទុយទេ វាជាការធ្វើឱ្យសង្គមហ្នឹងមានចលាចល ដូច្នេះមិនគួរឱ្យកើតមានទេ»។
លោក សុន ឆ័យ បន្ថែម៖ « អ្នកដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណឱ្យរកស៊ីផ្នែកល្បែងនេះ គួរណាស់សិក្សាពីផលវិបាកសង្គមឱ្យបានជាមុន ថ្លឹងថ្លែងពីការចំណេញខាតដល់សង្គមមនុស្សខ្មែរយើង។ ខ្ញុំហ៊ានថាលុយញើសឈាមពលរដ្ឋយើងដែលពួកគាត់រកបានបន្តិចបន្តួចនោះ នឹងរលាយគ្មានសល់ទេជំពាក់បំណុលថែមទៀត ព្រោះតែល្បែងឡូតូនេះ»។
នាយកមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីការអភិវឌ្ឍនិងសន្តិភាព លោក យង់ គីមអេង យល់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរណាស់តែពង្រីកការងាររកមធ្យោបាយផ្សេងជួយឱ្យពលរដ្ឋមានចំណូលប្រសើរជាង ផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណឱ្យបើកល្បែងឡូតូព្រោងព្រាតបែបនេះ។ លោកថា វិធីរកចំណូលជាតិព្រោះបង្កើតល្បែង មិនបានផ្ដល់ផលចំណេញអ្វីបន្តិចសោះដល់សង្គមជាតិ។
លោក គីមអេង ថ្លែងថា៖ «ពិតណាស់ថារដ្ឋអាចប្រមូលលុយបានខ្លះពីការលក់អាជ្ញាបណ្ណ តើជីវភាពរបស់ពលរដ្ឋវាយ៉ាងម៉េច?។ យើងមានការសោកស្ដាយមិនគួរណាមានការផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់បែបនេះទេ»។
ការអនុវត្តគោលនយោបាយភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាពត្រូវគំរាមដោយល្បែងឡូតូ
កាលពីឆ្នាំ២០២១ក្រសួងមហាផ្ទៃបានប្រកាសធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព នៃគោលនយោបាយភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាព ដើម្បីកៀរគរកម្លាំងពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានសំដៅថែរក្សាភូមិឃុំឱ្យមានសុខសុវត្ថិភាព។ ក្នុងនោះ ការធានាឱ្យសហគមន៍មូលដ្ឋានគ្មាន«ល្បែងស៊ីសងខុសច្បាប់» ជាផ្នែកសំខាន់មួយដែលអាជ្ញាធរត្រូវតែអនុវត្តឱ្យខាងតែបានដើម្បីសុវត្ថិភាពភូមិឃុំ។
ផ្អែកលើន័យនេះប្រសិនណាភូមិឃុំមានការប្រព្រឹត្តល្បែងស៊ីសងដោយខុសច្បាប់នោះនឹងនាំឱ្យភូមិនោះក្លាយជាភូមិអសុវត្ថិភាព។ បែបណាក្ដីអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានសុទ្ធតែអះអាងថា បើទោះជាអាជ្ញាបណ្ណឡូតូស្របច្បាប់មែន មិនមានន័យថាល្បែងនេះមិនបង្ករឱ្យមានអន្តិសុខនោះឡើយ។
មេឃុំសំរោង ស្រុកស្វាយអន្ទរ ខេត្តព្រៃវែង លោក មុជ សាមាន មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនគាំទ្រឱ្យមានទីតាំងល្បែងស៊ីសងឬល្បែងឡូតូនៅក្នុងឃុំនោះទេ ព្រោះថាល្បែងនឹងនាំឱ្យវិនាស។
