លោក រ៉ុង ឈុន ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សកម្លាំងជាតិ បានចូលបំភ្លឺតាមដីកាកោះហៅរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា។ តុលាការបានសម្រេចឱ្យលោកនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន ដោយស្ថិតក្រោមបម្រាមមួយចំនួន ហើយតុលាការក៏បានព្រមានពីការចាប់ខ្លួនរូបលោក ប្រសិនបើមិនអនុវត្តតាមបម្រាមទាំងនោះ។
លោក រ៉ុង ឈុន ថ្លែងប្រាប់ អ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកគាំទ្រ នៅពេលចេញពីតុលាការក្រុងភ្នំពេញ ថា តុលាការបានសម្រេចមិនឃុំខ្លួនលោក ប៉ុន្តែត្រូវស្ថិតក្រោមលក្ខខណ្ឌមួយចំនួនដូចជា ហាមចេញក្រៅប្រទេស ហាមធ្វើសកម្មភាពជួបជុំនានា ត្រូវជូនដំណឹងដល់អាជ្ញាធរនៅពេលផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅ ត្រូវបង្ហាញខ្លួនចំពោះមុខសមត្ថកិច្ចរៀងរាល់ខែក្នុងសប្តាហ៍ទី៤ និងត្រូវសហការជាមួយតុលាការនៅពេលមានដីកាកោះហៅ។ សម្រាប់បម្រាមទាំង៥ចំណុច លោកមិនទាន់ច្បាស់ថា មានការកំណត់រយៈពេល ឬយ៉ាងណានោះទេ។
លោក រ៉ុង ឈុន បានលើកឡើងថា៖ «លោកចៅក្រមបានសម្រេចឱ្យខ្ញុំនៅក្រៅ [នៅក្រៅឃុំ] ផ្ដល់សេរីភាពបានជួបជុំ ប៉ុន្តែនៅក្នុងហ្នឹង[តុលាការ] ក៏បានដាក់វិធានឲ្យខ្ញុំ។ ទីមួយ ករណីចេញទៅក្រៅប្រទេសត្រូវមានការអនុញ្ញាតពីចៅក្រម ទីពីរ ការផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅត្រូវជូនដំណឹងទៅដល់អាជ្ញាធរ និងទី៣ត្រូវទៅបង្ហាញខ្លួននៅប៉ុស្ត៍នគរបាលសង្កាត់រៀងរាល់ខែនៃសប្ដាហ៍ទី៤ និងទី៤ទាក់ទងនឹងតម្រូវការតុលាការកោះត្រូវសហការ និងចុងក្រោយគឺត្រូវហាមសិទ្ធិក្នុងការធ្វើសកម្មភាពជួបជុំសព្វបែបយ៉ាង។ [តុលាការ] មិនផ្ដល់ការអនុញ្ញាតឲ្យខ្ញុំជួបជុំទេ»។
លោករ៉ុង ឈុន បញ្ជាក់ទៀតថា តុលាការនឹងចាប់ខ្លួនលោក ប្រសិនបើលោកមិនអនុវត្តទៅតាមវិធានទាំង៥របស់តុលាការដែលបានដាក់ចេញមក។
លោកឱ្យដឹងថា៖ «[…] ទោះបីបាត់បង់សេរីភាពខ្លះក៏ដោយ ប៉ុន្តែខ្ញុំនៅអាចជួបបងប្អូន។ ខ្ញុំពីពេលនេះទៅមានសេរីភាពចង្អៀត ហើយបើខ្ញុំមិនអនុវត្តបម្រាម[តុលាការ] ពេលហ្នឹងនឹងត្រូវបានតុលាការនាំខ្លួនខ្ញុំយកទៅឃុំ»។
ចំពោះសវនាការបន្ទាប់ លោក រ៉ុង ឈុន មិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេ ហើយលោកបានរក្សាជំហរ របស់លោកដោយមិនគេចវេះ និងបន្តសហការជាមួយតុលាការ នៅពេលមានការកោះហៅបន្ទាប់។
ចៅក្រមស៊ើបសួរសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ទិតសុទ្ធី បូរ៉ាឆាត កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ បានចេញដីកាកោះហៅ លោក រ៉ុង ឈុន ឲ្យចូលមកបំភ្លឺពាក់ព័ន្ធបទចោទ «គណបក្សកម្លាំងជាតិមិនរាងចាលក្នុងបទមជ្ឈិមបន្ទាប់ពីការផ្ដន្ទាទោសបទមជ្ឈិម និង ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម»។
