អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហជីពមួយចំនួនដែលធ្វើការលើវិស័យកាត់ដេរបានអះអាងថាថៅកែរោងចក្រមួយចំនួននៅតែបន្ដគាប សង្កត់និងរើសអើងចំពោះសហជីពឯករាជ្យដោយមិនអនុញ្ញាតឱ្យបង្កើតសហជីពក្នុងរោងចក្រហើយថែមទាំងបញ្ឈប់កម្មករណាដែលចង់បង្កើតសហជីពជាបន្ដបន្ទាប់។
បើតាមលោក គង់ អាទិត្យ ប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា(CCAWDU) ថ្លែងថា លោកកំពុងតែស្វែងរកដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហារើសអើងសហជីពឯករាជ្យហ្នឹងជាមួយក្រសួងសាមី និងខាងរោងចក្រ(ថៅកែរោងចក្រ)ដើម្បីឱ្យមានការទទួលស្គាល់សហជីពដែលកម្មករបាននាំគ្នាបង្កើត។ រហូតមកដល់ពេលនេះករណីរើសអើងសហជីពពីថៅកែរោងចក្រនៅតែបន្ដកើតមាន និងវាបានផ្ទុយពីច្បាប់ដែលមានចែងពីសិទ្ធិនៃការបង្កើតសហជីព។
លោក អាទិត្យ បញ្ជាក់ថា៖ «វាមានការរើសអើង វាមានការបញ្ឈប់ថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពពេលបង្កើតពេលអីច្រើនដែរ វានៅតែបន្ដមានអ៊ីចឹងបង។ គាត់[ថៅកែរោងចក្រ]បំពានទៅលើច្បាប់ដែលមានជាធរមាន គេហៅថាមិនគោរពទៅតាមអនុសញ្ញា ILO មិនគោរពច្បាប់ស្ដីពីការងារ និងមិនគោរពច្បាប់ស្ដីពីសហជីព»។
លោកបន្ដថា បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១វាមិនច្រើនទេ ដោយសារ២០២១ថៅកែរោងចក្រយកលេសបញ្ហាជំងឺកូវីដ១៩ ក្នុងការបញ្ឈប់កម្មករ។ តែយ៉ាងណាលោកថា ដើម្បីអាចបញ្ចប់បញ្ហារើសអើងសហជីពក្នុងរោងចក្រវាទាល់តែក្រសួងសាមី និងរដ្ឋាភិបាលគួរតែរឹតបន្ដឹងឬក៏ផាកពិន័យចំពោះនិយោជកដែលមិនបានអនុវត្ដច្បាប់ឱ្យបានខ្ពស់ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់ខ្លាច ជាពិសេសខាងប៊្រេន(ម៉ាក) គួរតែក្រឡេកមើលបញ្ហាអស់ហ្នឹងបន្ថែម។
ប្រធានសហជីពរូបនេះបន្ដថា៖ «និយោជក និងក្រសួងត្រូវចូលរួមគ្នាអនុវត្ដច្បាប់ ហើយខាងក្រសួងត្រូវរឹតបន្ដឹងផ្នែកច្បាប់បន្ថែម ដើម្បីកុំឱ្យខាងថៅកែរោងចក្របន្ដមិនគោរពច្បាប់និងរើសអើងសហជីពដូច្នេះទៀត»។
របាយការណ៍របស់សម្ព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា(CCAWDU) បានចេញកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ បានឱ្យដឹងថាមានរោងចក្រចំនួន២៣ទីតាំង ដែលមានកម្មករសរុប ១ ៤០៨នាក់ បានរងគ្រោះដោយការបញ្ឈប់ពីការងារបន្ទាប់ពួកគេប្រើប្រាស់សិទ្ធិក្នុងការបង្កើតសហជីពក្នុងសហគ្រាស និងគ្រឹះស្ថានដែលពួកគេកំពុងធ្វើការ។