លោក មុជ សាមាន ឱ្យដឹងថា៖ «នៅឃុំខ្ញុំគេមានលេងចាក់ខ្លាឃ្លោក បៀរអីតិចតួចពេលមានបុណ្យធំៗម្ដងៗ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានយើងមិនអនុញ្ញាតឱ្យលេងជាប្រចាំទេ អាឡូតូអីនោះក៏អត់ទាន់មានដែរ»។
លោក មុជ សាមាន បន្ថែមថា៖ «បើមានល្បែងនេះច្បាស់ជាមានហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ស្រួលៗលួចមាន់ទាគោក្របីថែមទៀត។ ក្មួយឯងគិតមើលគ្រាន់តែតាបប៊ីយែរហ្នឹងល្មមតែបំបាត់បានហ្នឹងមិនមែនប្រើពេលតិចទេណា ពេលវាញៀនបុកប៊ីយែរហ្នឹងអាក្មេងៗមិនចូលសាលាទេវាកុំគ្នាពេញហ្នឹង។ ខ្ញុំមិនគាំទ្រដាច់ខាតហ្មងរឿងបើកល្បែងឡូតូឡូអីហ្នឹង»។
នាយប៉ុស្តិ៍នគរបាលមួយក្នុងខេត្តបាត់ដំបងសុំមិនបង្ហាញអត្តសញ្ញាណ ព្រោះបារម្ភពីការងារ មានប្រសាសន៍ថា ល្បែងឡូតូនេះបានកកើតត្រឹមប៉ុន្មានខែចុងក្រោយប៉ុណ្ណោះ។ លោកថា លោកមិនគាំទ្រចំពោះការអនុញ្ញាតឱ្យមានល្បែងស៊ីសងបែបនេះទេ។
លោកនាយប៉ុស្តិ៍នគរបាល៖ «យើងកម្លាំងប៉ុស្តិ៍នេះខិតខំរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់លុបបំបាត់ល្បែងស៊ីសងនានាពេលកន្លងទៅដើម្បីអី?គឺដើម្បីសុខសុវត្ថិភាពហ្នឹង។ ដល់ពេលនេះល្បែងពេញដីប្រជាជនសិស្សសាលា មីងៗលេងហោរកញ្រ្ជៀវរាល់ថ្ងៃ ឱ្យខ្ញុំទៅរក្សាសុវត្ថិភាពអីកើត?»។
លោកនាយប៉ុស្តិ៍បន្ថែម៖ «កុំថាឡើយរក្សាសុវត្ថិភាពភូមិឃុំ សូម្បីសុវត្ថិភាពផ្ទះខ្ញុំមិនដឹងយ៉ាងម៉េចផង? ខ្ញុំឧទាហរណ៍ថាបើនៅសុខៗកូនប្រពន្ធខ្ញុំនាំគ្នាទៅញៀនអាឡូតូហ្នឹងអស់ទៅមិនអាលាយដូចគ្នា? ចិត្តខ្ញុំហ្មងគឺគ្មានគាំទ្រអីទេ ឱ្យបំបាត់ទៅ»។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ និងមានតួនាទីអនុប្រធានគណៈកម្មការ គ្រប់គ្រងល្បែងពាណិជ្ជកម្ម លោក ប៊ុន ហ៊ុន មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនទាន់ទទួលបានព័ត៌មានពីស្ថានភាពរីកសាយភាយនៃអាជីវកម្មល្បែងឡូតូនេះនៅឡើយ។
លោក ប៊ុន ហ៊ុន ៖«ខ្ញុំមិនទាន់បានទទួលព័ត៌មានពីឡូតូហ្នឹងទេ។ ខ្ញុំនឹងពិនិត្យព័ត៌មានឱ្យច្បាស់សិនណាប្អូន»។
អគ្គលេខាធិការនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានគ្រប់គ្រងល្បែងពាណិជ្ជកម្ម លោក រស់ ភីរុណ បដិសេធមិនឆ្លើយបំភ្លឺពីហានីភ័យដែលបណ្ដាលមកពីការរីកសាយភាយនៃល្បែងឡូតូនេះឡើយ។ លោកអះអាងថា ល្បែងឡូតូត្រូវចាត់ទុកថាជាល្បែងផ្សងសំណាង។