លោក រ៉ុង ឈុន បន្ថែមថា ចំពោះបទចោទប្រកាន់មកលើរូបលោកនេះ គឺតុលាការចោទប្រកាន់រូបលោកពេលផ្ដល់បទសម្ភាសជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរី ទាក់ទងនឹងវត្តមានរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីចុះទៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែន និងមូលហេតុទីពីរ ដោយសារតែលោកចុះទៅសួរសុខទុក្ខពលរដ្ឋនៅបឹងតាមោក និងចំណុចទីបី គឺនៅពេលលោកចុះទៅសួរសុខទុក្ខតាមការពឹងពាក់របស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅព្រលានយន្តហោះថ្មីខេត្តកណ្ដាល និងចំណុចទីបួន នៅពេលដែលលោកទៅសម្ពោធស្នាក់ការគណបក្សកម្លាំងជាតិនៅស្រុកកោះធំ។
លោក រ៉ុង ឈុន ថ្លែងថា៖ «ចំពោះនីតិវិធីខ្ញុំអត់យល់ពីនីតិវិធីរបស់តុលាការទេ ពីព្រោះតុលាការក្រោយពីសាកសួរខ្ញុំហើយគាត់បានទៅប្រជុំ។ ប្រជុំជិតមួយម៉ោងទើបយកលទ្ធផលមកប្រកាស។ តែខ្ញុំមិនសូវស៊ីជម្រៅពីនីតិវិធីតុលាការទេ»។
តាមរយៈកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន លោក រ៉ុង ឈុន បានលើកឡើងថា រូបលោកក៏បានបកស្រាយអំពីនិយមន័យនៃការញុះញង់ឲ្យចៅក្រមស្ដាប់ ដោយចំណុចខ្លះលោកបានឆ្លើយ ហើយចំណុចខ្លះទៀតលោកមិនអាចទទួលយកបាន។
លោក រ៉ុង ឈុន ពន្យល់ថា បទញុះញង់ គឺ៖ «នៅពេលដែលយើងផ្ញើសារទៅធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋច្របូកច្របល់ ឬមួយចលាចលទើបចាត់ទុកថាបទញុះញង់»។
យ៉ាងណាមិញ ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សកម្លាំងជាតិ ក៏បានសំណូមពរទៅតុលាការថា រូបលោកសុំនៅក្រៅឃុំ ខណៈរដូវនេះជារដូវភ្ជំបិណ្ឌ ហើយអះអាងប្រាប់តុលាការថា រូបលោកមិនគេចវេះ និងចូលរួមសហការជាមួយតុលាការ។
អ្នកនាំពាក្យសាលដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន្ទ ថ្លែងប្រាប់ សារព័ត៌មាន ខេមបូចា យ៉ាងដូច្នេះថា លោក រ៉ុង ឈុន ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ ក្រោយពេលរូបលោកបានចូលខ្លួនមកបំភ្លឺនៅតុលាការក្រុងភ្នំពេញ។
លោក អ៊ី រិន្ទ បញ្ជាក់ថា វត្តមានរបស់លោក រ៉ុង ឈុន មកបំភ្លឺនៅតុលាការនេះ គ្រាន់តែដំណាក់កាលនៃការស៊ើបសួររបស់តុលាការប៉ុណ្ណោះ។ ហើយក្នុងដំណាក់កាលនេះ ចៅក្រមនឹងស្រាវជ្រាវរកអង្គហេតុ ប្រមូលភស្ដុតាងនានាទើបបញ្ជូនទៅដំណាក់កាលបន្ត។
