សកម្មជនជាច្រើនក្នុងសប្ដាហ៍នេះបានស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីមេដឹកនាំនានាដែលមកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ខណៈដែលនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ អាជ្ញាធរបានដាក់កម្លាំងឃ្លាំមើលតាមផ្ទះរបស់អ្នកតវ៉ាដែលបានព្យាយាមធ្វើយុទ្ធនាការឱ្យមានការដោះលែងស្វាមី និងសមាជិកគណបក្សប្រឆាំងផ្សេងទៀតដែលកំពុងជាប់ឃុំ។
ស្របពេលដែលលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក Joe Biden នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា លោក Justin Trudeau នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន លោក Fumio Kishida និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីញ៉ូហ្សឺលែន លោកស្រី Jacinda Ardern បានមកដល់កម្ពុជាដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន អាជ្ញាធរពាក់ឯកសណ្ឋាន និងប្រជាការពារ ប្រហែល២០នាក់បានតាមឃ្លាំមើលផ្ទះអ្នកស្រី ព្រំ ចន្ថា ដែលគេស្គាល់ថាជាអ្នកដឹកនាំក្រុមស្រ្តីថ្ងៃសុក្រ បានធ្វើយុទ្ធនាការអស់ជាច្រើនខែក្នុងការដាក់ញត្តិនៅតាមស្ថានទូតបរទេសដើម្បីស្វែងរកការគាំទ្រ។
អ្នកស្រី ចន្ថា ឱ្យដឹងថា៖ «ពួកគេមកតាមឃ្លាំមើលខ្ញុំ ពីព្រោះពួកគេខ្លាចថាខ្ញុំនឹងទៅតវ៉ាអំឡុងពេលមកដល់របស់ប្រធានាធិបតី Joe Biden»។
ស្វាមីអ្នកស្រី គឺលោក កាក់ កុម្ភា ជាអតីតក្រុមប្រឹក្សាសង្កាត់មកពីអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ហើយលោកត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីឆ្នាំ២០២០ និងត្រូវតុលាការកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួនប្រាំមួយឆ្នាំពីបទញុះញង់ និងផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ពាក់ព័ន្ធនឹងលោកបានគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយ។
អ្នកស្រី ចន្ថា ឱ្យដឹងទៀតថា សន្តិសុខខណ្ឌបានមកនៅចាំយាមប្រហែលប្រាំម៉ែត្រពីផ្ទះអ្នកស្រីនៅក្នុងសង្កាត់បឹងទំពន់២ ខណ្ឌមានជ័យ តាំងពីម៉ោង៦ព្រឹក។ គិតត្រឹមម៉ោង៥និង៣០នាទីល្ងាច អ្នកស្រីថា នៅមានសន្តិសុខខណ្ឌមួយចំនួននៅប្រចាំការនៅឡើយ និងថាមានសន្តិសុខម្នាក់ប្រាប់អ្នកស្រីថា ពួកគេនឹងនៅយាមបន្តរហូតដល់ព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «យ៉ាងណា ខ្ញុំគ្មានគម្រោងចេញតវ៉ាទេ ពីព្រោះថាយើងបានតវ៉ាមួយឆ្នាំមកហើយ និង[រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក]ក៏បានដឹងពីបញ្ហារបស់ពួកយើងដែរ…សន្តិសុខមកតាមឃ្លាំមើលតែផ្ទះរបស់ខ្ញុំទេ ពីព្រោះខ្ញុំជាមេក្រុម»។
អ្នកស្រី ចន្ថា ដែលបាននៅផ្ទះពេញមួយថ្ងៃហើយនោះ បានបន្ថែមថា ការតាមឃ្លាំមើលបែបនេះ ជាការរឹតត្បិតលើសិទ្ធិ និងសេរីភាពដើរហើររបស់សកម្មជន។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ពួកគេខ្លាចថាយើងធ្វើបាតុកម្មទៅវានឹងធ្វើឱ្យខូចមុខមាត់ប្រទេស ក្នុងពេលកំពុងមានកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន»។
លោក ភិន ផល នាយប៉ុស្ដិ៍រដ្ឋបាលសង្កាត់បឹងទំពន់២ ទទួលស្គាល់ថា ពិតជាមានកម្លាំងនគរបាល និងប្រជាការពារដាក់យាមមែន ដោយថាដើម្បីការពារកុំឱ្យសកម្មជនចេញបង្កឱ្យខូចសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ក្នុងពេលកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន។