យ៉ាងណាក៏ដោយល្បែងឡូតូនៅកម្ពុជាមិនដូចឆ្នោតឡូតូដែលគេនិយមលេងនៅបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនលើសកលលោកឡើយ។ ឡូតូនៅថៃ នៅអាមេរិក អ៊ឺរ៉ុប ចេញរៀងរាល់មួយខែម្ដងនិងមានរង្វាន់ធំជាទឹកប្រាក់យ៉ាងច្រើន ប៉ុន្តែឡូតូនៅខ្មែរនេះមានទម្រង់ជាល្បែងស៊ីសងសុទ្ធសាតដែលចេញលទ្ធផល៣នាទីម្ដងនិងមានការស៊ីសងផ្ទាល់មុខដោយអ្នកឈ្នះទទួលប្រាក់ត្រឹម៩៥ភាគរយនៃចំនួនភ្នាល់ប៉ុណ្ណោះ។
សំណុំរឿងល្បែងឡូតូនេះបានរីកសាយភាយម្ដងរួចមកហើយក្នុងសង្គមខ្មែរ។ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០០៦ក្រុមហ៊ុនភ្នាល់ល្បែងខាំបូសិក របស់ឧកញ៉ា គិត ម៉េង និងក្រុមហ៊ុនភ្នាល់មួយចំនួនទៀតបានដាក់ដំណើរការម៉ាស៊ីនស្លុតឡូតូ ជាច្រើនសាខានៅភ្នំពេញ និងនៅតាមបណ្ដាខេត្តធំៗមួយចំនួនដូចជាព្រះសីហនុ កំពង់ចាម សៀមរាប បាត់ដំបង ក្រុងបាវិត និងក្រុងប៉ោយប៉ែត។ លុះដល់ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៩ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ប្រកាសបិទល្បែងស្លុតម៉ាស៊ីនឡូតូ និងថែមទាំងបិទក្រុមហ៊ុនភ្នាល់ល្បែងទាំងអស់តែម្ដង ក្រោមហេតុផលថាល្បែងស៊ីសងធ្វើឱ្យមានមហន្តរាយចំពោះជីវភាពពលរដ្ឋ និងសង្គមជាតិ។
នៅឆ្នាំ២០២២នេះ គណៈកម្មការគ្រប់គ្រងល្បែងពាណិជ្ជកម្ម បានផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណចំនួន១០ទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនដែលរកស៊ីលើអាជីវកម្មឡូតូ។ អគ្គលេខាធិការដ្ឋានគ្រប់គ្រងល្បែងពាណិជ្ជកម្ម បានឱ្យដឹងថា មានពាក្យស្នើសុំអាជ្ញាបណ្ណចំនួន២១ដែលបានបញ្ជូនមកគណៈកម្មការជំនាញដើម្បីត្រួតពិនិត្យគិតត្រឹមថ្ងៃទី១៧ ខែសីហា។
នាយកមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍និងសន្តិភាព លោក យង់ គីមអេង មានប្រសាសន៍ថា៖ «កន្លងមកអាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិមានប៉ូលីសអីហ្នឹងគ្នាខំប្រឹងធ្វើយ៉ាងណាឱ្យភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាពមានសន្តិសុខបំបាត់ល្បែងស៊ីសង ចុះបើសិនជាល្បែងមានអាជ្ញាប័ណ្ណដល់មូលដ្ឋានតើភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាពម៉េចកើត? មិនគួរណាមានការផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណល្បែងអីច្រើនបែបហ្នឹងទេ»។
លោក យង់ គីមអេង ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលលុបចោលអាជ្ញាប័ណ្ណល្បែងស៊ីសង និងបង្កើតការងារជូនពលរដ្ឋជំនួសវិញ។
លោក គីមអេង បន្ថែមថា៖ «បើពលរដ្ឋមានចំណូលទៅទិញអាវមួយចាក់សាំងមួយលីត្រក៏រដ្ឋអាចប្រមូលពន្ធបានដែរ មិនគួរណាទៅសង្ឃឹមលើពន្ធដែលបានមកពីរបរក្ដៅក្រហាយដូចជាល្បែងស៊ីសងនេះទេ»៕