លោក អ៊ី រិន្ទ មានប្រសាសន៍ថា៖ «កិច្ចស៊ើបសួរព្រឹកមិញនេះ បានបញ្ជប់មួយវគ្គហើយ។ អានេះនៅដំណាក់កាលស៊ើបសួរ មិនទាន់ដល់ជម្រះទេ អ៊ីចឹងទាល់តែស៊ើបសួរចប់សព្វគ្រប់ ហើយនៅក្នុងដំណាក់កាលស៊ើបសួរ ចៅក្រមគាត់អាចពិនិត្យស្រាវជ្រាវ និងប្រមូលភស្ដុតាង បើមានភស្ដុតាង មានតម្រុយ មានអង្គហេតុគ្រប់គ្រាន់ទើបបញ្ជូនទៅជម្រះ»។
យ៉ាងណាមិញនៅព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញានេះដែរ លោក រ៉ុង ឈុន បានចូលខ្លួនទៅបំភ្លឺ អាជ្ញាធរបានដាក់រនាំងដែកបិទផ្លូវទៅកាន់សាលាដំបូងក្រុងភ្នំពេញ ខណៈក្រុមអ្នកគាំទ្ររបស់លោកចំនួនពីរនាក់ គឺលោកស្រី ង៉ែត ឃុន អាយុ៨៣ឆ្នាំ និងកូនស្រីរបស់គាត់ ឈ្មោះ អេង សុខា ត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនភ្លាមៗបន្ទាប់ពីមានការប៉ះទង្គិចពាក្យសម្ដីជាមួយអាជ្ញាធរ។
ជុំវិញករណីនេះ ខេមបូចា បានទូរសព្ទសុំការបំភ្លឺពីអ្នកនាំពាក្យស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក សំ វិច្ឆិកា ប៉ុន្តែមិនទទួលបានការឆ្លើយតបនោះឡើយ គិតត្រឹមវេលាម៉ោង៥និង១៥នាទី រសៀលថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ។
គួរបញ្ជាក់ដែរថា លោក រ៉ុង ឈុន ធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារ២០ខែ ពាក់ព័ន្ធនឹងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍អំពីបញ្ហាកសិករខ្មែរបាត់ដីធ្លីនៅក្បែរតំបន់ព្រំដែនក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ទៅប្រទេសវៀតណាម។ តុលាការបានដោះលែងលោកនៅថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ ក្រោមលក្ខខណ្ឌព្យួរទោសសាកល្បងចំនួន៣ឆ្នាំ ដែលនឹងផុតកំណត់នៅថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤។
លោក ផុន សុភា ជាសមាជិកគណៈកម្មការនាយកនៃគណបក្សកម្លាំងជាតិ លើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់មកលើលោករ៉ុង ឈុន គឺមានចរិតនយោបាយជាជាងផ្លូវច្បាប់ ត្បិតថា ទង្វើរបស់លោក រ៉ុង ឈុន មិនមានលក្ខណៈញុះញង់ ឬមានចេនាធ្វើឲ្យមានបញ្ហា បង្កភាពវឹកវរនៅក្នុងសង្គមនោះទេ។
លោក សុភា យល់ឃើញថា កម្មភាពចុះជួបពលរដ្ឋនៅតំបន់ព្រលានយន្តហោះថ្មីនៅខេត្តកណ្ដាល គឺលោក រ៉ុង ឈុន ទៅជួបតាមការស្នើសុំរបស់ពលរដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនមានសកម្មភាពណាមួយ ឬពាក្យសម្ដីណាមួយ ដែលជម្រុញឲ្យមានភាពវឹកវរនៅក្នុងសង្គមនោះទេ។
លោកសុភា និយាយថា៖ «គាត់ចុះជួបតាមការស្នើសុំរបស់ពលរដ្ឋ ហើយរាល់ការអធិប្បាយនានា ក៏គ្មានអីដែលជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ គឺដូចជាមិនមានពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការញុះញង់អីទេ»។