ក្នុងរបាយការណ៍បង្ហាញទៀតថា រោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជានៅតែបន្ដរើសអើងសហជីពឯករាជ្យថាមិនមានការទទួលស្គាល់ពីក្រសួងការងារ ប៉ុន្ដែបែរជាស្វាគមន៍តែសហជីពដែលបង្កើតឡើងដោយក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ខណៈរបាយការណ៍នេះបន្ដថា ការរើសអើងសហជីពឯករាជ្យក្នុងឆ្នាំ២០២២ តិចជាងបើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១ដោយសារតែបញ្ហាជំងឺកូវីដ១៩។
យោងតាមមាត្រា៤នៃច្បាប់ស្ដីពីសហជីពឱ្យនិយមន័យថា សហជីពគឺជាអង្គការវិជ្ជាជីវៈដែលសំដៅដល់ការរួបរួមគ្នា ដែលបង្កើតឡើងដោយកម្មករនិយោជិត ជាក្រុម ជាពួកដោយការរួបរួមគ្នា និងដោយស្ម័គ្រចិត្តសំដៅសហការគ្នាធ្វើសកម្មភាព ឬអភិវឌ្ឍនីតិក្រមផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីសម្រេចទិសដៅ ឬគោលបំណងជាក់លាក់នៃវិជ្ជាជីវៈ។ តាមន័យនៃច្បាប់នេះ អង្គការវិជ្ជាជីវៈរបស់កម្មករនិយោជិតត្រូវបានគេហៅថា«សហជីព»។
រីឯ លោក ឌួង តុលា អាយុ៤២ឆ្នាំ និងជាកម្មករម្នាក់ត្រូវបានរោងចក្រ អ៊ីស្តក្រោន ហ៊្វូតវែរ អ៊ិនដាសស្ទ្រី ឯ.ក (EASTCROWN FOOTWEAR INDUSTRY CO,.LTD)បញ្ឈប់ពីការងារកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ដោយសារតែលោកនាំគ្នាបង្កើតសហជីពក្នុងរោងចក្រ បានថ្លែងប្រាប់ខេមបូចានៅព្រឹកថ្ងៃពុធនេះថា ជាទូទៅការបង្កើតសហជីពឯករាជ្យមួយក្នុងរោងចក្រដើម្បីតស៊ូមតិ និងសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងម៉ោងការងារ ព្រមទាំងការបញ្ចេញមតិ មិនងាយស្រួល និងត្រូវបានរើសអើង។ លោកថា ឱ្យតែចង់បង្កើតឡើងត្រូវបានខាងនិយោជក ជាពិសេសផ្នែករដ្ឋបាលតែងតែរើសអើង ហើយបណ្ដេញចេញ នឹងមិនបន្ដកិច្ចសន្យាការងារឱ្យ។
លោក តុលា ឱ្យដឹងថា៖ «ខ្ញុំបានចងក្រងគ្នាដើម្បីបង្កើតសហជីពមួយដើម្បីទុកតស៊ូមតិ សម្រាប់ឱ្យកម្មករដែលគាត់មានផលលំបាកក្នុងការសុំច្បាប់ ឬក៏ការបង្ខំណាមួយ ដើម្បីរកហេតុផលរវាងសហជីពកម្មករ និងរដ្ឋបាលសហជីពចិន។ ប៉ុន្ដែគ្រាន់តែដឹងថាយើងបង្កើតសហជីពភ្លាមគឺបញ្ឈប់យកតែម្ដង ហើយចោទពួកយើងថាច្បាប់ច្រើនធ្វើការមិនល្អទៀត។
លោកបន្ដថា ការបង្កើតសហជីពឯករាជ្យត្រូវបានរើសអើងច្រើន និងជាបញ្ហាប្រឈមរបស់កម្មករ កម្មការិនីរោងចក្រនៅពេលមានបញ្ហាគឺពិបាកក្នុងការតស៊ូមតិផ្សេងៗ។ យ៉ាងណាលោកថា លោកនឹងបន្ដសកម្មភាពតាមផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីទាមទារស្វែងរកយុត្ដិធម៌ក្នុងវិស័យការងារនេះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ការតស៊ូមតិសម្រាប់សហជីពឯករាជ្យ បើមានសហជីពឯករាជ្យនៅក្នុងរោងចក្រ ទាំងកម្មករ ទាំងសហជីព មានសេរីភាពក្នុងការធ្វើការងារ និងមានសិទ្ធិក្នុងការចរចា មានសិទ្ធិក្នុងការចូលរួមជាមួយសហជីព យើងអាចលើកពីបញ្ហាពិបាកៗ របស់ប្រធានផ្នែក ឬក៏ប្រធានចិនដែលដាក់គំនាបមកឱ្យយើង ដូចជាបង្ខំឱ្យថែមម៉ោង ធ្វើការថ្ងៃបុណ្យ»។
កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ នាយកដ្ឋានវិវាទការងារនៃក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ចេញលិខិតកោះហៅកម្មករ-កម្មការិនីចំនួន៤នាក់ ដែលត្រូវបានថៅកែរោងចក្រ អ៊ីស្តក្រោន បញ្ឈប់ពីការងារឱ្យឆ្លើយបំភ្លឺពាក់ព័ន្ធករណីនេះនៅថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ប៉ុន្តែត្រូវបានក្រុមកម្មករស្នើសុំពន្យាពេលទៅចូលឆ្លើយបំភ្លឺនៅថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ វិញ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ កញ្ញា ឌួង សុខណាង អាយុ២៣ឆ្នាំ និងជាកម្មការិនីម្នាក់ត្រូវបានរោងចក្រ ឈីមីងស៊ីន ហ្វេកធើរី បានបញ្ឈប់កាលពីពេលកន្លងទៅ ពាក់ព័ន្ធនិងការបង្កើតសហជីពឯករាជ្យក្នុងរោងចក្រ បានលើកឡើងថា បើសិនជាកញ្ញាមិននាំគ្នាបង្កើតសហជីពឯករាជ្យទេ នោះកញ្ញានឹងមិនត្រូវបានខាងរោងចក្របញ្ឈប់មកដល់ពេលនេះ។ យ៉ាងណាក្ដីកញ្ញាថាការដែលរោងចក្រមិនឱ្យកម្មករបង្កើតសហជីពផ្ទាល់ខ្លួនជារឿងដែលមិនគួរកើតមាន ហើយវាបានបង្ហាញពីគោលបំណងរបស់ថៅកែរោងចក្រក្នុងការកេងប្រវ័ញ្ចន៍ពីញើសឈាមរបស់កម្មករ កម្មការិនី។
កញ្ញា សុខណាង បន្ដថា៖ «គេបញ្ឈប់ខ្ញុំដោយសារខ្ញុំបង្កើតសហជីព បើខ្ញុំអត់បង្កើតគេអត់បញ្ឈប់ខ្ញុំទេ គ្រាន់តែដឹងថាខ្ញុំបង្កើតខ្ញុំចូលទៅធ្វើការគេដេញខ្ញុំចេញមិនឱ្យចូលហ្មងបង»។
យ៉ាងណាមិញកញ្ញាបានចាត់ទុកថា ការមិនឱ្យកម្មករបង្កើតសហជីពក្នុងរោងចក្រវាជាការរើសអើង និងបានផ្ដល់នូវភាពអយុត្ដិធម៌ផ្នែកច្បាប់ដែលមានចែងថា កម្មករ កម្មការិនី គ្រប់រូបមានសិទ្ធិក្នុងការបង្កើតសហជីពដោយខ្លួនឯងបានឱ្យតែខ្លួនចង់បង្កើត។
ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ច្បាប់ស្ដីពីការងារ ក៏ដូចជាច្បាប់ស្ដីពីសហជីព សុទ្ធតែបានកំណត់អំពីសេរីភាពក្នុងការបង្កើតសហជីព ដែលក្នុងនោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិបង្កើតសហជីព និងមានសិទ្ធិចូលរួមជាសមាជិកសហជីព។
លោក អឹង ហុង ប្រធានរដ្ឋបាលរោងចក្រ អ៊ីស្តក្រោន ចាក់អង្រែក្រោម បានអះអាងថា ខាងរោងចក្របានឱ្យកម្មករតែ៧នាក់ប៉ុណ្ណោះឈប់សម្រាកបណ្តោះអាសន្នដោយមិនកំណត់ពេលចូលវិញ ក្រោមហេតុផលថា ក្នុងតំណែង ឬតួនាទីរបស់កម្មករទាំងនោះ ពុំមានការងារធ្វើ។
