ប្រជាពលរដ្ឋ១៤គ្រួសារដែលកំពុងរស់នៅសហគមន៍សាមគ្គីរុងរឿង តាមបណ្ដោយប្រឡាយបឹងត្របែង សង្កាត់ផ្សារដើមថ្កូវ ខណ្ឌចំការមន បានផ្ទុះការតវ៉ាជាថ្មីទាមទារសំណងសមរម្យ ឬក៏ទីតាំងថ្មីសម្រាប់រស់នៅ។
បើតាមសាលារាជធានីភ្នំពេញ ប្រជាពលរដ្ឋ១៣១គ្រួសាររស់នៅតាមប្រឡាយបឹងត្របែងនឹងរងផលប៉ះពាល់ពីការអភិវឌ្ឍគម្រោង និងថាដំណោះស្រាយបានធ្វើរួចរាល់តាំងពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ សាលារាជធានីឲ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋយល់ព្រមទទួលសំណងពីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងការចាកចេញ «ដោយស្ម័គ្រចិត្ត» ដើម្បីចៀសវាងប៉ះពាល់លើគម្រោង។
យ៉ាងណា បើតាមតួលេខរបស់សាមគមធាងត្នោត គិតមកដល់ពេលនេះ ប្រជាពលរដ្ឋ១៤គ្រួសារ ក្នុងចំណោម៦៤គ្រួសារនៅរង់ចាំដំណឺងពីអាជ្ញាធរលើរឿងសំណងនេះនៅឡើយ ដោយអ្នកទាំងនោះស្វែងរកដំណោះស្រាយសមរម្យមួយពីគម្រោងមួយនេះ។ ប្រជាពលរដ្ឋប្រហែល៧០គ្រួសារទៀតនៅក្នុងភូមិ៤ និងភូមិ៥ ក៏រងផលប៉ះពាល់ពីគម្រោងពង្រីកប្រឡាយនេះដូចគ្នា ហើយក៏នៅមិនទាន់ព្រមព្រៀងលើសំណងជាមួយអាជ្ញាធរដែរ។
គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ប្រឡាយនេះ ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងពង្រឹងប្រព័ន្ធរំដោះទឹកជំនន់ចេញពីក្រុងភ្នំពេញ។ កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញបានវាស់វែងផ្ទះរបស់អ្នកភូមិ និងបានហៅអ្នកទាំងនោះជួបប្រជុំដើម្បីដោះស្រាយរឿងសំណង។
អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញបានផ្ដល់សំណងទំតាមទំហំផ្ទះ ដោយផ្ទះតូចអាចបានសំណងចន្លោះពី១០០០ដុល្លាទៅ៣០០០ដុល្លារ និងផ្ទះធំបន្តិចអាចបាន៦០០០ដុល្លារ។
យ៉ាងណា នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍សាមគ្គីរុងរឿងប្រហែល៣០នាក់មកពីភូមិ៤ និងភូមិ៥ បានមកតវ៉ានៅមុខសាលាសង្កាត់ផ្សារដើមថ្កូវ ដើម្បីទាមទារសំណងសមរម្យ ឬបានទីតាំងរស់នៅថ្មីសម្រាប់សង់ផ្ទះរស់នៅប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងសហគមន៍ផ្សេងទៀត។
ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ដែលបានចូលរួមតវ៉ានៅមុខសាលាសង្កាត់បានលើកឡើងថា៖ «តើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅរស់នៅឯណា? «ពុក» ហ៊ុន សែន សូមជួយពួកយើងផង។ បើសិនជាអភិវឌ្ឍន៍នៅនឹងកន្លែងមិនអាចធ្វើទៅរួច សូមរកកន្លែងថ្មីឲ្យពួកយើង»។
ទាក់ទងនឹងសំណើទាមទាររកទីតាំងថ្មី រដ្ឋបាលខណ្ឌចំការមនពន្យល់ថាអាជ្ញាធរមិនអាចចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិដល់អ្នករស់នៅបរិវេណកអាងស្តុកទឹកបឹងត្របែកបានទេ ព្រោះទីតាំងនោះជាដីរបស់រដ្ឋ។ ជំនួសមកវិញ អាជ្ញាធរស្នើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះព្រមទទួលយកសំណង។
