សកម្មជនកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន និងក្រុមការងារបីរូបផ្សេងទៀតត្រូវបានសមត្ថកិច្ចខេត្តសៀមរាបចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ បន្ទាប់ពីបានបង្ហោះវីដេអូពិភាក្សាពីកិច្ចសហការរវាងកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាមលើតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ (CLV)។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាបច្ចុប្បន្នលោក ហ៊ុន សែន នៅរសៀលថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ក៏បានចេញបកស្រាយផ្ទាល់លើបណ្តាយហេ្វបុករបស់លោកចំពោះ «ការចោទប្រកាន់» របស់សកម្មជនទាំងនេះផងដែរ។
អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ លោក ឆាយ គឹមឃឿន បានបញ្ជាក់ថាមនុស្សបួននាក់ត្រូវចាប់ខ្លួន រួមមានលោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន កញ្ញា ភឹង សោភា លោក សាន សិទ្ធិ និងលោក ចក់ បានមុនី។ អ្នកទាំងបួនត្រូវបញ្ជូនមករាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីសាកសួរបន្ត។
លោកបានប្រាប់ខេមបូចាថាអ្នកទាំងបួនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរក្នុងសង្គម ដែលប្រព្រឹត្តនៅខេត្តសៀមរាប កាលពីថ្ងៃចន្ទ កន្លងទៅ។
ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើការបកស្រាយផ្ទាល់នៅហ្វេសប៊ុករបស់លោក និង បានបញ្ជាក់ពីការចាប់ខ្លួនសម្មជនទាំងបួនរូប ដោយលោកបានហៅថា «មួលបង្កាច់សភាពការ» និងបានចោទប្រកាន់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាថាបានកាត់ដែនដីនៃខេត្តភាគខាងជើងទៅឲ្យប្រទេសវៀតណាម។
ការបញ្ជាក់របស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភានេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានអ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកមួយចំនួន រួមក្រុមមាននិន្នាការប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេសបានចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថាបានកាត់ខេត្តស្ទឹងត្រែង រតនគិរី មណ្ឌលគិរី និងក្រចេះទៅឲ្យវៀតណាម ដែលជាផ្នែកមួយនៃតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «នៅទីនេះគ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងណាដែលទាក់ទិនជាមួយនិងការបញ្ចូលដែនដីជាមូយគ្នានោះទេ ក្រៅតែពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចសង្គម សន្តិសុខការពារជាតិ ដែលភាគីនីមួយៗត្រូវគ្រប់គ្រងដែនដីរបស់ខ្លួន និងការអភិវឌ្ឍក្នុងដែនដីរបស់ខ្លួនដោយមានការរួមចំណែកតភ្ជាប់ជាមួយគ្នា បំពេញឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំសូមប្រកាសថាយើងបានចាប់ខ្លួនមនុស្សបីនាក់រួចហើយ»។ លោកបញ្ជាក់ថាការចាប់ខ្លួនលោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន និងអ្នកផ្សេងទៀតដោយសារតែអ្នកទាំងនោះមួលបង្កាច់សភាពការណ៍។
លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា៖ «វាមិនអាចអត់ឱនឲ្យបានទេសម្រាប់ជនទាំងឡាយណាដែលបានមួលបង្កាច់សភាពការណ៍នេះ ដែលបានចោទមេដឹកនាំកម្ពុជា ជាពិសេសរូបខ្ញុំ និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថាជាជនក្បត់ជាតិទាក់ទិននឹងការកាត់ដីបួនខេត្តទៅឲ្យវៀតណាម»។
លោកបន្តថា៖ «ការចោទប្រកាន់នេះជាការប្រមាថ និងមិនអាចលើកលែងបានទេ។ ខ្ញុំស្នើដល់តុលាការ បើសិនជាមានការកាត់ទោស សូមដាក់ទោសកម្រិតអតិបរមា។ ហើយក្រសួងយុត្តិធម៌ និងពន្ធនាគារសូមកុំដាក់មនុស្សទាំងនោះទៅក្នុងបញ្ជីដែលមិនត្រូវបានការបន្ធូរបន្ថយទោស ឬលើកលែងទោស គឺឲ្យជាប់គុករហូតដល់ផុតកំណត់»។
