ជនជាតិដើមភាគតិចពូនងប្រមាណ ២០០នាក់ បានផ្ទុះការតវ៉ាកាលពីថ្ងៃសុក្រ ដើម្បីទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរពន្លឿនការចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិសមូហភាពលើដីសហគមន៍ បន្ទាប់ពីមន្ត្រីបរិស្ថានបានកាប់បំផ្លាញចម្ការកៅស៊ូនៅលើដីចម្ការវិលជុំរបស់គ្រួសារជនជាតិដើមភាកតិចក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី។
មន្ត្រីបរិស្ថាន សមត្ថកិច្ច និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានជាច្រើននាក់ បាននាំគ្នាមកកាប់បំផ្លាញដើមកៅស៊ូជាង ៥០០ដើមនៅឃុំប៊ូស្រា ស្រុកពេជ្រាដា កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយពួកគេបញ្ជាក់ថា សហគមន៍បានអាស្រ័យផលនៅលើដីរដ្ឋដោយខុសច្បាប់ ក្នុងតំបន់ការពារដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពកណាំលៀ។
ប្រជាសហគមន៍ បានរំសាយកប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ានេះ បន្ទាប់ពីអភិបាលស្រុកបានសន្យាថានឹង «បញ្ឈប់ការរំខានដល់អ្នកភូមិ» និងសងសំណងសម្រាប់ការកាប់បំផ្លាញដើមកៅស៊ូចំនួន៥៥០ដើម របស់សមាជិកនៃសហគមន៍។
តំណាងជនជាតិដើមភាគតិចភូមិពូលូ លោក ក្លាង ផុល អះអាងថា ការតវ៉ានៅសាលាស្រុកពេជ្រាដា គឺដើម្បីស្នើសុំដំណោះស្រាយពីមន្ត្រីបរិស្ថានដែលបានកាប់បំផ្លាញដើមកៅស៊ូ ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់គ្រួសារជនជាតិដើមភាគតិច។
លោកថា៖ «យើងកំពុងតវ៉ាទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរស្រុកបញ្ឈប់ការកាប់បំផ្លាញដើមកៅស៊ូរបស់អ្នកភូមិទៀត»។
លោក ថូលបន្ថែមថា៖ «អាជ្ញាធរ [អភិបាលស្រុក] បានសន្យា [ថាពួកគេនឹងបញ្ឈប់] ប៉ុន្តែមិនដឹងថាតើ វាពិតឬមិនពិតនោះទេ យើងមិនទាន់ដឹងទេ»។
លោក បន្តថាដីស្រែចម្ការ ដែលអ្នកភូមិកំពុងដាំដុះជាកម្មសិទ្ធិរបស់សហគមន៍ដែលបានដាក់សំណើសុំបណ្ណកម្មសិទ្ធិសមូលហភាពដែលមានទំហំ ២,០០០ហិកតាក្នុងឆ្នាំ២០២០ ប៉ុន្តែពាក្យស្នើសុំកំពុងបន្តដំណើរការនៅឡើយ។ រដ្ឋាភិបាលហាក់ដូចជាមិនបានអើពើនឹងពាក្យស្នើសុំរបស់អ្នកភូមិទេ។
លោកផុលបន្តថា៖ «ប្រសិនបើពួកគេអះអាងថា [ដី] ជាដែនជម្រកសត្វព្រៃ ហេតុអ្វីក្រុមហ៊ុនអាចអភិវឌ្ឍនៅលើ [ដី] បាន? ហេតុអ្វីបានជាអ្នកដទៃឈូសឆាយដីគេមិនឈប់ ប៉ុន្តែនៅពេលអ្នកភូមិធ្វើស្រែចម្ការ រស់នៅបែបប្រពៃណីរបស់យើង ពួកគេថាយើង [កំពុងធ្វើ] ខុសច្បាប់»។
លោកបន្ថែមថា៖ «វាអយុត្តិធម៌ចំពោះជនជាតិដើមភាគតិចពូនងរបស់យើង ហើយវារំលោភសិទ្ធិរបស់យើងក្នុងនាមជាជនជាតិដើមភាគតិច។ ពួកគេមិនបានបង្ហាញថាតើព្រំប្រទល់ដី នៃដែនជម្រកសត្វព្រៃនៅទីណាទេ។ ពួកគេមិនបានគិតគូរពីសិទ្ធិរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចទេ»។
លោកក៏បានបន្ថែមទៀតថា ជនជាតិដើមភាគតិចបានអាស្រ័យផលនៅដីដូនតាតាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ហើយអ្នកភូមិបានបាត់បង់ដីមួយចំណែករួចហើយក្នុងឆ្នាំ២០០៧ និង២០០៨ ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដល់ក្រុមហ៊ុនឯកជនសម្រាប់ដាំកៅស៊ូ។
អភិបាលស្រុកពេជ្រាដា លោក វណ្ណា ម៉ាប់ បានបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើករណីនេះ ដោយលោកឆ្លើយថាជាប់រវល់។
ប្រធានស្តីទីមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក ឌិន ប៊ុនធឿន បានអះអាងថា អ្នកភូមិបានធ្វើចម្ការនៅលើដី ដែលជាតំបន់ការពារ។
លោកបាននិយាយថា៖ «យើងបានចងក្រងឯកសារសម្រាប់ផ្តល់ឱ្យតុលាការ ទាក់ទងនឹងដីដែលពួកគេបានស្នើសុំ [សុំបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍] ប៉ុន្តែនីតិវិធីមិនទាន់ចប់នៅឡើយទេ»។
លោក ប៊ុនធឿន បដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយ ថាតើអ្នកភូមិអាចបន្តធ្វើស្រែចម្ការបានឬអត់នោះថា៖ «បាទ ដីនោះស្ថិតនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃណាំលៀ» ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលនៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក ប៊ី វ៉ាន់នី អំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី ជាជាងប្រើអំពើហិង្សា និងបំផ្លាញដំណាំអ្នកភូមិ ហើយពន្លឿនការចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិសមូហភាពលើដីសហគមន៍របស់ជនជាតិដើមភាគតិច។
លោកលើកឡើងថា៖ «ដូចដែលយើងដឹងហើយថា ជនជាតិដើមភាគតិចពឹងផ្អែកលើការធ្វើកសិកម្មតាមរយៈការធ្វើចម្កាវិលជុំ និងការប្រមូលផលពីព្រៃឈើ»។
លោក វ៉ាន់នី និយាយថា៖ «យើងសង្ឃឹមថាអាជ្ញាធរនឹងដោះស្រាយបញ្ហាជូនអ្នកភូមិដោយឈរលើគោលការណ៍ច្បាប់ និងផ្តល់អាទិភាពដល់ផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ»។
លោកបានបន្តថា រដ្ឋគួរតែ «កាត់ឆ្វៀលដី» ដែលត្រូវបានអាស្រ័យផលដោយសហគមន៍មូលដ្ឋាន ពីតំបន់ការពារ ដោយលោកមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលអាចឆ្វៀលដី និងផ្តល់ដីរាប់រយហិកតាដល់ក្រុមហ៊ុនឯកជនបាន។ លោកបានបន្ថែមថា៖ «ដូច្នេះ ហេតុអ្វីបានជាពួកគេមិនអាចឆ្វៀល និងផ្តល់ដីដល់ជនជាតិដើមភាគតិចនោះ?» ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Mondulkiri Bunong Community Protest Destruction of Rubber Trees by Environmental Rangers
