ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់គណបក្សកម្លាំងជាតិ លោក រ៉ុង ឈុន បានចូលរួមសវនាការនៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃពុធ ទាក់ទងនឹងបទចោទញុះញង់បង្កភាពវឹកវរក្នុងសង្គម ដែលការចោទប្រកាន់នេះពាក់ព័ន្ធនឹងបទអត្ថាធិប្បាយរបស់លោកអំពីបញ្ហាព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាម។
សាលក្រមក្នុងសំណុំរឿងនេះ នឹងត្រូវប្រកាសនៅថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥។
បទចោទនេះ កើតឡើងពីវីដេអូឃ្លីបរបស់លោកមួយដែលថតកាលពីខែកក្កដា នៅស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្ដាល ជាទីដែលលោកបានថ្លែងទៅកាន់សមាជិកគណបក្សកម្លាំងជាតិ និងបានរិះគន់រដ្ឋាភិបាលថាមិនបានយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ។ ក្នុងវីដេអូឃ្លីបនោះ លោកបានលើកឡើងថាកម្ពុជា «ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខមួយខាងឆបោក ឧក្រិដ្ឋជន បទល្មើសអនឡាញ និងចាប់ជំរិត»។
លោកក៏បានផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ទាក់ទងនឹងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅកាន់តំបន់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម។ ក្នុងបទសម្ភាសន៍ លោកបានលើកឡើងថាមាន «ភាពមិនប្រក្រតី» ក្នុងចំណោមបង្គោលព្រំដែនដែលបានបោះរួច៨៤% រវាងប្រទេសទាំងពីរ។
នៅក្នុងបន្ទប់សវនាការលោកលើកឡើងទៅកាន់ចៅក្រមថា៖ «ខ្ញុំមិនទទួលស្គាក់បទចោទញុះញង់មកលើរូបខ្ញុំនោះទេ»។ លោកបន្តរក្សានូវខ្លឹមសារដែលលោកបានអត្ថាធិប្បាយនោះដោយថា «គ្រាន់ជាទស្សននយោបាយធម្មតា»។ លោកបន្ថែមថា ហើយក៏គ្មានហេតុការណ៍អាក្រក់ណាមួយកើតឡើងក្រោយពេលលោកនិយាយរឿងទាំងនោះដែរ។
យ៉ាងណាលោកឲ្យដឹងថា លោកពិតជាបានទៅជួបសមាជិកគណបក្សនយោបាយរបស់លោក និងអ្នកភូមិនៅពេលនោះ។ លោកថា៖ «ខ្ញុំជាអ្នកនយោបាយម្នាក់ បើសិនជាខ្ញុំមិនចុះទៅជួបប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យខ្ញុំធ្វើនយោបាយរបៀបម៉េច»។
ក្នុងសវនាការ លោក រ៉ុង ឈុន ម្ដងហើយម្ដងទៀត បានរក្សាសិទ្ធិរបស់ខ្លួនក្នុងការមិនឆ្លើយសំណួរ ពេលដែលព្រះរាជ្ញា និងចៅក្រមសួរផ្ដោតទៅលើថាតើលោកពិតជាបានធ្វើអត្ថាធិប្បាយដូចដែលមានក្នុងវីដេអូឃ្លីប និងក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរី។
លោកលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំមិនចង់ផ្ទៀងផ្ទាត់សម្ដីរបស់ខ្ញុំ [ម្ដងហើយម្ដងទៀតនោះទេ]។ ខ្ញុំរក្សាសិទ្ធិរបស់ខ្ញុំក្នុងការមិនឆ្លើយសំណូរ»។ លោកថា បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) អាចក្លែងសំឡេងរបស់លោកបាន។ លោកជំរុញឲ្យតុលាការទម្លាក់ចោលបទចោទនេះ។
ព្រះរាជអាជ្ញា លោក សេង ហៀង បានស្នើឲ្យចៅក្រមពិចារណាដាក់ទោសលោក រ៉ុង ឈុន ទោះបីជា លោក រ៉ុង ឈុន បដិសេដបទចោទក៏ដោយ។ លោកព្រះរាជអាជ្ញា ថាលោក រ៉ុង ឈុន «មិនរាងចាល» ប្រព្រឹត្តបទល្មើសដដែល ដោយកាលពីឆ្នាំ២០២១ លោកត្រូវបានកាត់ទោសម្ដងហើយក្នុងសំណុំរឿងបប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះ ទាក់ទងនឹងការធ្វើអត្ថាធិប្បាយពីរឿងបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមដែរ។
