ក្រសួងយុត្តិធម៌នឹងធ្វើវិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ជាពិសេសអំពី «ស្ថានទម្ងន់ទោស» នៃបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបទឃាតកម្ម បន្ទាប់ពីមានការរិះគន់ជាសាធារណៈជុំវិញបទចោទដែលតុលាការបានចោទប្រកាន់លើឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា ដែលបានបាញ់ប្រហារយ៉ាងព្រៃផ្សៃលើជនរងគ្រោះ។
អតីតឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅខេត្តកណ្តាល កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា បន្ទាប់ពីគេចខ្លួនពីកន្លែងប្រព្រឹត្តបទល្មើស ដែលបណ្តាលឲ្យឈ្មោះ ឡុង លីសុង អាយុ២៧ឆ្នាំ និងគូដណ្តឹងរបស់គាត់ឈ្មោះ ឃិន កញ្ចនា អាយុ២៦ឆ្នាំ ស្លាប់ និងមនុស្ស២នាក់ផ្សេងទៀតរងរបួស នៅខណ្ឌច្បារអំពៅ រាជធានីភ្នំពេញ។
ព្រះមហាក្សត្របានត្រាស់បង្គាប់បញ្ចប់គោរមងារឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា បីថ្ងៃក្រោយពីមានការចោទថា បានបាញ់សម្លាប់ជនរងគ្រោះ។ ការបញ្ចប់គោរមងារនេះ ធ្វើឡើងតាមសេចក្តីក្រាបបង្គំទូលថ្វាយរបស់លោកនាយរដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត។
ក្រសួងយុត្តិធម៌បានធ្វើសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយស្តីពីបញ្ហានេះកាលពីថ្ងៃពុធ ទាក់ទងនឹងចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់របស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ទីដែលជនល្មើសឈ្មោះ ស៊ីណា ត្រូវបានចោទប្រកាន់ចំនួនបីករណី គឺបទឃាតកម្ម បទប៉ុនប៉ងឃាតកម្ម និងបទប្រើប្រាស់អាវុធដោយគ្មានការអនុញ្ញាត។
លោករដ្ឋមន្ត្រី កើត រិទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ការធ្វើសន្និសីទសារព័ត៌មាននេះ មិនមែន ដើម្បីការពារតុលាការនោះទេ ពីព្រោះបើចៅក្រមធ្វើខុស ចៅក្រមបំពានច្បាប់ ចៅក្រមក៏ត្រូវមានការទទួលខុសត្រូវទាំងផ្លូវវិន័យ និងផ្លូវច្បាប់ផងដែរ»។
គោលបំណងនៃសន្និសីទសារព័ត៌មាននេះ គឺជាការបំភ្លឺជូនសាធារណជនអំពីច្បាប់ជុំវិញអំពើ «ឃាតកម្មដ៏សាហាវ» ស្របពេលដែលការវិភាគរបស់សាធារណៈជនមួយចំនួនត្រូវបានធ្វើឡើងស្របតាមច្បាប់ ប៉ុន្តែខ្លះទៀតត្រូវបានធ្វើឡើងទៅតាមអារម្មណ៍។
លោកបានពន្យល់ថា ក្រមព្រហ្មទណ្ឌមានចែង «បទឃាតកម្មបីប្រភេទ» គឺ «ឃាតកម្មដោយអចេតនា ការប៉ុនប៉ងឃាតកម្ម និងឃាតកម្មគិតទុកជាមុន»។
លោក កើត រិទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងទាំងអស់គ្នាដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា ឧក្រិដ្ឋជននេះ [ស៊ីណា] បានសម្លាប់មនុស្ស។ ទី២ ព្រះរាជអាជ្ញាបានចោទប្រកាន់ [គាត់] ដោយផ្អែកលើអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «ក្នុងករណីដ៏សាហាវបែបនេះ ស្ថាប័នច្បាប់អនុវត្តន៍ត្រូវធ្វើការយ៉ាងហ្មត់ចត់ និង [ចាត់ការ] ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ ដើម្បីធានាថា ឃាតក នឹងមិនរួចខ្លួនដោយងាយស្រួលនោះទេ ហើយនឹងមិនមានការបន្ធូរបន្ថយទោសនោះទេ»។
លោកបានអរគុណតំណាងអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញដែលបានបំបែកសំណុំរឿងនេះជាពីរ ដូច្នេះនឹងមានសាលក្រមចំនួនពីរអនុវត្តលើជនល្មើសរូបនេះ។ ជនល្មើសនឹងប្រឈមនឹងការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេលពី ១០ទៅ១៥ឆ្នាំចំពោះបទល្មើសនីមួយៗ ហើយដែលត្រូវអនុវត្តបន្តគ្នា។
លោក កើត រិទ្ធ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «នៅពេល [គាត់អនុវត្ត] ទោសមួយសម្រាប់សាលក្រមមួយរួចហើយ ជនល្មើសនឹងបន្តអនុវត្ត [ទោស] មួយទៀត»។