លោកបន្ថែមថា៖ «វាមិនមានបញ្ហាអ្វីទេនៅពេលដែលយើងដាក់ពង្រាយកម្លាំងដើម្បីធានាសន្តិសុខ ពីព្រោះយើងខ្លាចពួកគេទៅទីណាផ្សេង[ចេញតវ៉ា]…ខ្ញុំគ្រាន់តែធ្វើតាមបញ្ជាថ្នាក់លើ»។
អ្នកនាំពាក្យស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក សាន សុខសីហា មានប្រសាសន៍ថាក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន អាជ្ញាធរត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ធានាសុវត្ថិភាពជូនដល់មេដឹកនាំផ្សេងដែលបានមកកម្ពុជា ក៏ដូចជារក្សាមុខមាត់របស់កម្ពុជា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព និងមុខមាត់ប្រទេសជាតិយើង»។ យ៉ាងណា លោកបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយច្រើនជាងនេះ។
ស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក ស ថេត មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកកម្មវិធីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការ លីកាដូ មានប្រសាសន៍ថា ស្ថាប័នរបស់លោកក៏បានទៅឃ្លាំមើលកម្លាំងសមត្ថកិច្ចទាំងនោះដែរ និងថាទង្វើនេះជាការរំលោភលើសិទ្ធិបុគ្គល និងសេរីភាពដើរហើររបស់ពលរដ្ឋ។
លោកថ្លែងថា ការអះអាងរបស់អាជ្ញាធរចំពោះសកម្មភាពនេះថាដើម្បីរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ គឺ «មិនសមហេតុផលនោះទេ»។
លោកស្រី មួរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវរំលាយ បានផ្សាយរូបភាពអាជ្ញាធរឃ្លាំមើលផ្ទះអ្នកស្រី ចន្ថា លើបណ្ដាញសង្គមរបស់ខ្លួន និងសរសេរសារថាការឃ្លាំមើលនេះធ្វើឡើងចំពេលមកដល់របស់លោក Biden ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
លោកស្រី មួរ សុខហួរ ដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរ-អាមេរិកាំង បានសរសេរលើបណ្ដាញសង្គម Twitter ថា លោក Biden គួរតែជួបជាមួយក្រុមស្រ្តីថ្ងៃសុក្រ ក៏ដូចជាក្រុមកូដករណាហ្គាវើលដ៍។
កាលពីថ្ងៃសុក្រ ក្រុមកូដករបានតវ៉ានៅខាងមុខកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍ ដោយបានលើកបដាអំពាវនាវដល់ស្ថានទូតម៉ាឡេស៊ីប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញ ឱ្យទទួលយកញ្ញតិរបស់ពួកគេ បន្ទាប់ពីស្ថានទូតនេះបានបដិសេធម្ដងរួចហើយកាលពីដើមឆ្នាំនេះ។ ក្រុមកូដករក៏បានជំរុញឱ្យប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានកុំជាន់ឈ្លីសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សមាគមដូចជានាយកគ្រប់គ្រងណាហ្គាវើលដ៍ ដែលជាជនជាតិម៉ាឡេស៊ី។
ចាន់ ស្រីរ័ត្ន ជាសមាជិកសហជីពម្នាក់ និងជាអ្នកធ្វើការនៅណាហ្គាវើលដ៍បានបួនឆ្នាំ មុននឹងត្រូវបញ្ឈប់ពីការងារ បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំពាក់សម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណី និងកាន់បដា ដើម្បីបង្ហាញទៅប្រទេសផ្សេងទៀតដែលចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានឱ្យជួយអន្តរាគមន៍ និងរកដំណោះស្រាយឱ្យពួកយើង»។
សមាជិកសហជីពបានតវ៉ាអស់ពេលជិតមួយឆ្នាំមកហើយដើម្បីឱ្យក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ទទួលពួកគេចូលធ្វើការវិញ ដោយបានចោទក្រុមហ៊ុននេះថាមានចេតនាបញ្ឈប់ការងារក្រុមសហជីព។
សមាជិកក្រុមតស៊ូមតិ ខ្មែរថាវរៈ ក៏បានស្វែងរកការយកចិត្តទុកដាក់ពីមេដឹកនាំពិភពលោកនានា រួមទាំងលោក Biden ផងដែរក្នុងសប្ដាហ៍នេះ ។
