ពលករខ្មែរដែលទៅធ្វើការខុសច្បាប់នៅប្រទេសថៃចន្លោះពី១០ទៅ៣០នាក់ត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃបញ្ជូនមកកម្ពុជាវិញរៀងរាល់ថ្ងៃតាមច្រកព្រំដែនគីឡូ១៣ ស្ថិតក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ខណៈដែលពួកគេខ្លះចំណាយលុយយ៉ាងច្រើនលើមេខ្យល់ដើម្បីឆ្លងដែនរកការងារធ្វើ ហើយពួកគេត្រូវបានថៅកែថៃកេងប្រវ័ញ្ចកម្លាំងពលកម្ម។
វិសុទ្ធ មានវ័យ២៥ឆ្នាំ ជាពលករខ្មែរម្នាក់ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃបញ្ជូនមកកម្ពុជាវិញតាមច្រក ព្រំដែនគីឡូ១៣ ខេត្តបាត់ដំបង នៅដើមខែកក្កដា គាត់សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះពេញ បានរៀបរាប់ថា គាត់បានចំណាយលុយប្រមាណ៦ពាន់បាត(ប្រហែល៧០ម៉ឺនរៀល) ទៅលើមេខ្យល់នាំឆ្លងដែនដោយខុសច្បាប់ស្វែងរកការងារធ្វើនៅប្រទេសថៃ ដើម្បីរកកម្រៃចិញ្ចឹមគ្រួសារ។
វិសុទ្ធ ប្រាប់ថា៖ «មេខ្យល់បាននាំខ្ញុំឆ្លងអូរព្រំដែន រួចដើរកាត់តាមចំការដំឡូង ពោត ស្ទើរមួយយប់ទល់ភ្លឺ ទើបដល់ផ្លូវឡាន ហើយយើងជិះបន្តទៅកន្លែងធ្វើការផ្នែកថែសួននិងកាត់ដើមឈើ នៅខេត្តចាន់បូរី»។
វិសុទ្ធ មានទីលំនៅភូមិកូនដំរី ឃុំកូបនិម្មិត ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានបង្ហាញពីបទពិសោធន៍រស់នៅនិងធ្វើការនៅប្រទេសថៃច្រើនឆ្នាំ ដែលត្រូវបានគេបញ្ជូនមកស្រុកវិញ។ លោកបានបន្ថែមថា គាត់ធ្វើការបានមួយថ្ងៃ៣៥០បាត ប៉ុន្តែមិនបានធ្វើរាល់ថ្ងៃនោះឡើយ ពេលខ្លះរត់គេចពីតម្រួតថៃខ្លះផង ពេលខ្លះថៅកែជួយបិទបាំងផង ហើយពេលខ្លះកម្មករមានឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ក៏ផ្អាកធ្វើការមួយរយៈ ដូច្នេះធ្វើឱ្យគ្មានចំណូល។
លោកបញ្ជាក់ថា ដើម្បីចង់បានធ្វើការស្របច្បាប់ ខ្លួននិងពលករខ្មែរ៧នាក់ទៀតបានចំណាយលុយប្រមាណ៦ពាន់បាតទៅឱ្យគេរត់ការធ្វើប៉ាស័្ពរ តែមកទល់ពេលនេះមានរយៈបីឆ្នាំហើយនៅតែមិនបានទៀត ដែលធ្វើឱ្យពួកគេធ្វើការទាំងមិនស្របច្បាប់ ប្រឈមគ្រប់បែបយ៉ាង។
លោក វិសុទ្ធ បន្ថែមថា៖ «មន្រ្តីគេចុះមកខ្ញុំឱ្យគេ៦ពាន់បាតតែ៣ឆ្នាំហើយនៅតែមិនបានទៀត ណោះហើយ! ខ្ញុំចាត់ទុកជាមោឃៈចុះ! ឥឡូវនេះខ្ញុំបានឱ្យថៅកែជួយធ្វើប៉ាស្ព័រឱ្យម្តង គេយក៦ពាន់បាតដែរ តែមិនទាន់បានទេ»។
លោក វិសុទ្ធ បានបន្ថែមថា ក្នុងចំណោមពលករប្រមាណជាង៣០នាក់ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃបញ្ជូនមកខ្មែរនេះ ខ្លះត្រូវបានចាប់បញ្ជូន ខ្លះមកដោយស្ម័គ្រចិត្ត។ ហើយពេលដែលតម្រួតថៃបញ្ជូន ត្រឡប់មកវិញនេះ ពលករម្នាក់ៗត្រូវចំណាយលុយប្រមាណ២ពាន់បាតលើការធ្វើដំណើរ ទើបបានមកដល់ព្រំដែនខ្មែរ និងត្រូវចំណាយថ្លៃឡានតាស៊ីដែលចតចាំដឹកពលករស្រេចនៅមាត់អូរព្រំដែនក្នុងទីតាំងដែលសមត្ថកិច្ចខ្មែរឈរជើងអស់ប្រមាណជាង១ពាន់បាតទៀត។