លោក កើត រិទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំយកឱកាសនេះ ដើម្បីបញ្ជាក់ជូនដល់បងប្អូនអ្នកសារព័ត៌មានថា ប្រសិនបើបុគ្គលនេះ [ស៊ីណា] មិនត្រូវបានកាត់ទោស ឬត្រូវបានកាត់ទោសដូចគេនិយាយថា ជាប់២ឬ៣ឆ្នាំចេញមកវិញ ខ្ញុំអ្នកទទួលខុសត្រូវមុនគេ។ ខ្ញុំនឹងដើរចេញឈប់ធ្វើការងារផ្នែកច្បាប់តែម្តង»។
លោកបានធានាបន្ថែមថា ទោសជាប់ពន្ធនាគារនឹងមិនត្រូវបានបន្ធូរបន្ថយឡើយ។
យោងតាមមាត្រា១៩៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ បទឃាតកម្មត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី១០ទៅ១៥ឆ្នាំ។ តុលាការបានលើកឡើងថា ចំពោះបទចោទទី២ គឺបទប៉ុនប៉ងឃាតកម្ម និងប្រើប្រាស់អាវុធដោយគ្មានការអនុញ្ញាត ជនត្រូវចោទ ស៊ីណា ប្រឈមនឹងការផ្តន្ទាទោសជាប់ពន្ធនាគារពី១០ទៅ១៥ឆ្នាំ។
កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនា សាធារណជនបានប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងចំពោះបទចោទដែលតុលាការចោទប្រកាន់លើជនល្មើសរូបនេះ ដោយហៅសេចក្តីសម្រេចនេះថា «មិនសមស្រប» និង «អយុត្តិធម៌» ហើយជនដៃដល់គួរត្រូវបាន «ផ្តន្ទាទោសឱ្យបានធ្ងន់ធ្ងរ» បន្ទាប់ពីជនល្មើស ស៊ីណា ត្រូវបានចោទប្រកាន់ និងមានការបែកធ្លាយវីដេអូនៃការបាញ់ប្រហារនេះ។
អ្នកវិភាគសង្គម និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនក៏បានចែករំលែកទស្សនៈយល់ឃើញរបស់ពួកគេផងដែរ។
វីដេអូដែលគេបានបង្ហោះនៅលើហ្វេសប៊ុក នៅថ្ងៃនោះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញជនល្មើសឈ្មោះ ស៊ីណា ដែលកាន់កាំភ្លើង ដើរចូលទៅក្នុងផ្ទះរបស់ជនរងគ្រោះ ហើយបានបាញ់សម្លាប់គូដណ្តឹងពីរនាក់ ដែលជិតដល់ថ្ងៃរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍នោះ បណ្ដាលឱ្យស្លាប់ និងធ្វើឱ្យបុរសពីរនាក់ទៀតរងរបួស។ ជនល្មើស ស៊ីណា បានរត់គេចខ្លួនពីកន្លែងកើតហេតុភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីការបាញ់ប្រហារនេះ។
កាលពីថ្ងៃចន្ទ ក្រសួងយុត្តិធម៌បានអះអាងថា ខ្លួនបានតាមដានដោយយកចិត្តទុកដាក់បំផុតលើការអនុវត្តច្បាប់ចំពោះករណីនេះ ដើម្បីធានាថា ច្បាប់ត្រូវបានអនុវត្តដោយ «ត្រឹមត្រូវ» និង «ម៉ឺងម៉ាត់»ដើម្បីធានាថា ជនល្មើសដាច់ខាតត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ជាធរមានដោយម៉ឺងម៉ាត់ និងដោយគ្មានការបន្ធូរបន្ថយណាមួយឡើយ ហើយជនរងគ្រោះដាច់ខាតត្រូវតែទទួលបានយុត្តិធម៌។
លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបង្ហោះសារនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃអង្គារថា ការជជែកវែកញែកគ្នាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការកាត់ទោសជនល្មើសនៅក្នុងករណីនៃការបាញ់ប្រហារនេះ ដោយមានការបង្ហាញក្តីកង្វល់និងបារម្ភក្នុងចំណោមសាធារណជនខ្លាចជនល្មើសពុំត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់តាមផ្លូវច្បាប់ ឬអាចមានការធានាឱ្យនៅក្រៅឃុំដោយមិនប្រក្រតី។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលប្តេជ្ញាអនុវត្តច្បាប់ ដើម្បីធានាថែរក្សាសន្តិសុខសាធារណៈ និងសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម ក៏ដូចជាការដោះស្រាយបញ្ហានានាក្នុងសង្គម ប្រកបដោយភាពត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអំពាវនាវឱ្យស្ថាប័នតុលាការ និងស្ថាប័នអយ្យការ យកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការពិនិត្យនិងអនុវត្តច្បាប់លើករណីនេះឱ្យបានម៉ត់ចត់ និង «ផ្តល់យុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះ និងក្រុមគ្រួសារដោយគ្មានការអន្តរាគមន៍ណាមួយជាដាច់ខាត»។
