ពលរដ្ឋចំនួនប្រាំបួននាក់ និងព្រះសង្ឃមួយអង្គ ត្រូវបានប៉ូលិសនាំទៅសាកសួរ និងអនុញ្ញាតឱ្យត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ បន្ទាប់ពីចុះកិច្ចសន្យាពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស នៅខេត្តកំពត។ ក្រុមសង្គមស៊ីវិលបានកត់សម្គាល់ថា កន្លែងសម្រាប់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងការជួបជុំកាន់តែរឹតបន្តឹង។
ពលរដ្ឋប្រមាណ១០នាក់ រួមទាំងព្រះសង្ឃមួយអង្គ បានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅសួនច្បារសាធារណៈ ដើម្បីប្រារព្ធកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសលើកទី៣៣ កាលពីថ្ងៃពុធ ក្នុងក្រុងកំពត។
នៅម៉ោង៨ព្រឹក ពួកគេត្រូវបានកោះហៅពីបទប្រមូលផ្តុំគ្នាដោយគ្មានការអនុញ្ញាត និងអនុញ្ញាតឱ្យត្រឡប់មកវិញនៅម៉ោងប្រហែល១០យប់ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤។
លោក មាស ដែន អាយុ៤៤ឆ្នាំ បានឱ្យដឹងថា គាត់បានមកដល់ផ្ទះនៅម៉ោងប្រហែល១០យប់ បន្ទាប់ពីចុះកិច្ចសន្យាថានឹងឈប់ធ្វើសកម្មភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតពីប៉ូលិសក្រុងកំពតទាក់ទងនឹងការប្រារព្ធពិធីនេះ។
លោកបានបន្តថា លោកបានចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ ដើម្បីចែករំលែកចំណេះដឹង និងលើកតម្កើងស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលនិយាយអំពីការការពារអធិបតេយ្យភាពទឹកដី និងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក មាស ដែន បាននិយាយថា៖ «យើងពិបាកនិយាយជាមួយគាត់ដែរ យើងគ្រាន់តែចែករំលែកច្បាប់ដល់អ្នកអត់ចេះដូចគ្នា ហើយគាត់មិនឱ្យធ្វើ មិនឱ្យចែករំលែក អត់អីមានត្រូវនិយាយ និយាយអត់កើត មិនដឹងថានិយាយម៉េចជាមួយគាត់»។
លោកបន្ថែមថា៖ «បាទ! ខ្ញុំគិតចឹងការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋ ទីមួយយើងចែករំលែកពីច្បាប់មានអីត្រូវខុស គាត់ដូចកាត់ក្បាលកាត់កន្ទុយមិនឱ្យយើងចេះអីហ្មង»។
អ្នកចូលរួមម្នាក់ទៀត ពេជ្រ សុខនី បាននិយាយថា ប៉ូលិសបានសាកសួរនាងទាក់ទងនឹងការប្រារព្ធពិធី និងការបង្កើតចលនាទាក់ទងនឹងទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ ស្រ៊ុន ស្រ៊ន ដែលជាសកម្មជននៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។
អ្នកស្រី សុខនី បានបញ្ជាក់ថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់ជាពលរដ្ឋ ខ្ញុំយល់ថានេះគឺជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ច៎ា! ហើយយល់ច្បាស់ហើយសព្វដថ្ងៃហ្នឹងយើងដឹកនាំតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ការដឹកនាំនេះមិនអាស្រ័យលើបុគ្គលទេ គឺជាច្បាប់បានចែងក្នុងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ១៩៩៣»។
អ្នកស្រី សុខនី បន្តទៀតថា៖ «ចឹងយើងគិតថានៅពេលអាជ្ញាធរដែលធ្វើបែបនេះចំពោះពលរដ្ឋ ដែលយើងជាពលរដ្ឋមិនបានធ្វើអ្វីខុស យើងនិយាយតែអំពីច្បាប់ ចែករំលែកចំណេះដឹងគ្នាទៅវិញទៅមក គាត់បែរជាធ្វើការគាបសង្កត់សេរីភាព បិទសិទ្ធិ និងជាករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ»។
អ្នកស្រីបានយល់ឃើញថា ការអប់រំសាធារណៈមិនចាំបាច់ត្រូវការការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរទេ។
ប្រធានរដ្ឋបាលក្រុងកំពត លោក ស្វាយ និត បញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋត្រូវបានសួរនាំព្រោះធ្វើសកម្មភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរ។