អ្នកស្រី រី ចិន្ដា ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្នុងភូមិ៥ តាំងពីឆ្នាំ២០០៧ មកនោះបានសាទរចំពោះគម្រោងប្រឡាយទឹកថ្មីនេះ ដែលថាបានជាប្រយោជន៍សាធារណៈ និងលើកមុខមាត់រាជធានីភ្នំពេញ។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីថារដ្ឋាភិបាលគួរគិតពីប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅតាមបណ្ដោយប្រឡាយនេះ និងផ្ដល់សំណងសមរម្យ ឬក៏ផ្ដល់ទីតាំងរស់នៅថ្មីដែលអាចសង់ផ្ទះរស់នៅបាន។
អ្នកស្រី ចិន្តា មានផ្ទះទំហំ៥ម៉ែត្រគុណនឹង១០ម៉ែត្រ ហើយពេលនេះអ្នកស្រីមិនទាន់សម្រេចចិត្តរុះរើនៅឡើយ និងបានអះអាងថាអ្នកស្រីបានចំណាយថ្លៃសាងសង់អស់៥០០០ដុល្លារ ហើយថា សំណងដែលអាជ្ញាធរផ្ដល់ឲ្យមិនគ្រប់នឹងទិញដីមួយប្លង់ និងសង់ផ្ទះថ្មីនោះទេ។ អ្នកស្រីជឿថាការអភិវឌ្ឍជួយជាប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជន មិនមែនធ្វើឲ្យនរណាម្នាក់ឈឺចាប់នោះទេ។
អ្នកស្រីឲ្យដឹងថា៖ «សំណងគឺតិចតួចណាស់។ យើងមិនចង់បានអ្វីបន្ថែមទេ ប៉ុន្តែចំនួនដែលពួកគាត់ឲ្យគឺតិចតួចពេក។ អាជ្ញាធរឲ្យសំណងសម្រាប់ផ្ទះយើងប្រហែល៤០០០ដុល្លារ។ ខ្ញុំក៏បារម្ភថាគេនឹងរុះរើផ្ទះរបស់ខ្ញុំដែរ។ តើយើងអាចរកផ្ទះឯណាសម្រាប់រស់នៅ[ជាមួយទឹកប្រាក់ប៉ុណ្ណឹង]»។
កាលពីប្រជុំជាមួយអាជ្ញាធរលើកមុន អ្នកស្រីថាអាជ្ញាធរបាន «សន្យា»ថា ប្រជាពលរដ្ឋនឹងទទួលបានទីតាំងថ្មីសម្រាប់រស់នៅក្បែរក្រុងពេលតំបន់ប្រឡាយនេះត្រូវអភិវឌ្ឍន៍។ យ៉ាងណាអ្នកស្រីថាប្រជាពលរដ្ឋប្រឈមនឹងហានីភ័យពីការបណ្ដេញចេញពីផ្ទះដោយមិនបានសំណងសមរម្យ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «អាជ្ញាធរមិននិយាយអ្វីទាំងអស់នៅពេលនេះ។ សាងសង់ផ្ទះនៅនឹងកន្លែងគឺល្អ ព្រោះថា៤០០០ដុល្លារនឹងអាចទប់ទល់បានតែលើការចំណាយថ្លៃជួលផ្ទះបណ្ដោះអាសន្នតែប៉ុណ្ណោះ»។
អ្នកស្រី ដួង ផល្លា ប្រជាពលរដ្ឋដែលបានចូលរួមតវ៉ាដែរនោះ ប្រាប់ សារព័ត៌មានខេមបូចា ថាគ្រួសារអ្នកស្រីបានរស់នៅតំបន់នោះតាំងពីឆ្នាំ១៩៨០។ អ្នកស្រីស្បថថាខ្លួនមិនបានមករស់នៅដោយខុសច្បាប់នោះទេ គឺថាអ្នកស្រីជាប្រជាពលរដ្ឋដែលមានបណ្ណស្នាក់នៅ មានបណ្ណបោះឆ្នោត និងមានការទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។
អ្នកស្រីបន្ថែមថាសហគមន៍មិនដែលជំទាស់នឹងការអភិវឌ្ឍនោះទេ ហើយពេញចិត្តនឹងការអភិវឌ្ឍទីក្រុង ប៉ុន្តែថាការអភិវឌ្ឍគួរតែបានប្រយោជន៍ដល់គ្រប់គ្នា និងមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះអ្នកដែលរងផលប៉ះពាល់។