លោក យី សុខសាន្ត បានប្រាប់ ខេមបូចា ថា សកម្មភាពដែលលោក រ៉ុង ឈុន បានផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ និងចុះសួរសុខទុក្ខពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដោយសារបញ្ហាដីធ្លីនេះ មិនមានអ្វីខុសច្បាប់នោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្រៅពីការតាមដាន និងចុះសួរសុខទុក្ខពីខាងរដ្ឋាភិបាល អ្នកណាក៏អាចចុះសួរសុខទុក្ខ ឬតាមដានបញ្ហានេះជាមួយសហគមន៍ដែលរងផលប៉ះពាល់។
សកម្មភាពរបស់លោក ឈុន រួមទាំងការចេញមុខតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់លោក គឺស្របតាមតួនាទីរបស់លោកជាទីប្រឹក្សាគណបក្សនយោបាយ។ ក្នុងនាមជាអ្នកនយោបាយ ពេលលោកសង្កេតឃើញបញ្ហា ឬត្រូវប្រជាពលរដ្ឋស្នើសុំឲ្យជួយអន្តរាគមន៍ មធ្យោបាយមួយដែលគាត់ប្រើ គឺបញ្ចេញមតិតាមរយៈសារព័ត៌មាន។ នៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដូចជាប្រទេសកម្ពុជា សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិគួរតែអនុញ្ញាតឱ្យមានការឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងសំខាន់លើការរីកចម្រើនរបស់រដ្ឋាភិបាល។ លោក សុខសាន្ត ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្ដោតលើការរិះគន់ក្នុងន័យស្ថាបនា ជាជាងចាត់ទុកសកម្មភាពទាំងនោះជាការញុះញង់។
លោកបានបន្តថា៖ «គាត់បានផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ឱ្យវិទ្យុមួយពាក់ព័ន្ធនឹងនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៅតាមព្រំដែន និងពលរដ្ឋនៅបឹងតាមោក និងព្រលានយន្តហោះថ្មី។ ចំណុចទាំងអស់ហ្នឹង គឺរដ្ឋាភិបាលគួរតែយកចិត្តទុកដាក់ និងពន្លឿនក្នុងការដោះស្រាយ មិនមែននៅពេលគាត់បញ្ចេញមតិទៅ ចោទប្រកាន់គាត់នោះទេ។ ខ្ញុំគិតថារដ្ឋាភិបាល និងតុលាការគួរតែទម្លាក់ចោលបទចោទទៅលើមនុស្សដែលគ្រាន់តែបញ្ចេញមតិ»។
បើទោះបីជាតុលាការមិនបានឃុំខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន ជាបណ្តោះអាសន្នក៏ដោយ តែបម្រាមចំនួន៥ចំណុចដែលចេញដោយតុលាការកាលពីព្រឹកមិញនេះ លោក សុខសាន្ត យល់ឃើញថា វាជាការបិទនូវសិទ្ធិសេរីភាពរបស់លោក រ៉ុង ឈុន ក្នុងការជួបជុំក្នុងនាមជាទីប្រឹក្សារបស់គណបក្សនយោបាយ។
លោកបន្តថា៖ «បើទោះបីជាមិនឃុំគាត់មែន តែដូចជាគាត់ដូចជាមនុស្សរុក្ខជាតិ ព្រោះគាត់មានសេរីភាពក្នុងរង្វង់ដែលគេកំណត់។ គាត់មិនមានសិទ្ធិធ្វើអ្វីទេ ចំនុចនេះហើយជាការរឹតត្បិតទៅលើសេរីភាពអ្នកនយោបាយ»។
លោកក៏បានស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលបើកលំហសេរីភាពឱ្យពលរដ្ឋបានបញ្ចេញមតិ ដើម្បីជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងនៃសង្គមដើម្បីអភិវឌ្ឍសង្គមតទៅមុខ៕