ពលករម្នាក់ទៀតដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃបញ្ជូនមកដែរ លោក លុយ ផល អាយុ៣២ឆ្នាំ រស់នៅភូមិព្រៃអង្គរ ឃុំអន្លង់សំណរ ខេត្តសៀមរាប បានឱ្យដឹងថាគាត់បានឆ្លងដែនទៅស្វែងរកការងារសំណង់នៅប្រទេសថៃតាមរយៈមេខ្យល់ពីរនាក់ប្តីប្រពន្ធអស់១ម៉ឺន២ពាន់បាត(ប្រមាណជាង៣០០ដុល្លារ) ក្នុងមួយជើងៗ។
លោក ផល បានបន្តថា នេះមិនមែនជាលើកទី១ទេដែលថៃបញ្ជូនមកស្រុកវិញ គឺបីបួនលើកមកហើយ ក្នុងរយៈពេលច្រើនឆ្នាំមកនេះ តែដោយសារជីវភាពនិងកង្វះការងារធ្វើក្នុងស្រុក គាត់និងប្រពន្ធនៅតែត្រឡប់ ទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃវិញតាមរយៈមេខ្យល់រាល់លើកដែរ។
លោក ផល ឱ្យដឹងថា៖ «លើកនេះ ខ្ញុំមានបញ្ហាគ្រួសារក៏រាយការណ៍ទៅតម្រួតថៃគេក៏ចាប់បញ្ជូនមកជាមួយពលករខ្មែរផ្សេងទៀត ដោយចំណាយអស់៤ពាន់បាតទំរាំដល់ព្រំដែន និង ថ្លៃឡានជាង២ពាន់បាតទៀតបន្តដល់ផ្ទះ ហើយខ្ញុំនឹងត្រឡប់មកវិញម្តងទៀតពេលដោះស្រាយគ្រួសារហើយ»។
លោក ផល បាននិយាយថា គាត់ចង់ធ្វើការតាមរយៈក្រុមហ៊ុនស្របច្បាប់ដែរតែគាត់ថាមិនចេះអក្សរ ណាមួយមិនដឹងទាក់ទងយ៉ាងម៉េច? ក៏ចេះតែនាំប្រពន្ធឆ្លងដែនខុសច្បាប់តាមរយៈមេខ្យល់ទៅ។ លោក ផល បានរៀបរាប់ពីបទពិសោធន៍ច្រើនឆ្នាំដែលខ្លួនបានធ្វើការនៅថៃ គឺស្រដៀងគ្នានឹងពលករខាងលើដែរ ការធ្វើការខុសច្បាប់គឺមិនងាយស្រួលនោះទេ គឺប្រឈមច្រើន រត់គេចពីតម្រួតថៃញឹកញាប់ ពេលខ្លះថៅកែបានបង់លុយឱ្យតម្រួតថៃ ដើម្បីកុំឱ្យចាប់ពលករខ្មែរដែលកំពុងធ្វើការខុសច្បាប់នៅការដ្ឋានរបស់ខ្លួនក៏មាន។
ពលករពីរនាក់ប្តីប្រពន្ធនេះបានបន្ថែមថា មុនត្រូវបានគេបញ្ជូនមកស្រុកវិញនេះ គាត់បានធ្វើបណ្ណស៊ីជំពូដែលមានសុពលភាព២ឆ្នាំ ត្រូវធ្វើបន្តម្តងអស់៣ពាន់បាតទៀត និងបានចំណាយលុយប្រមាណ១៥០០០បាត(ប្រមាណ៤០០ដុល្លារ) ឱ្យថៅកែថៃធ្វើប៉ាស្ព័រឱ្យដើម្បីបានធ្វើការងារស្របច្បាប់តែមិនទាន់បាននោះទេ។
ចំណែក សាន់នី អាយុ២៨ឆ្នាំ រស់នៅភូមិបឹងស្នួល ឃុំអំពិលប្រាំដើម ស្រុកបវេល ខេត្តបាត់ដំបង ត្រូវបានអាជ្ញាធរបញ្ជូនត្រឡប់មកវិញទាំងបីនាក់បងប្អូន ខណៈដែលពួកខ្លួនទើបតែឆ្លងដែនខុសច្បាប់ទៅធ្វើការនៅខេត្តចាន់បូរី ប្រទេសថៃ បានត្រឹម១១ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។ សាន់ នី និយាយថា ពួកគេស៊ូទ្រាំនឹងការងារក្នុងរោងចក្រសាច់មាន់ នៅប្រទេសថៃមិនបាននោះទេ ដោយសារតែថៅកែបង្ខំឱ្យធ្វើការលើសកម្លាំងនិងលើសម៉ោង។