លោកបន្ដថា៖ «យើងមិនបានបញ្ឈប់សហជីពទេ។ យើងទទួលស្គាល់សហជីពទាំងអស់ណាដែលបានទទួលស្គាល់ពីក្រសួងការងារ ដែលមានបញ្ជីការត្រឹមត្រូវ។ កន្លងមកយើងមិនដែលបញ្ឈប់សហជីពណាឡើយ»។
លោកថ្លែងថា ការដល់ថិរវេលានៃកិច្ចសន្យាការងារ ឬការផុតរលត់នៃកិច្ចសន្យាការងារគឺផ្អែកទៅលើភាគីទាំងសងខាងថាត្រូវបន្ដ ឬមិនបន្ដ។ កម្មករក្នុង១ខែៗ ការផុតរលត់កិច្ចសន្យាមានច្រើន។
លោក ហុង បន្ថែមថា៖ «សម្រាប់ខាងខ្ញុំមិនអាចជ្រៀតជ្រែកលើការងារសហជីពឡើយ។ ការបង្កើតសហជីពជាសិទ្ធិសេរីភាពបងប្អូនកម្មករ»។
បើតាមកម្មករ រោងចក្រ អ៊ីស្តក្រោន ហ៊្វូតវែរ អ៊ិនដាសស្ទ្រី ឯ.ក (EASTCROWN FOOTWEAR INDUSTRY CO,.LTD) មានកម្មករប្រមាណ ៣ ០០០នាក់កំពុងបម្រើការងារ ដែលមានថៅកែជាជនជាតិចិន និងជារោងចក្រផលិតស្បែកជើងម៉ាក ពូម៉ា [PUMA]។ មួយទៀត សហជីពថា សំណុំរឿងមួយចំនួន ដែលក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលបានដោះស្រាយ និងសម្រេចឱ្យកម្មករឈ្នះហើយ គឺមិនត្រូវបានថៅកែ ឬនិយោជកអនុវត្តតាមសេចក្ដីបង្គាប់របស់ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលឡើយ ដែលករណីនេះ សហជីពចាត់ទុកថាជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ និងជាការកេងប្រវ័ញ្ចន៍កម្លាំងពលកម្មកម្មករ ដែលត្រូវបានហាមឃាត់ដោយច្បាប់ផងនោះ។
ខេមបូចាមិនអាចសុំការបំភ្លឺពីតំណាងក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញម៉ាកពូម៉ា(PUMA) បានទេ ប៉ុន្ដែតំណាងក្រុមហ៊ុននេះធ្លាប់បានប្រាប់កាសែតក្នុងស្រុកមួយកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែតុលាថា ក្រុមហ៊ុនមួយនេះ បេ្តជ្ញាការពារសិទ្ធិកម្មករក្នុងការបង្កើតសហជីព ហើយមិនអត់ឱនចំពោះការរំលោភបំពានលើសេរីភាពសហជីពឡើយ។
ដោយឡែក លោក ផ្លុង ធិ អាយុ២៨ឆ្នាំ ជាតំណាងកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ ញូមីងដា(ខេមបូឌា) ខូអិលធីឌី មានទីតាំងនៅសង្កាត់ចោមចៅខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ ដែលបាននាំគ្នាផ្ទុះការតវ៉ាកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ បានប្រាប់ ខេមបូចា ថា លោកបានធ្វើការនៅរោងចក្រញូមីងដានេះអស់រយៈពេល៤ឆ្នាំខាងផ្នែកដេរ រហូតមកដល់ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ នេះ ក៏បាននាំគ្នាបង្កើតសហជីពមួយមានឈ្មោះសហជីពស្មារតីកម្មករក្នុងរោងចក្រមានគ្នា១៥នាក់ដោយមានការទទួលស្គាល់ពីក្រសួងការងារត្រឹមត្រូវ។ ប៉ុន្ដែបែរជាខាងរោងចក្រមិនទទួលហើយថែមទាំងបានបញ្ឈប់អនុប្រធានសហជីពបន្ថែមទៀតជាមូលហេតុដែលកម្មកររោងចក្រនាំគ្នាផ្ទុះការតវ៉ា។