អ្នកស្រីលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលគួរមានដំណោះស្រាយជាកញ្ចប់មួយសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាជាងផ្ដល់ថវិកាតិចតួច ដែលមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់កសាងជីវិតថ្មី។
ខណៈដែលផ្ទះរបស់អ្នកភូមិទាំងនោះមិនទាន់រុះរើដោយនៅរង់ចាំសំណង អ្នកស្រី ផល្លា និយាយថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានតែងតែចុះមកបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកស្រីឲ្យព្រមទទួលសំណង។ បើតាមអ្នកស្រីផល្លា អាជ្ញាធរតែងប្រាប់ថា៖ «ទទួលសំណង និងផ្លាស់ទៅនៅកន្លែងថ្មី ប្ដូរបរិយាកាសថ្មី»។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «អាជ្ញាធរផ្ដល់សំណងដោយផ្អែកលើទំហំផ្ទះ ជាក់ស្ដែងខ្ញុំបានទទួលតែ៣៥០០ដុល្លារ។ ទឹកប្រាក់នេះមិនអាចឲ្យខ្ញុំទៅរស់នៅឯណាបាននោះទេ។ រដ្ឋគួរតែរកកន្លែងថ្មីឲ្យពួកយើងរស់នៅ ព្រោះថាខ្ញុំបានរស់នៅទីនេះតាំងពីឆ្នាំ១៩៨០ មកម្លេះ»។
អ្នកស្រីសង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលនឹងផ្ដល់ដំណោះស្រាយមួយសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋជិត១០០គ្រួសារនៅក្នុងភូមិ៤ និងភូមិ៥ ប្រហាក់ប្រហែលនឹងដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីចំពោះបញ្ហានៅបឹងតាមោក និងនៅកន្លែងផ្សេងទៀត។
មេភូមិ៤ លោក កូវ ហុង មានប្រសាសន៍ថា គម្រោងស្ដារប្រឡាយនេះស្ថិតក្រោមរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ ហើយលោកថា ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងភូមិរបស់លោកមិនទាន់បានទទួលសំណងពេញលេញនៅឡើយ។ លោកបន្តថា ប្រជាពលរដ្ឋថាសំណងដែលត្រូវផ្ដល់ឲ្យមានចំនួនតិចតួច។
លោកឲ្យដឹងទៀតថា លោកក៏មានផ្ទះនៅតំបន់ត្រូវអភិវឌ្ឍន៍នោះដែរ ហេតុនេះលោកមិនហ៊ាននិយាយអ្វីច្រើនទេ ប៉ុន្តែថាការលើកឡើងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋពីសំណងសមរម្យគឺជារឿងល្អ។ លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំមិនហ៊ាននិយាយច្រើនទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលប្រជាពលរដ្ឋបានធ្វើ គឺល្អដើម្បីរកដំណោះស្រាយមួយ។ ខ្ញុំក៏រស់នៅក្នុងភូមិ៤ដែរ»។
យ៉ាងណា រហូតមកដល់ពេលនេះ លោកថាមិនទាន់មានការឆ្លើយតបពីមន្ត្រីថ្នាក់លើណាមួយចំពោះការតវ៉ា និងការចរចារឿងសំណងនេះទេ។