សាន់នី ថ្លែងថា៖ «ពួកខ្ញុំស៊ូទ្រាំមិនបានទេថៅកែថៃរោងចក្រសាច់មាន់នោះ គឺបង្ខំឱ្យធ្វើការលើសកម្លាំងនិងលើសម៉ោងច្រើន ទើបខ្ញុំសម្រេចចិត្តដើរឱ្យតម្រួតថៃចាប់បញ្ជូនមកខ្មែរវិញ»។
សាន់នី បន្តថា ថៃបញ្ជូនមកព្រំដែនខ្មែរនេះពួកគេសល់លុយតែប៉ុន្មានបាតប៉ុណ្ណោះជាប់ខ្លួន មិនមានលុយជិះឡានទៅផ្ទះនោះទេ ដោយសារតែធ្វើការទើបតែបាន១១ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ មានតែទូរសព្ទទៅម្តាយនៅផ្ទះដើម្បីផ្ញើលុយមកធ្វើសោហ៊ុយ បន្ថែមលើការចំណាយលើមេខ្យល់ម្នាក់៦ពាន់បាតដែលសុទ្ធជាប្រាក់ខ្ចីគេ។
ពលករខាងលើបានបន្ថែមថា ពួកគេចង់ទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ តាមក្រុមហ៊ុនស្របច្បាប់ដែរ តែកន្លងទៅ ពួកគេបានដាក់ពាក្យទៅក្រុមហ៊ុនមួយចំណាយអស់៨ពាន់បាត ដោយក្រុមហ៊ុន ថាឱ្យចាំពីរខែទើបមានការងារធ្វើ។ ប៉ុន្តែដល់ពេលកំណត់ គេឱ្យចាំ២ខែបន្តទៀត ដោយ ចំណាយពេលចាំយូរពេក ដេកស៊ីគ្មានចំណូល ទើបពួកគេសម្រេចចិត្តឆ្លងដែនខុសច្បាប់ តាម រយៈមេខ្យល់ដូច្នេះ។
លោកអនុសេនីយ៍ឯក ម៉ឹង ម៉េត នាយប៉ុស្តិ៍ការពារព្រំដែនគោកគីឡូ១៣ ខេត្តបាត់ដំបងបាន ឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននេះពលករខ្មែរត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃបញ្ជូនមកវិញតាមច្រកគីឡូ១៣នេះមានការធ្លាក់ចុះមួយថ្ងៃ១០ទៅ២០រឺ៣០នាក់ប៉ុណ្ណោះ បើប្រៀបធៀបមុនចូលឆ្នាំខ្មែរថ្ងៃខ្លះ៣០០ទៅ៤០០នាក់ក៏មាន។
លោកទទួលស្គាល់ថា បច្ចុប្បន្ននេះក៏មានការលួចឆ្លងដែនខុសច្បាប់ខ្លះដែរ តែសមត្ថកិច្ចឈរជើងតាមព្រំដែនទាំងភាគីខ្មែរនិងថៃ តែងតែសហការរឹតបន្តឹងការឆ្លងដែនខុសច្បាប់នឹងបាន ឃាត់ខ្លួនមេខ្យល់បន្តបន្ទាប់ដែរ នាពេលកន្លងមក ចំណែកប្រជាពលរដ្ឋគ្រាន់តែអប់រំឱ្យទៅលំនៅដ្ឋានវិញ។
លោក ម៉ឹង ម៉េត បន្តថា៖ «យើងតែងតែជួបគ្នាជាមួយខាងថៃដែលឈរជើងតាមព្រំដែន កន្លងមក ពលករឆ្លងដែនខុសច្បាប់ ភាគីថៃចាប់បានគេបញ្ជូនមកឱ្យខ្ញុំ គេមិនធ្វើបាបទេ តាមការស្នើសុំរបស់យើង គឺមានការសហការគ្នាល្អ»។
លោក ម៉ឹង ម៉េត ឱ្យដឹងថា គិតចាប់ពីខែឧសភាដល់ថ្ងៃទី៧ខែកក្កដា២០២២ មានពលករខ្មែរ ប្រមាណ១ ៣៥៥នាក់ក្នុងនោះស្រ្តី៥៣៦នាក់ត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃបញ្ជូនមកតាមច្រកគីឡូ១៣ ដែលលោកឈរជើង។
ទោះបីយ៉ាងណាបើតាមលោក លឹង សុផុន មន្រ្តីសិទ្ធិការងារទទួលបន្ទុកផ្នែកពលករចំណាក ស្រុក របស់អង្គការសង់ត្រាល់ ប្រចាំប្រទេសថៃបានឱ្យដឹងថា បីបួនខែនេះពលករដែលចំណាកស្រុកតាមមេខ្យល់មានបញ្ហាច្រើនទាក់ទងស្វែងរកការងារ និងការធ្វើឯកសារការងារ ជាដើម ។
