ក្រសួងយុត្តិធម៌បានដាក់ចេញនូវយុទ្ធនាការចំនួនពីរ ដើម្បីពន្លឿនដោះស្រាយរឿងក្តីនៅតាមតុលាការ និងយុទ្ធនការត្រួតពិនិត្យ និងដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីនៅតាមតុលាការ ដើម្បីបង្កើនតម្លាភាព និងគុណភាព។ យុទ្ធនាការទាំងពីរ ដែលរួមទាំងការរៀបចំក្រុមការងារដោះស្រាយវិវាទក្រៅតុលាការផងនោះ ត្រូវបានក្រុមសង្គមស៊ីវិលកោតសរសើរ។
អំឡុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃអង្គារ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងបានកត់សម្គាល់ឃើញថា ចំនួនសំណុំរឿងនៅក្នុងតុលាការមានការកើនឡើងជាលំដាប់ ដែលទាមទារឱ្យមន្ត្រីតុលាការពន្លឿនសំណុំរឿងទាំងនេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការសម្រេចចិត្តអនុវត្តកិច្ចការទាំងពីរក្នុងទម្រង់ជាយុទ្ធនាការ ដើម្បីពន្លឿនសេវាតុលាការធានាបានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ និងក្រើនរំឭកមន្ត្រីតុលាការទាំងអស់ឲ្យពន្លឿនការដោះស្រាយឱ្យបានទីមួយលឿនឆាប់រហ័ស ទីពីលឿនត្រឹមត្រូវ និងទីបីយុត្តិធម៌ គឺជាការចាំបាច់»។
ក្រសួងបានបង្កើតក្រុមការងារ ដើម្បីពន្លឿនការដោះស្រាយសំណុំរឿងនៅតាមតុលាការ ដែលដឹកនាំដោយរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជីវ សុងហាក់ ខណៈយុទ្ធនាការមួយទៀត ដែលពិនិត្យ និងដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតី គឺដឹកនាំដោយលោក ឡុង នរិន្ទ។
លោករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ថា យុទ្ធនាការមួយក្នុងចំណោមយុទ្ធនាការទាំងពីរនេះ នឹងផ្តោតលើការដោះស្រាយសំណុំរឿងក្នុងវិស័យធំៗចំនួនបី គឺករណីគ្រឿងញៀន ចរាចរណ៍ និងសំណុំរឿងរដ្ឋប្បវេណី។ គិតត្រឹមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ករណីគ្រឿងញៀនមានចំនួន១៤.៧១៥សំណុំរឿង ដែលស្មើនឹងជាង៦៦ភាគរយ នៃសំណុំរឿងឧក្រិដ្ឋសរុប។ សំណុំរឿងរដ្ឋប្បវេណី ជាពិសេសករណីពាក់ព័ន្ធនឹងបណ្តឹងសំបុត្រកំណើតមានចំនួន ៦០០០សំណុំរឿង ឬ ២៣ ភាគរយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងយល់ថា បញ្ហាគ្រឿងញៀន គឺជាកង្វល់របស់ជាតិ ព្រោះគ្រឿងញៀនមិនត្រឹមតែបង្កគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សង្គម សុខភាព និងសន្តិសុខសាធារណៈប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាបានបំផ្លាញធនធានមនុស្សនៅកម្ពុជាផងដែរ» ។ លោក បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា៖ «ទំហំនេះធំណាស់ ដូច្នេះយើងត្រូវពិនិត្យមើលពីគ្រោះថ្នាក់នៃ [បញ្ហាគ្រឿងញៀន] នេះ»។
កាលពីខែមិថុនាឆ្នាំមុន លោក ស ខេង អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃបានទទួលស្គាល់ថា មានការហូរចូលយ៉ាងគំហុកនៃថ្នាំញៀន និងសារធាតុគីមីផ្សំចូលមកប្រទេសកម្ពុជា។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ លោកបានពន្យល់ថា ការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីសម្រុះសម្រួលវិវាទនឹងមិនអាចកើតឡើង ដោយគ្មានការយល់ព្រមពីភាគីទាំងសងខាងនោះទេ ហើយពួកគេនៅតែអាចបន្តដំណើរការសវនាការនៅតុលាការបាន ដោយអាស្រ័យលើការសម្រេចចិត្តរបស់ដើមបណ្តឹង និងចុងចោទ។
ទាក់ទងនឹងភាពមិនប្រក្រតីណាមួយ (ការប្រព្រឹត្តមិនត្រឹមត្រូវរបស់មន្ត្រីតុលាការ) នៅក្នុងសវនាការ លោក កើត រិទ្ធ បានលើកទឹកចិត្តជនរងគ្រោះឱ្យដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅក្រុមការងារដែលនឹងពិនិត្យមើលលើបណ្តឹងទាំងនេះ។
លោក បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «[ខ្ញុំ] សូមបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើមានភាពមិនប្រក្រតីណាមួយ យើងត្រូវឆ្លើយតបជាមួយនឹងដំណោះស្រាយ និងវិធានការ […] បុគ្គលដែលបានប្រព្រឹត្តខុស [អំពើ] នឹងត្រូវពិន័យ ឬទទួលទណ្ឌកម្ម អាស្រ័យលើកម្រិត នៃអំពើខុសឆ្គងរបស់ខ្លួន»។
បើទោះជាមិនមានការលើកឡើងពីលោករដ្ឋមន្ត្រីក៏ដោយ ក៏ក្រុមការងារទទួលបន្ទុកភាពមិនប្រក្រតី កើតមានបន្ទាប់ពីមានរបាយការណ៍របស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (អាដហុក) កាលពីដើមខែនេះ ដែលចោទប្រកាន់ចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញាថា បានប្រព្រឹត្តខុសចំនួន១៦ករណី អំឡុងពេលសវនាការ។