លោក ស្វាយ និត បានបញ្ជាក់ថា៖ «វាខុសហើយព្រោះចង់ផ្សព្វផ្សាយអ្វីក៏ដោយទោះបីខាងឯកជន ធ្វើអីអនាម័យបរិស្ថាន ក៏ត្រូវការសុំការអនុញ្ញាតដែរ»។ លោកបន្តថា៖ «ការជួបជុំ ការប្រមូលផ្តុំការផ្សព្វផ្សាយអីផ្សេងៗត្រូវមានការអនុញ្ញាត»។
ស្នងការរងនគរបាលក្រុងកំពត លោក គង់ ប៊ុនធឿន មានប្រសាសន៍ថា មន្ត្រីនគរបាលបានហៅពួកគេទៅសួរព័ត៌មានទាក់ទងនឹងការប្រារព្ធកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។
លោក ប៊ុនធឿន បានលើកឡើងថា៖ «យើងហៅមកសួរនាំព្រោះយើងក្នុងនាមជាអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ពេលយើងចង់ផ្សព្វផ្សាយ ឬក៏ការអីមួយនៅកន្លែងសាធារណៈ យើងអប់រំណែនាំគាត់ សំណូមពរឱ្យគាត់ប្រាប់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានជាមុន ដើម្បីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានរក្សារបៀបរៀបរយ សន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈជូនពូកគាត់»។
សកម្មជនកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន រួមនឹងមនុស្សបីនាក់ផ្សេងទៀតត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ឧក្រិដ្ឋកម្មកាលពីខែកក្កដា បន្ទាប់ពីការផ្សាយផ្ទាល់នៅលើ Facebook របស់លោក ស៊្រន អំពីកិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម។
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) នៅក្នុងការបោះពុម្ពប្រចាំឆ្នាំ២០២៣ របស់ខ្លួនបានកត់សម្គាល់ថា ការរឹតត្បិត និងការរំលោភលើសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានកើនឡើង។
យោងតាមរបាយការណ៍ ឧប្បត្តិហេតុចំនួន៦៣៣ករណី ទាក់ទងនឹងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានត្រូវបានកត់ត្រាក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ ក្នុងចំណោមឧប្បត្តិហេតុ២៥៥ករណី មានការរឹតត្បិតយ៉ាងហោចណាស់មួយ ហើយ៣៧៧ករណីពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភបំពាន។
ឧប្បត្តិហេតុកៅសិបប្រាំបីនៃការបញ្ចេញមតិជាប្រព័ន្ធត្រូវបានកត់ត្រាដោយ៦៤%នៃការរំលោភបំពានទាំងនេះពាក់ព័ន្ធនឹងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម។ ហ្វេសប៊ុក មានចំនួនច្រើនបំផុតនៃការរឹតត្បិត ឬការបំពាន។
លោក យន់ ផល្លី មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកប្រចាំខេត្តកំពត បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភថា សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិបានធ្លាក់ចុះ ដោយកត់សម្គាល់ថា ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិនៅទីសាធារណៈដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោក យន់ ផល្លី បានថ្លែងថា៖ «នៅក្នុងករណីនេះយើងមើលឃើញថា អាជ្ញាធរហាក់ដូចជាគាត់រឹតត្បិតទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលគាត់មានការយល់ដឹងហើយ គាត់ចែករំលែកអំពីច្បាប់មួយចំនួន និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញផ្សេងៗ ឱ្យពលរដ្ឋមានការយល់ដឹង»។
លោក យន់ ផល្លី បានបន្ថែមថា៖ «ពលរដ្ឋគាត់មានសិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិ ផ្សព្វផ្សាយ ឬក៏ចែករំលែកព័ត៌មានទៅដល់សាធារណជន ឫប្រជាពលរដ្ឋទូទៅឱ្យស្វែងយល់អំពីសិទ្ធិរបស់គាត់»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Villagers Questioned Over Failure to Obtain Permission for Paris Peace Agreements Celebration