លោកក៏បានបញ្ជាទៅកាន់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មឲ្យរៀបចំឯកសារទាក់ទងនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម ដាក់ទៅតុលាការប្រឆាំងនឹងសកម្មជនទាំងបួនរូបនោះផងដែរ។
កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោកស្រី ចម និមល និងប្រធានតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម បានចូលរួមក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខាលើកំណត់ហេតុទី១៣ របស់គណៈកម្មការសម្របសម្រួលរួមកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ដែលធ្វើឡើងនៅប្រទេសឡាវ។ កំណត់ហេតុគឺជាឯកសារបឋមដែលមានគោលបំណងបន្តជំរុញការអភិវឌ្ឍសង្គមសេដ្ឋកិច្ច កិច្ចសហការផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងរក្សាចំណងមិត្តភាពជិតស្និទ្ធសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលទាំងបីប្រទេស។
លោក ហ៊ុន សែន ពន្យល់ថាកិច្ចព្រមព្រៀងចំនួនប្រាំបានចុះហត្ថលេខារួចហើយ ក្នុងនោះរួមមានអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាដែលផ្ដោតសំខាន់លើការជំរុញលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍផ្នែកពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ត្រីកោណ ការផ្លាស់ប្តូរពាណិជ្ជកម្ម ទំនិញ សេវា និងការដឹកជញ្ជូនផ្លូវគោកតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាម។ ដូចគ្នាដែរ ក៏មានអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាអំពីសេវាដឹកជញ្ជូនផ្លូវគោកជាមួយកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម និងអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាផ្សេងទៀតដែលចុះហត្ថលេខាទៅតាមស្ថាប័នផ្សេងៗចំនួនទៀត។
លោកមានប្រសាសន៍ថាកិច្ចព្រមព្រៀងកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម គឺខុសគ្នាពីកិច្ចព្រមព្រៀងដែលចុះហេត្ថលេខាដោយ «ជនក្បត់ជាតិ» សម រង្ស៊ី ដោយថាបានកាត់ដីខេត្តភាគខាងជើងទៅឲ្យ កុក ស មូលនិធិម៉ុងតាញ៉ាមានមូដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះក៏នបានដាក់បញ្ចូលនូវមាត្រានៃសេចក្ដីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីសិទ្ធិរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច ឬជនជាតិភាគតិចទាក់ទងនឹងសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចផងដែរ។
លោក ហ៊ុន សែន គូសបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាមិនមានជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ា និងមេដឹកនាំឈ្មោះកុក ស ទេ។ លោកបានបន្ថែមថា ជនជាតិដើមភាគតិចនៅកម្ពុជាបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ដទៃទៀតរបស់កម្ពុជា។
លោកអះអាងថា៖ «ខ្ញុំសូមជម្រាបអស់ លោកអ្នកឱ្យបានជ្រាប ថ្វីបើមានការផ្លាស់ប្ដូរនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងអំណាចនៅក្នុងដៃនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏ប៉ុន្តែ ហ៊ុន សែន នៅមិនទាន់អស់អំណាចនៅទ្បើយទេ ក្នុងឋានៈជាប្រធានគណបក្សកាន់អំណាច និងក្នុងឋានៈជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា»។