លោក សេង ហៀង លើកឡើងថា៖ «តើមានភស្តុតាងពីណាថាកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ខាងឆបោក និងបទល្មើសអនឡាញ? គឺមិនមានទេ…វាជាព័ត៌មានបំភ្លៃ»។ លោកថា ប្រទេសផ្សេងទៀតក៏រងផលប៉ះពាល់ពីការឆបោកតាមអនឡាញនេះដែរ។
លោកបន្តថា៖ «ទី២ គ្មានភស្តុតាងការវាយតម្លៃការលើកឡើងថាការបោះបង្គោលព្រំដែនបាន៨៤% មានភាពមិនប្រក្រតី»។ លោកបន្ថែមថា ជនជាប់ចោទមិនមែនជាអ្នកជំនាញផ្នែកកិច្ចការព្រំដែនទេ។
មេធាវីការពារក្ដីឲ្យលោក រ៉ុង ឈុន គឺលោក ជួង ជូងី បានលើកឡើងថាកូនក្ដីរបស់លោកមិនមានកំហុសទេ ដោយអះអាងថាការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក រ៉ុង ឈុន ជាការសម្ដែងមតិ ដោយមានចេតនាលើកពីបញ្ហាដើម្បីជាប្រយោជន៍សាធារណៈ។
លោកបន្ថែមថា៖ «វាជាការបញ្ចេញមតិ មិនមែនជាការញុះញង់ទេ…យើងសួរថាមានករណីឆបោកកើតមានឬអត់។ បាទ ពិតជាមាន មានឧកញ៉ាមួយចំនួន បានប្រព្រឹត្តអំពើឆបោក»។
លោក កត់សម្គាល់ថា លោក រ៉ុង ឈុន គ្រាន់តែអត្ថាធិប្បាយលើរឿងពិតដែលបានកើតឡើងរួចមកហើយតែប៉ុណ្ណោះ ដូចជាការនិយាយពីការកាត់ការអនុគ្រោះពន្ធក្នុងកម្មវិធីអនុគ្រោះពន្ធគ្រប់យ៉ាងលើកលែងអាវុធ របស់សភាពអឺរ៉ុបចំនួន២០% ការមិនបានទទួលការពិនិត្យលើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីអាមេរិក GSP និងការរំលាយគណបក្សសង្ក្រោះជាតិជាដើម។
ប្រធានសមាគមសិទ្ធិមុស្សអាដហុក លោក នី សុខា ដែលបានចូលរួមស្ដាប់សវនាការ បានជំរុញឲ្យចៅក្រមទម្លាក់ចោលបទចោទមកលើលោក រ៉ុង ឈុន ដោយថាដើម្បីបង្ហាញពីការតាំងចិត្តក្នុងការស្ដារឡើងវិញនូវសិទ្ធិមនុស្ស និងស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
លោកឲ្យដឹងថា៖ «តាមការសង្កេតរបស់យើង នេះគឺជាការអនុវត្តសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ និងទស្សនៈនយោបាយ។ ខ្ញុំមើលមិនឃើញថាវាជាបទញុះញង់នោះទេ»។
លោក រ៉ុង ឈុន ជាមេដឹកនាំសហជីព និងជាអ្នកនយោបាយលេចធ្លោមួយរូប ហើយកន្លងមកលោកក៏ធ្លាប់ជាប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនឯករាជ្យកម្ពុជាផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ លោកក៏ធ្លាប់បំពេញការងារជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតផងដែរ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៨ លោក រ៉ុង ឈុន ជាថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពម្នាក់ ក្នុងចំណោមប្រាំមួយនាក់ដែលត្រូវកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ទនាគារពីរឆ្នាំកន្លះ ទាក់ទងបទចោទ «អំពើហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស»។ បទចោទនេះ កើតចេញពីការចោទប្រកាន់ថាលោកបានដឹកនាំការតវ៉ាដោយហិង្សានៅតាមបណ្ដោយផ្លូវវេងស្រេងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Rong Chhun Back on Incitement Trial Over Border Issue Comment, Continues to Maintain Innocence