សមាជិកខ្មែរថាវរៈ បានចាប់ផ្ដើមធ្វើយុទ្ធនាការបង្អត់អាហារខ្លួនតាំងពីថ្ងៃចន្ទ ដើម្បីទាមទារឱ្យមានការដោះលែងកញ្ញា សេង ធារី ដែលកំពុងជាប់ឃុំជិតប្រាំខែមកហើយ បន្ទាប់ពីត្រូវតុលាការកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារប្រាំមួយឆ្នាំពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពប្រឆាំងរបស់អ្នកស្រី។
លោក ហ៊ុន វណ្ណៈ សមាជិកម្នាក់របស់ក្រុមខ្មែរថាវរៈ ប្រាប់ខេមបូចាថា លោកសង្ឃឹមថាយុទ្ធនាការរបស់ក្រុមលោកនឹងបានឮដល់លោក Biden ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងលើកពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន។
លោក វណ្ណៈ ឱ្យដឹងថា៖ «បន្ទាប់ពីសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក [បាននិយាយពីកង្វល់លើការកាត់ទោសកញ្ញា សេង ធារី] យើងកាន់តែមានសង្ឈឹមថាប្រធានាធិបតី Joe Biden នឹងពិភាក្សាពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ទាក់ទងនឹងកញ្ញា សេង ធារី និងអ្នកទោសនយោបាយផ្សេងទៀត[ជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន]»។
លោកថា យុទ្ធនាការបង្អត់អាហារនេះបានជួបការលំបាកដោយសារតែអាជ្ញាធរបានតាមឃ្លាំមើលពួកគេ ខណៈដែលពួកគេបានធ្វើយុទ្ធនាការនេះនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ សមាជិកខ្មែរថាវរៈម្នាក់ត្រូវបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ ខណៈអ្នកផ្សេងទៀតកំពុងតែមានបញ្ហាឈឺក្រពះ។
លោក វណ្ណៈ បន្តថា លោកមិនរំពឹងថាយុទ្ធនាការរបស់ក្រុមខ្លួនអាចនឹងបានលទ្ធផលភ្លាមៗនោះទេ ប៉ុន្តែថាសកម្មភាពនេះនឹងអាចលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងដល់សាធារណជន និងមេដឹកនាំមកពីអាមេរិក និងមេដឹកនាំអាស៊ានផ្សេងទៀត។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងមិនរំពឹងថារដ្ឋាភិបាលនឹងផ្ដល់ដំណោះស្រាយឱ្យយើងក្នុងពេលឆាប់ៗនេះទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលយើងកំពុងធ្វើគឺសង្ឃឹមថានឹងមានឥទ្ធិពលជាវិជ្ជមានដល់សង្គមជាតិយើង»។
ក្នុងលិខិតមួយជូនទៅលោក Biden ចុះកាលបរិច្ឆេទកាលពីថ្ងៃពុធ ប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោកទាវ វណ្ណុល បានអំពាវនាវឱ្យប្រធានាធិបតីអាមេរិកជំរុញដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា «បញ្ឈប់រាល់ទម្រង់ធ្វើ ទុក្ខបុកម្នេញ បំពារបំពាន និងគំរាមកំហែងនានា» ព្រមទាំងដោះលែង «អ្នកទោសមនសិការដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ» និង«ដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ» មុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំក្រោយចូលមកដល់។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន ប្រាប់ខេមបូចា ថា មេដឹកនាំគណបក្សមិនមានគម្រោងជួបលោក Biden ក្នុងពេលលោកកំពុងនៅកម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែថាសហរដ្ឋអាមេរិក គួរបង្ហាញជំហររបស់ខ្លួនក្នុងនាមជាមហាអំណាចពិភពលោក និងជាសមាជិកហត្ថាលេខីលើកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីសឆ្នាំ១៩៩១ ដើម្បី«ធានាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ក្រោយកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ស្ថានភាពនៅកម្ពុជានឹងមានការប្រែប្រួល»។
ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអាមេរិក Jake Sullivan បានប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានថា មុនពេលលោក Biden មកដល់កម្ពុជានៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក«បានទាក់ទង»ជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ពីព្រោះថាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន។ មន្ត្រីដដែលឱ្យដឹងថា លោក Biden ក៏បានជួបជាមួយប្រធានាធិបតីអេហ្សីប និងឥណ្ឌូនេស៊ី មុននិងក្រោយកិច្ចប្រជុំនៅកម្ពុជាផងដែរ។
មន្ត្រីដដែលថ្លែងថា៖ «លោកនឹងធ្វើការទាក់ទងនឹងផលប្រយោជន៍របស់អាមេរិក និងពង្រឹងជំហរជាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់អាមេរិក និងគុណតម្លៃរបស់ពួកយើង»។
Jake Sullivan លើកឡើងទៀតថា លោក Biden នឹងពិភាក្សាជាមួយមេដឹកនាំអាស៊ានពី «សេចក្ដីត្រូវការនៃសេរីភាពនាវាចរណ៍» ដែលជាការយោងទៅលើជំហររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង«ពាណិជ្ជកម្មស្របច្បាប់ គ្មានការហាមឃាត់» និងការសម្របសម្រួលក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្ម និងការបង្កើនសម្ពាធលើរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ា។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់សេតវិមានលើកឡើងថា លោក Joe Biden បានជួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅរសៀលថ្ងៃសៅរ៍ និងបានបង្ហាញក្ដីបារម្ភរបស់ខ្លួនលើកំពង់ផែសមុទ្ររាម និងបាន«គូសបញ្ជាក់ពីសារសំខាន់ចំពោះតម្លាភាព»ទាក់ទងនឹងសកម្មភាពរបស់យោធាចិននៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម។
លោក Biden ក៏បានជំរុញឱ្យយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន «ផ្ដល់ឡើងវិញនូវលំហនយោបាយ និងសិទ្ធិពលរដ្ឋ» មុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ ចូលមកដល់ និង «បានអំពាវនាវឱ្យមានការដោះលែងសកម្មជនកំពុងជាប់ឃុំ ដែលរងការចោទប្រកាន់រឿងនយោបាយ» រួមទាំងកញ្ញា សេង ធារី ផងដែរ។
បន្ទាប់មកក្នុងពេលថ្លែងសុន្ទរកឋា ប្រធានាធិបតិអាមរិក បានហៅអាស៊ានថា ជា«បេះដូង» នៃយុទ្ធសាស្រ្តរបស់រដ្ឋបាលលោកនៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងថាអាមេរិកបានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសារៈសំខាន់របស់អាស៊ាន និងកំពុងធ្វើការជាមួយសមាជិកអាស៊ានដើម្បីប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងផ្នែកអាកាសធាតុ សន្តិសុខផ្នែកសុខាភិបាល នីតិរដ្ឋ និងបទដ្ឋានគតិយុត្តនានា និងបានយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហារបស់មីយ៉ាន់ម៉ា និងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
មុននឹងផ្ដើមសុទ្ទរកឋារបស់ខ្លួន លោក Biden បានច្រឡំហៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថាជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់កូឡំប៊ី។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំចង់អរគុណដល់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ពីភាពដឹកនាំរបស់កូឡំប៊ី និងជាប្រធានអាស៊ាន សម្រាប់ការទទួលស្វាគមន៍យើងទាំងអស់គ្នា»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ As Biden Arrives for Asean Summit, Authorities Surveil Protester’s House