លោកបន្តថា៖ «ទោះខ្ញុំមិនមានសិទ្ធិចេញបញ្ជា ប៉ុន្តែយើងនៅតែមានឥទ្ធិពលជាមួយកិច្ចការទាំងទ្បាយនៅក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស។ ខ្ញុំមិនទាន់ចេញផុតពីនយោបាយទេ […] ដរាបណាខ្ញុំនៅមានជីវិត អំពើបះបោណាមួយមិនត្រូវឲ្យកើតមាននៅកម្ពុជាជាដាច់ខាត អ្នកចាំមើលទៅ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ទូច សុឃៈ ប្រាប់ខេមបូចាថា សកម្មជនទាំងនោះត្រូវបានចាប់ខ្លួនទាក់ទងនឹងការបង្ហោះការផ្សាយផ្ទាល់ និងវិភាគបញ្ហាតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម និងបានចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលថាបានកាត់ដីបួនខេត្តទៅឲ្យប្រទេសដទៃ ដែលនាំឲ្យមានភាពវឹកវរក្នុងសង្គម និងរើសអើង។
វាគឺជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌពេលដែលពួកគេនិយាយ និងវិភាគ «អ្វីដែលមិនមានជាការពិត» និង «ខុសពីគោលការច្បាប់»។ វាជាការញុះញង់ និងបង្កឲ្យមានភាពវឹកវរក្នុងសង្គម។
លោកថាការចាប់ខ្លួននេះធ្វើឡើងតាមបញ្ជារបស់ព្រះរាជអាជ្ញាខេត្តសៀមរាប។
លោកបន្តថា៖ «អ្វីដែលពួកគេធ្វើមិនមែនជាការបញ្ចេញមតិទេ ប៉ុន្តែវាជាបន្ទាត់ក្រហមដែលចាត់ទុកថាជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ និងអាចធ្វើឲ្យមានបញ្ហាធំទាក់ទងនឹងអធិបតេយ្យភាពទឹកដី ដែលអាចនាំឲ្យមានចលាចល»។
ភរិយាលោក សាន សិទ្ធិ គឺអ្នកស្រី ស្វាយ ពៅ ប្រាប់ខេមបូចា ថាលោកស្រីមិនបាននៅផ្ទះទេពេលស្វាមីត្រូវចាប់ខ្លូន។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីបានដឹងថាលោក ស្រ៊ន និងកញ្ញា សោភា បានធ្វើការផ្សាយផ្ទាល់តាមហ្វេសប៊ុកនៅម៉ោង៧ និង៣០នាទី ព្រឹក និងបញ្ចប់ទៅវិញនៅម៉ោង៨ និង៣០នាទីព្រឹកដែរ។ រហូតដល់ម៉ោង៩ និង៣០នាទី ក្មួយអ្នកស្រីបានទូរសព្ទប្រាប់ថាមានសមត្ថកិច្ច១០នាក់ជិះរថយន្តពីរគ្រឿង និងម៉ូតូពីរគ្រឿងបានមកចាប់ស្វាមី និងសកម្មជនផ្សេងទៀត។
ពេលមកដល់ផ្ទះវិញ អ្នកស្រីថាសមត្ថកិច្ចបាននាំអ្នកទាំងនោះទៅប៉ុស្ដិ៍រដ្ឋាបាលឃុំ ខណៈនៅមានសមត្ថកិច្ចបីរួបផ្សេងទៀតបន្តនៅផ្ទះអ្នកស្រី។ អ្នកស្រីបានសួរមន្រ្តីនគរបាលទាំងនោះថាហេតុអ្វីមកផ្ទះអ្នកស្រី មន្ត្រីឆ្លើយថាមកតាមបញ្ជា។
ពេលអ្នកស្រីទៅដល់ប៉ុស្ដិ៍រដ្ឋបាលឃុំ អ្នកស្រីបានសួរសមត្ថកិច្ចថាហេតុអ្វីចាប់ខ្លួនប្ដីអ្នកស្រី ប៉ុន្តែសមត្ថកិច្ចឆ្លើយថាប្ដីអ្នកស្រីមិនបានធ្វើអ្វីខុសទេ។ មន្ត្រីនគរបាលក៏បានប្រាប់ទៀតថាអ្នកដែលផ្សាយផ្ទាល់លើហ្វេសប៊ុកនៅផ្ទះអ្នកស្រីក៏ «មិនមានធ្វើអ្វីខុសដែរ» ពីព្រោះថាអ្នកទាំងនោះគ្រាន់តែនិយាយពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសតែប៉ុណ្ណោះ។
ប៉ុន្តែសមត្ថកិច្ចថា«មានតែម្នាក់មានពុកមាត់ដែលធ្វើខុស»។ ម្នាក់មានពុកមាត់ដែលសមត្ថកិច្ចលើកឡើងនោះគឺលោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន។ សមត្ថកិច្ចក៏បានប្រាប់ឲ្យសកម្មជនកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសលុបវីដេអូផងដែរ។
បន្ទាប់ពីនគរបាលហៅអ្នកស្រីទៅនិយាយនៅខាងក្រោយ ប៉ុន្មាននាទីក្រោយមកប្ដីអ្នកស្រី និងលោក ស៊្រុន ស្រ៊ន ក៏ត្រូវបញ្ជូនទៅស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តសៀមរាប និងអ្នកស្រីទទួលដំណឹងថាអ្នកទាំងនោះត្រូវបញ្ជូនបន្តទៅកាន់ក្រុងភ្នំពេញ។
ទាក់ទងទៅនឹងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម អ្នកស្រីថា លោកស្រ៊ន និយាយទាំងចំណុចវិជ្ជមាន និងចំណុចអវិជ្ជមាន មិនមែននិយាយតែចំណុចអវិជ្ជមានមួយមុខនោះទេ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «បើសិន [រដ្ឋាភិបាល] ផ្ដោតតែលើចំណុចអវិជ្ជមាន វានឹងមិនមានដំណោះស្រាយទេ បើថាវាជាការញុះញង់ វាមិនត្រឹមត្រូវទេ»។
អ្នកស្រីថា៖ «ការចាប់ខ្លួននេះ វាបំពានទៅនឹងសិទ្ធិមនុស្ស»។