ការរកឃើញ ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើការត្រួតពិនិត្យនៅនឹងកន្លែងនៅតាមសាលាដំបូងរាជធានី និងខេត្តចំនួន២០ ត្រូវបានច្រានចោលដោយក្រសួងយុត្តិធម៌កាលពីសប្តាហ៍មុនថា “មិនច្បាស់លាស់” និងខ្វះគុណភាព។
បើតាមលោករដ្ឋមន្ត្រី កើត រិទ្ធ អាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ នឹងចាប់ផ្តើមទទួលពាក្យបណ្ដឹងនៅថ្ងៃទី១ ខែមីនា។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ស្វាគមន៍ចំពោះយុទ្ធនាការរបស់ក្រសួងក្នុងការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ដើម្បីកសាងទំនុកចិត្តពីសាធារណជន។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងគាំទ្រវិធានការរបស់ក្រសួង។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះទៅទៀត យើងត្រូវដឹងថា តើក្រសួងបានបង្កើតវិធានការជាក់លាក់ដើម្បីពិនិត្យមើលភាពមិនប្រក្រតីរបស់ចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញានៅក្នុងសវនាការរបស់តុលាការដែរឬទេ?»។
លោក សែនករុណា បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ទោះជាយ៉ាងណា វាជាការក្រើនរំលឹកដ៏ល្អមួយចំពោះអ្នកអនុវត្តច្បាប់ [មន្ត្រីតុលាការ] ឱ្យយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀត និងធានាថា ពួកគេមិនប្រព្រឹត្តកំហុស»។
ទន្ទឹមនឹងនោះ លោកបានចោទសួរថា តើក្រុមការងារ ឬគណៈកម្មការអាចដោះស្រាយវិវាទក្រៅតុលាការបានឬទេ ហើយថា តើពួកគាត់មានអំណាចក្នុងការសម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវទាក់ទងនឹងវិវាទដីធ្លី ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបុគ្គលមានអំណាច ឬពាណិជ្ជករដែល “រំលោភ” ដីអ្នកភូមិដែរឬទេ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងបានឃើញ ធនធានមនុស្សរបស់អ្នកប្រតិបត្តិ ជាប្រតិបត្តិករ នៅខ្វះឯករាជ្យភាព និងអព្យាក្រឹត្យភាព» ដោយលើកឡើងពីករណី ដែលអ្នកមានអំណាច ឬជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់តែងតែគេចផុតពីទណ្ឌកម្ម។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងបានឃើញ [របៀប] ធនធានមនុស្ស [ដើរតួនាទី] ជាប្រតិបត្តិករ [ប៉ុន្តែ] ខ្វះឯករាជ្យភាព និងអព្យាក្រឹត្យភាព” ដោយលើកឡើងពីករណី ដែលអ្នកមានអំណាច ឬជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់តែងតែគេចផុតពីទណ្ឌកម្ម។
ដោយគាំទ្រការលើកឡើងរបស់លោក សែនករុណា លោក ហ៊ុន ស៊ាងហាក់ អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌នៅ CCHR និងជាតំណាងគម្រោងឃ្លាំមើលសេរីភាពជាមូលដ្ឋានបានសម្តែងការព្រួយបារម្ភចំពោះអព្យាក្រឹត្យភាព និងឯករាជ្យភាពរបស់ចៅក្រម។
លោក ស៊ាងហាក់ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងមានការព្រួយបារម្ភថា ចៅក្រមអាចនឹងរងឥទ្ធិពលនៅពេលធ្វើការសម្រេចចិត្តនៅក្នុងការកាត់ក្តី»។ លោក ស៊ាងហាក់ បានបន្តថា៖ «នៅតែមាននិទណ្ឌភាព នៅពេលដែលការសម្រេចចិត្តត្រូវបានធ្វើលើការចោទប្រកាន់ទាក់ទងនឹងបញ្ហានយោបាយ»។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា ប្រព័ន្ធតុលាការរបស់កម្ពុជាត្រូវបានរិះគន់ដោយអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិចំពោះការដាក់ទណ្ឌកម្មលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនសហជីព និងសកម្មជននយោបាយ និងបរិស្ថាន។
ទោះបីជាយ៉ាងណា លោកសង្ឃឹមថា យុទ្ធនាការរបស់ក្រសួងនឹងត្រូវបានអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ជួយពង្រឹងប្រព័ន្ធតុលាការ និងកសាងទំនុកចិត្តក្នុងចំណោមសាធារណជន។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងបានស្នើឲ្យ [ពួកគាត់] ផ្តល់យុត្តិធម៌សម្រាប់ទាំងអស់គ្នា មិនមែនសម្រាប់មនុស្សមួយក្រុមឬពីរក្រុមនោះទេ»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Justice Ministry Rolls Out Campaigns to Expedite Court Hearings, Review Irregularities