លោក សុផុន បន្ថែមទៀតថា៖ «ពួកគាត់ប្រឈមនឹងគេបោកប្រាស់ ប្រឈមនឹងធ្វើការថៅកែមិនបើកប្រាក់ខែឱ្យ មិនធ្វើឯកសារឱ្យ ធ្វើការឱ្យគេហ្វ្រីៗ ហើយថ្មីៗបងប្អូនពលករទាក់ទងឱ្យអង្គការយើងជួយដោះស្រាយទាំងធ្វើឯកសារ ទាំងថៅកែមិនបើកលុយឱ្យ ទាំងគេបណ្តេញចេញពីរោងចក្រជាដើម» ។
លោក មាស ដារ៉ា ប្រធានមន្ទីរការងារនិងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈខេត្តបាត់ដំបង បានឱ្យដឹងថា ខាងមន្ទីរក៏មានការព្រួយបារម្ភច្រើន ចំពោះពលករដែលឆ្លងដែនទៅរកការងារនៅប្រទេសថៃដោយខុសច្បាប់តាមរយៈមេខ្យល់ តាមបទពិសោធន៍កន្លងមក ពួកគាត់អាចប្រឈមនឹងបញ្ហាច្រើន ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ពួកគាត់ងាយនឹងចាញ់បោកគេ ដោយមិនមានឯកសារត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ មិនទទួលបានលក្ខខ័ណ្ឌការងារតាមច្បាប់ ប្រឈមការកេងប្រវ័ញ្ចកម្លាំងពលកម្ម មិនទទួលបានការថែទាំងសុខភាពពេលមានជំងឺ រឺគ្រោះថ្នាក់ការងារដោយសារមិនមានប័ណ្ណសង្គមដូចពលករស្របច្បាប់ជាដើម» ។
លោកបន្ថែមថា ពលករដែលឆ្លងដែនខុសច្បាប់ខ្លះ បើធ្វើការប៉ះចំថៅកែចិត្តធម៌ ពេលឈឺថ្កាត់ គេយកទៅព្យាបាលទៅ តែថៅកែខ្លះពេលឈឺគេឱ្យយើងឈប់ ហើយយើងដើរចេញទៅ ហើយដើរតាមផ្លូវប្រឈមនឹងអាជ្ញាធរថៃចាប់អាចមានទោស រឺពិន័យនិងចាប់បញ្ជូនមកវិញជាដើម។
លោក ដារ៉ា ថ្លែងថា៖ «ពលករអាចត្រូវគេជួញដូរកម្លាំងពលកម្មដោយមេខ្យល់យកដាក់នៅថៅកែហ្នឹង ហើយមេខ្យល់បើកប្រាក់ខែយកពីថៅកែជំនួសអស់ រឺមេខ្យល់ជាអ្នកកំណត់ប្រាក់ខែជំនួសថៅកែដូចអ្នកម៉ៅការ»។
លោកបន្ថែមថា ថៅកែខ្លះឱ្យធ្វើការ ពីរបីខែបានបើកលុយឱ្យ ខ្លះកន្លះឆ្នាំ រឺមួយឆ្នាំអី តែពេលដល់ថ្ងៃបើកប្រាក់ខែ គេហៅប៉ូលិសមកចាប់ វាប្រឈមអត់បានប្រាក់ខែអញ្ចឹង!។
ទោះបីយ៉ាងណាលោក មាស ដារ៉ា បានបញ្ជាក់ថា ក្នុងអំឡុងពេលដែលមានបញ្ហាកូវីដ១៩នេះ ខាងមន្ទីរការងារមិនបានទទួលពាក្យបណ្តឹងពីបញ្ហាប្រឈមចំពោះពលករខ្មែរដែលឆ្លងដែនតាមមេខ្យល់នៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែកន្លងទៅ មន្ទីរការងារធ្លាប់បានអន្តរគមន៍ជួយដល់ពលករខ្មែរ៦នាក់នៅស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង ដែលទៅធ្វើការតាមរយៈមេខ្យល់ ត្រូវបានថៅកែថៃកេងប្រវ័ញ្ចកម្លាំងពលកម្មដោយមិនបើកប្រាក់ខែឱ្យ និងថែមទាំងរាយការណ៍ឱ្យតម្រួតថៃចាប់ខ្លួនទៀត។
លោក ដារ៉ា ឱ្យដឹងទៀតថា៖ «ពេលនោះយើងបានទាក់ទងទៅស្ថានកុងស៊ុលខ្មែរប្រចាំខេត្តស្រះកែវ ឱ្យអន្តរាគមន៍ជួយពួកគាត់បានមកស្រុកវិញបាន»។
លោកបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្ននេះ លោកទទួលដំណឹងថាសមត្ថកិច្ចថៃមិនចាប់ខ្លួនពលករនោះទេ គឺគេដឹកបញ្ជូនពលករមកតាមសម្រួល បើបងប្អូនចង់មកស្រុកកំណើតវិញ រឺអត់ការងារធ្វើមិន អាចទ្រាំនៅបាន គេបញ្ជូនមកវិញ តែមិនពិនិត្យខុសច្បាប់រឺមិនខុសច្បាប់នោះទេ ខុសពីពេលមុន ។
លោក ដារ៉ា បន្ថែមថា មន្ទីរការងារតែងតែផ្សព្វផ្សាយពីការធ្វើចំណាកស្រុក ដោយសុវត្ថិភាពតាមមណ្ឌលទទួលពលករនៅស្រុកជាប់ព្រំដែនជាប្រចាំក្នុងមួយសប្តាហ៍ម្តង ហើយតែងតែតម្រង់ទិសដល់ពលរដ្ឋឆ្លងដែនទៅធ្វើការតាមរយៈទីភ្នាក់ងាររើសពលករស្របច្បាប់ មិនលើកទឹកចិត្តចំណាកស្រុកដោយខ្លួនឯង រឺតាមរយៈមេខ្យល់នោះទេ។
លោកក៏បានអំពាវនាវឱ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋស្វែងរកទីភ្នាក់ងារជ្រើសរើសពលករទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស ដោយសារតែយើងមានចុះ MOU រវាងប្រទេសនិងប្រទេសជាមួយគ្នា និង ក្រុមហ៊ុនទទួលពលករ និងក្រុមហ៊ុនបញ្ជូនពលករស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់មន្ទីរ ការងារនិងក្រសួងការងារ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ក្រុមហ៊ុនមានកាតព្វកិច្ចរៀបចំមានឯកសារត្រឹមត្រូវ មានឯកសារធ្វើដំណើរ (ប៉ាស្ព័រ ) លិខិតអនុញ្ញាតធ្វើការ មានកិច្ចសន្យាការងារត្រឹមត្រូវជាមួយក្រុមហ៊ុនទទួលពលករ គោរពសិទ្ធកម្មករ ដែលយើងបញ្ជូនទៅ ដូចពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនក្នុងប្រទេសដែរ»។ លោក ដារ៉ា បន្ថែមថា៖ «ពលករទទួលបានការគាំពារសង្គម និងអត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងទៀត និងមានយន្តការជាច្រើនក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានានា គឺពលករមានសិទ្ធិប្តឹងមកក្រុមហ៊ុន បើក្រុមហ៊ុនដោះស្រាយមិនបាន ប្តឹងមកមន្ទីរការងារទៀត ដើម្បីកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព»។
តាមរបាយការណ៍មន្ទីរការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈខេត្តបាត់ដំបង បានឱ្យដឹងថា គិតចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ មកដល់ត្រឹមថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២។ មានពលករខ្មែរដែលអាជ្ញាធរថៃបញ្ជូន មកតាមច្រកព្រំដែននានាក្នុងខេត្តបាត់ដំបងចំនួន៤៣ ០១៨នាក់ ក្នុងនោះស្រ្តី១៩ ៥២៦នាក់ និងក្មេង៥៥២៣នាក់ ព្រមទាំងធ្វើការឃាត់ខ្លួនពលករ៦៩នាក់ ដែលឆ្លងដែនខុសច្បាប់ចូលប្រទេសថៃ ក្នុងនោះមានស្រី២៨នាក់ ក្មេង១០នាក់។ បន្ថែមពីនោះមានពលករខ្មែរចេញទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ តាមរដូវកាលនៅខេត្តចាន់បូរីប្រទេសថៃ ចំនួន៧៣៨០នាក់ ក្នុងនោះស្រ្តី៣០៩៥នាក់ និងក្មេង៧០២នាក់៕