កញ្ញា ហង់ សេងហេង ដែលបានរៀនសូត្រកិច្ចព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ជាមួយលោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន ប្រាប់ខេមបូចា ថាពេលទៅដល់ស្នងការ កញ្ញា និងអ្នកគាំទ្រផ្សេងទៀតបានឃើញសកម្មជនទាំងនោះ ប៉ុន្តែសមត្ថកិច្ចមិនអនុញ្ញាតឲ្យចូលជួបទេ។
អ្នកទាំងបីបានមកដល់ស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តសៀមរាបនៅម៉ោងប្រហែល១១ និង១៥នាទី។
ប្រហែល៣០នាទីក្រោយមក សមត្ថកិច្ចប្រាប់កញ្ញាថា អ្នកទាំងបីនោះត្រូវបញ្ជូនទៅភ្នំពេញ និងមិនបាច់រង់ចាំនោះទេ។ កញ្ញាបានឃើញរថយន្តពណ៌ខ្មៅមួយគ្រឿងបើកចេញនៅម៉ោង១១ និង៤០នាទី ប៉ុន្តែកញ្ញាមិនច្បាស់ថាអ្នកទាំងបីនៅក្នុងរថយន្តនោះដែរឬអត់នោះទេ។
កញ្ញាឲ្យដឹងថា៖ «ខ្ញុំមិនបានឃើញសកម្មជនទាំងបីនាក់ផ្ទាល់ភ្នែកទេ ខ្ញុំឃើញរថយន្តនគរបាលពណ៌ខ្មៅបើកចេញ ប៉ុន្តែមិនបានឃើញមុខពូកគេទេ។ គ្នាខ្ញុំមានប្រហែល១០នាក់នៅមុខស្នងការ។ យើងមិនទាន់ទៅផ្ទះវិញទេ ព្រោះមិនទាន់បានឃើញគាត់ [លោក ស្រ៊ន]»។
កញ្ញាថាសមត្ថកិច្ចមិនបានប្រាប់ពីមូលហេតុនៃការចាប់ខ្លួនអ្នកទាំងនោះទេ ទោះបីជាកញ្ញាសុំជួបសកម្មជនទាំងនោះក៏សមត្ថកិច្ចមិនព្រម។ សមត្ថកិច្ចថានបើសិនជារឿងគ្រឿងញៀន ឬគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗអាចជួបបាន តែរឿងរបស់សកម្មជននេះពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងជាតិ។
កញ្ញាបន្ថែមថា៖ «ពេលគាត់និយាយ [លោកស្រ៊ន] តែងនិយាយពីចំណុចវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមាន លោកបញ្ជាក់ទាំងពីរចំណុច អ្នកស្ដាប់ពិចារណាដោយខ្លួនឯង»។
ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតដែលបានរៀនកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសពីលោក ស្រ៊ន ដែរនោះ គឺលោក ឯក នរិន្ទ បាននិយាយដែរថាលោកក៏មិនបានដឹងពីមូលហេតុនៃការចាប់ខ្លួននេះដែរ ប៉ុន្តែបើការចាប់ខ្លួននេះទាក់ទងនឹងចំណេះដឹងផ្នែកច្បាប់ វាមិនគួរកើតមានក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកថា លោក ស្រ៊ន តែងតែបង្រៀនប្រជាពលរដ្ឋពីច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ។
លោកបន្ថែមថា៖ «លោកស្រ៊ន តែងពន្យល់ពីមូលហេតុ និងផលប៉ះពាល់ ដោយផ្អែកទៅ តាមច្បាប់។ បើសិនជាការចាប់ខ្លួននេះធ្វើឡើងទាក់ទងនឹងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ខ្ញុំគិតថាវាជាការបំពានធ្ងន់ធ្ងរទៅលើសិទ្ធិ»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថាលោកជាអ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិតឲ្យបង្កើតតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាមក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩ ដែលមានការគាំទ្រពីឡាវ និងវៀតណាម។
តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម គ្រប់ដណ្ដប់ខេត្តចំនួន១៣នៅតាមព្រំដែនប្រទេសទាំងបី។ សម្រាប់កម្ពុជាខេត្តទាំងនោះរួមមានស្ទឹងត្រែង រតនគិរី មណ្ឌលគិរី និងក្រចេះ ដែលជាផ្នែកមួយនៃតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម។
លោក ហ៊ុន សែន បន្ថែមថាកម្ពុជានឹងពិភាក្សាជាមួយភាគីឡាវ ដើម្បីដាក់បញ្ចូលខេត្តព្រះវិហារមួយទៀតជាផ្នែកតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ ដើម្បីជំរុញសេដ្ឋកិច្ច ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Four Paris Peace Agreement Activists Arrested Over CLV Development Triangle Area Discussion