លោកបន្តថា៖ «ពួកខ្ញុំបង្កើតសហជីពស្មារតីកម្មករដល់ពេលហើយខាងរោងចក្រគឺគេបញ្ឈប់តំណាងនៅក្នុងចំណោម១៥នាក់ដែលបង្កើតហ្នឹង ចឹងពួកខ្ញុំក៏បានផ្ទុះការតវ៉ាឡើងវិញ ពីព្រោះអី យើងចេញពីបញ្ជីការ ចេញពីក្រសួងអីរួចអស់ហើយ។ គាត់នៅតែបញ្ឈប់តំណាងពួកខ្ញុំទៀត»។
លោក ផ្លុង ធិ លើកឡើងថា ក្រោយពីមានការតវ៉ាខាងរោងចក្របានទទួលយកអនុប្រធានសហជីពឈ្មោះ សាន ល័យហួត ដែលត្រូវបានបញ្ឈប់មកវិញ ប៉ុន្ដែលោកមិនសូវជាមានទំនុកចិត្ដលើថៅកែចិននោះទេព្រោះថៅកែចិនក្រឡេចក្រឡុច និងតែងតែកេងប្រវ័ញ្ចន៍ពីកម្មករ។ យ៉ាងណាលោកថាការរើសអើងសហជីពនៅតែបន្ដកើតមានដោយខាងរោងចក្រមិនចង់ឱ្យមានសហជីពឯករាជ្យក្នុងរោងចក្រនោះទេ។ ខាងរោងចក្រចង់ឱ្យមានតែសហជីពដែលបង្កើតឡើងដោយរោងចក្រ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «គេទទួលយកវិញហើយបងប៉ុន្ដែពួកខ្ញុំមិនសូវជាទុកចិត្ដសោះព្រោះថៅកែក្រឡេចក្រឡុច ម្ដងអ៊ីចេះ ម្ដងអ៊ីចុះ។ បើនិយាយរឿងរើសអើងគឺនៅតែមានបង គេមិនចង់ឱ្យមានទេ»។
ជុំវិញរឿងនេះ លោក ហេង សួរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ បានបញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីប្រាប់ ខេមបូចា តាមប្រព័ន្ធតេឡេក្រាមថា មិនមានករណីដូចការលើកឡើងរបស់អង្គការសហជីពនោះទេ។ លោកថាបើសិនជាករណីហ្នឹងមានមែនគឺកម្មករម្នាក់ៗអាចប្ដឹងមកក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈបាន។
លោក ហេង សួរ បញ្ជាក់ថា៖ «មិនមានករណីនេះ ហើយកម្មករនិយោជិតមានសិទ្ធិប្តឹងមកក្រសួង និងប្តឹងទៅកន្លែងមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការដោះស្រាយវិវាទការងារជាបន្តបន្ទាប់។ ប្រសិនជាខ្លួនយល់ថាការបញ្ឈប់របស់ខ្លួនមិនត្រឹមត្រូវ»។ លោកបន្ថែមថា៖ «នេះជាការអះអាងក្រៅផ្លូវការ ក្រសួងកំពុងពិនិត្យលើនីតិវិធី និងមូលហេតុបញ្ឈប់»។
លោក កាំង មូនីកា អគ្គលេខាធិការរងនៃសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា (GMAC) បានមានប្រសាសន៍ថា សម្រាប់បញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹងនៅប្រទេសកម្ពុជាមាននីតិវិធីច្បាស់លាស់ក្នុងការបញ្ឈប់បុគ្គលិកឬក៏សមាជិកសហជីព និងតំណាងសហជីពដែលមានសិទ្ធិការពារពិសេស។ លោកថាឱ្យតែកម្មកររោងចក្រដែលពួកគាត់គោរពទៅតាមច្បាប់។ កម្មករទាំងអស់មានសិទ្ធិក្នុងការបង្កើតសហជីពពេញលេញ។
លោកថ្លែងថា៖ «បើសិនជាគាត់[និយោជិត]អនុលោមទៅតាមច្បាប់ អាហ្នឹងគាត់មានសិទ្ធិ»។
កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ របាយការណ៍មួយរបស់សហជីពឯករាជ្យចំនួន១០ក្នុងនោះមានការអង្គការសង់ត្រាល់មួយដែរបានផ្ញើជូនគណៈប្រតិភូបំពេញបេសកកម្មទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ជាមួយកម្ពុជារបស់អង្គការអន្ដរជាតិខាងការងារ(ILO)បានលើកឡើងពីបញ្ហាក្នុងការមិនទទួលស្គាល់សហជីពឯករាជ្យ និងមានការរើសអើងបន្ដកើតមានឡើងក្នុងវិស័យការងារ ជាពិសេសវិស័យកាត់ដេរ។
លោក ឃុន ថារ៉ូ ប្រធានគ្រប់គ្រងកម្មវិធីការងារនៃអង្គការសង់ត្រាល់ បានថ្លែងថា មានបញ្ហាប្រឈម និងឧបសគ្គជាប្រព័ន្ធជាច្រើនដែលក្រុមចលនាសហជីពឯករាជ្យជួបប្រទះក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់សហជីព។
លោក ថារ៉ូ បន្តថា ការបន្តធ្វើទុក្ខម្នេញដល់ថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពមូលដ្ឋានដែលចូលរួមបង្កើតសហជីពនៅតាមបណ្តារោងចក្រ សហគ្រាស ដូចជាការបញ្ឈប់ពីការងារ បន្ទាប់ពីការជូនដំណឹងបង្កើតសហជីព ដោយយកហេតុផល មិនបន្តកិច្ចសន្យា ឬការចោទប្រកាន់ពីកំហុសការងារ ជាកម្មវត្ថុក្នុងការផ្តាច់កិច្ចសន្យាការងារ ដូចជាករណីនៅរោងចក្រ ឈឺមីង ស៊ីង រោងចក្រ Easter Grown នៅភ្នំពេញ រោងចក្រ ML នៅប៉ោយប៉ែត និង រោងចក្រ Bright Flushing នៅខេត្ត តាកែវ ជាដើម។
លោក ថារ៉ូ ថ្លែងថា៖ «ការបន្តទម្រង់នៃការគម្រាមគំហែង ដោយប្រើប្រាស់រូបភាព អាជ្ញាធរទៅតាមដាន ឃ្លាំមើលរាល់សកម្មភាពសហជីព ចាប់តាំងពីកម្មវិធីអប់រំបណ្តុះបណ្តាល និងសកម្មភាពរៀបចំការបោះឆ្នោតជាដើម។ការប្រើប្រាស់យន្តការអធិការកិច្ចការងារ ក្នុងការឯកភាពលើការបញ្ឈប់មេដឹកនាំ សកម្មជនសហជីព ជាពិសេសការញែកវិវាទរួមទៅជាវិវាទបុគ្គល ដែលធ្វើឱ្យសហជីពឯករាជ្យមានភាពកម្សោយក្នុងការតតាំងនីតិវិធីផ្លូវច្បាប់»។
កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ សហព័ន្ធសហជីពឯករាជ្យ (INTUFE) បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយ ដោយបង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុន ឈីមីងស៊ីន ហ្វេកធើរី មិនព្រមធ្វើតាមសេចក្ដីណែនាំរបស់ក្រសួងការងារ ដែលឱ្យក្រុមហ៊ុនមួយនេះទទួលយកកម្មករនិយោជិត៥នាក់ចូលបម្រើការងារវិញ និងមិនបានគោរពតាមសេចក្ដីណែនាំរបស់ក្រសួងការងារ និងស្នើសុំឱ្យក្រសួងការងារចាត់វិធានការចំពោះការមិនគោរពច្បាប់ ខណៈដែលកម្មករ-កម្មការិនីក្រុមហ៊ុនបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភក្រោយពីពួកគេមិនមានសហជីពនៅក្នុងរោងចក្រ៕