លោកក៏បានណែនាំឱ្យលោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ធ្វើវិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌ បន្ទាប់ពីបានអានការបញ្ចេញមតិរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកម្នាក់ និងជានិស្សិតច្បាប់ឈ្មោះ Vongchan Reaksmeidara ដែលបានលើកឡើងអំពីចន្លោះប្រហោងនៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ជាពិសេសចាប់ពីមាត្រា១៩៩ ដល់មាត្រា២០៥។
មាត្រាស្តីពីបទឃាតកម្មមិនបានចែងអំពីទោសទណ្ឌចំពោះ «បទព្រហ្មទណ្ឌដែលមានស្ថានទម្ងន់ទោស» ទាក់ទងនឹង «ការបាញ់សម្លាប់យ៉ាងសាហាវ»។
ទន្ទឹមនឹងនោះ លោក កើត រិទ្ធ បានមានប្រសាសន៍ថា ដោយអនុវត្តតាមបទបញ្ជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្រសួងយុត្តិធម៌នឹងធ្វើវិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ និងក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ដើម្បីដោះស្រាយ «ចន្លោះប្រហោង» នេះ និងកែសម្រួលច្បាប់ទាំងនេះឡើងវិញ ដើម្បីឆ្លើយតបតម្រូវការបច្ចុប្បន្នរបស់សង្គម ការអភិវឌ្ឍ និងដើម្បីការពារសន្តិសុខសាធារណៈ។
លោកបន្តថា ការសម្រេចចិត្តធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ត្រូវបានសម្រេច អំឡុងសន្និសីទមួយកាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣។ លោក កើត រិទ្ធ បានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «យើងបានទទួលស្គាល់ថា ប្រសិនបើច្បាប់មានចន្លោះប្រហោង យើងត្រូវតែកែសម្រួលឡើងវិញ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចអនុវត្តច្បាប់ ដោយផ្អែកលើអារម្មណ៍របស់យើងនោះទេ»។
លោកមានប្រសាសន៍ថា ក្រមព្រហ្មទណ្ឌនឹងត្រូវកែសម្រួល ដើម្បីបន្ថែម «ស្ថានទម្ងន់ទោស» នៃបទឃាតកម្ម ដោយលោកបានបន្ថែមថា វិសោធនកម្មនឹងលុបចេញមាត្រាមួយដែលនិយាយអំពីការស្រូបទោស។
លោក នី សុខា ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានប្រាប់ខេមបូចា ថា សន្និសីទកាសែតនេះ គឺដើម្បីបង្ហាញពីជំហរដល់សាធារណៈជន ដែលប្រើប្រាស់បណ្តាញព័ត៌មានសង្គមបញ្ចេញកំហឹង ស្វែងយល់ពីនីតិវិធីតុលាការ និងឲ្យមានការជឿជាក់លើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់កម្ពុជា។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋខ្វះជំនឿលើប្រព័ន្ធ [យុត្តិធម៌] ដូចខ្ញុំបានលើកឡើងហើយថា អ្នកខ្លះ ដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសមួយចំនួនជាប់ឃុំមិនបានប៉ុន្មានផងក៏រួចខ្លួនទៅ » ដោយលោកបានបន្ថែមថា អ្នកខ្លះទៀតបានប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា វាយដំតំណាងរាស្ត្រ ហើយជាប់ពន្ធនាគារមួយរយៈ ចេញមកវិញត្រូវបានតម្លើងឋានន្តរសក្តិ។
លោកថា ជាក់ស្តែង អង្គរក្សម្នាក់បានវាយដំអតីតតំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានដោះលែងពីពន្ធនាគារ និងដំឡើងឋានន្តរស័ក្តិជាវរសេនីយ៍ឯក។
លោកបានបន្ថែមថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមនៅពេលនោះមិនទាន់មានការរីកចម្រើនខ្លាំង ដូច្នេះមិនសូវមានអ្នកចាប់អារម្មណ៍ច្រើនទេ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Justice Ministry To Amend Criminal Code After Strong Criticism On Tycoon’s Murder Charge