លោក ហែម សម្បត្តិ ចៅសង្កាត់ផ្សារដើមថ្កូវ បដិសេធឆ្លើយសំណួររបស់ខេមបូចាអំពីការតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ប្រធានរដ្ឋបាលខណ្ឌចំការរមន លោក ស៊ុន សិទ្ធី បដិសេធឆ្លើយសំនួរទាក់ទងនឹងស្ថានភាពអភិវឌ្ឍន៍នៅប្រឡាយបឹងត្របែក និងរឿងសំណងទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ប្រធានកម្មវិធីសិទ្ធិក្នុងទីក្រុងនៃអង្គការសមាគមធាងត្នោត លោក ស៊ាង មួយឡៃ លើកឡើងថាសហគមន៍ទទួលបានសិទ្ធិដូចទៅនឹងប្រជាពលរដ្ឋផ្សេងទៀតដែរ មានន័យថារដ្ឋាភិបាលគួរតែឲ្យតម្លៃ និងការពារពួកគាត់ ព្រោះថាពួកគាត់ក៏ដូចប្រជាពលរដ្ឋផ្សេងទៀតដែលចង់រស់នៅក្បែរសាលារៀន និងមន្ទីរពេទ្យ។ លោកថា ហេតុនេះពេលរដ្ឋាភិបាលចង់បានដីសម្រាប់គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ណាមួយ ប្រជាពលរដ្ឋនៅទីនោះគួរទទួលបានដំណោះស្រាយសមរម្យដែលអាចរីករាយជាមួយនឹងការអភិវឌ្ឍបាន។
លោកលើកឡើងទៀតថា ការអភិវឌ្ឍមួយជោគជ័យទៅបាន រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែសិក្សាឲ្យបានស៊ីជម្រៅពីផលប៉ះពាល់លើជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋនៅទីនោះ និងធានាថាសំណងនឹងធ្វើឲ្យជីវិតអ្នកទាំងនោះមានភាពល្អប្រសើរ មិនមែនធ្វើឲ្យកាន់តែលំបាកនោះទេ។
លោកលើកជាឧទាហរណ៍សាមញ្ញមួយថា ពេលមានគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នៅទីតាំងដីណាមួយ រដ្ឋ «មិនបានគិតអំពីសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ» ទោះបីជាអ្នកទាំងនោះមានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការទទួលបានសំណងសមរម្យ ដែលអាចឲ្យពួកគាត់ទិញផ្ទះ ឬរកទីតាំងថ្មីរស់នៅបាន។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំគិតថាវាមិនមែនជាដំណោះស្រាយសមរម្យទេ។ វាធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែពិបាកខាងសេដ្ឋកិច្ច និងប៉ះពាល់ដល់ការសិក្សារបស់កូនៗ»។
ក្នុងទិវាលំនៅដ្ឋានពិភពលោកឆ្នាំ២០២១ អង្គការ លីកាដូ បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងភាគីពាក់ព័ន្ធធានានូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយបរិយាបន្ន ដោយការពារសិទ្ធិសហគមន៍ក្រីក្រ។ លីកាដូ ក៏បានអំពាវនាវឲ្យបញ្ចប់ការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ និងបានទាមទារឲ្យគោរពសិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដូចជាសិទ្ធិមានផ្ទះសម្បែង និងសិទ្ធិបញ្ចេញមតិជាដើម។
អង្គការដដែលនេះ ក៏បានអំពាវនាឲ្យមានការសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គម ដែលអាចកើតមានលើប្រជាសហគមន៍ មុនពេលចាប់ផ្ដើមគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ណាមួយ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Boeung Trabek Residents Protest Again for Fair Compensation, Facing Eviction with Canal Development
