របាយការណ៍មួយពីធនាគារពិភពលោក (World Bank )បានរកឃើញថា ការបង្កើនចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលជំរុញមួយផ្នែកដោយការដំឡើងប្រាក់បៀវត្សរ៍បុគ្គលិករដ្ឋទូទៅ មិនបានផ្ដល់គុណផលការងារប្រសើរឡើងនៅឡើយទេ នៅក្នុងប្រទេសនេះ ។ រដ្ឋាភិបាលគួរប្រើប្រាស់ចំណាយសាធារណៈទៅលើសេវាសង្គមកិច្ចឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន ដើម្បីលើកកម្ពស់គុណផលនៅក្នុងវិស័យអប់រំ និងសុខាភិបាល ។
នៅពេលសួរពាក់ព័ន្ធនឹងការរកឃើញនៃរបាយការណ៍ខាងលើនេះ លោក ប៉ែន បូណា អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល បាននិយាយថា៖ «យើងមិនដែលបាននិយាយថា វិស័យអប់រំនិងសុខាភិបាលនៅក្នុងប្រទេសយើងល្អដាច់គេនៅក្នុងតំបន់ ឬនៅលើពិភពលោកឡើយ» ។ លោកបានបន្ថែមថា៖ «យើងទទួលស្គាល់ថា[វិស័យសុខាភិបាលនិងអប់រំ]គឺនៅមានកម្រិត ដូច្នេះហើយទើបយើងខិតខំព្យាយាមខ្លាំងបំផុតដើម្បីពង្រឹងនិងផ្ដល់ទៅឱ្យប្រជាជន»។
ការចំណាយទៅលើប្រាក់បៀវត្សរ៍របស់កម្ពុជាបានកើនឡើងពី ២៦% នៃចំណាយសាធារណៈនៅឆ្នាំ២០០៥ ឡើងដល់ ៣៣% នៃចំណាយសាធារណៈនៅឆ្នាំ២០២០ ដែលធ្វើឱ្យប្រាក់បៀវត្សរ៍គោលជាមធ្យមនៅក្នុងវិស័យរដ្ឋ ឥឡូវឡើងខ្ពស់ជាងមុខតំណែងប្រហែលគ្នានៅក្នុងវិស័យឯកជន ។ របាយការណ៍លើកឡើងថា «ប្រទេសប្រហែលគ្នាទាំងអស់នៅក្នុងតំបន់ លើកលែងតែវៀតណាម និង Palau» ចាយចំណែកនៃចំណូលថវិការដ្ឋតិចជាងនេះទៅបៀវត្សរ៍ ដែលចំណាយលើបៀវត្សរ៍នេះអាចដណ្ដើមយកធនធានចេញពីគម្រោងវិនិយោគសាធារណៈដែលសំខាន់ចាំបាច់ ។
របាយការណ៍ដដែលលើកឡើងថា៖«ការបន្តដំឡើងប្រាក់បៀវត្សរ៍ទូទៅដោយមិនភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌនៃការដំឡើងនោះទៅនឹងលទ្ធផលការងារ គឺមិនមាននិរន្តរភាពផ្នែកថវិកាទេ»។
ចំពោះវិស័យអប់រំ ធនាគារពិភពលោកបានរកឃើញការគ្រប់គ្រងធនធានមនុស្សគ្មានប្រសិទ្ធភាព និងថវិកាមួយដែលរុញច្រានដោយចំណាយលើប្រាក់បៀវត្សរ៍ ។ ចំណាយលើប្រាក់បៀវត្សរ៍មានចំនួនស្មើនឹង ៧៨% នៃថវិកាវិស័យអប់រំ ហើយវិស័យនេះពុំមានការបែងចែកគ្រូស្មើភាពគ្នានោះទេ ។
រាជធានីភ្នំពេញបានជួបបញ្ហាលើសគ្រូពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់ឆ្នាំ២០២១ ចំណែកឯខេត្តនានាជួបប្រទះបញ្ហាខ្វះគ្រូ ។ នៅឆ្នាំ២០២១ តំបន់ជនបទមានកង្វះគ្រូសរុបដល់ទៅ ១៩.៨៦៧នាក់ ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ក៏មានការខ្វះគ្រូ និងលើសគ្រូនៅក្នុងមុខវិជ្ជាជាក់លាក់មួយចំនួនដែរ ។
ចំណាយសាធារណៈលើវិស័យសុខាភិបាលបានកើនឡើងបន្តិចបន្តួចពីឆ្នាំ២០១៧ ដល់ឆ្នាំ២០២១ គឺកើនពី ១,៨% ទៅ ២,២% នៃ GDB ដោយការកើនចំណាយនេះដោយសារតែប្រាក់បៀវត្សរ៍វិស័យសុខាភិបាលខ្ពស់ជាងមុន ការចំណាយលើសេវាកម្មព្យាបាលអ្នកជំងឺក្នុងនិងចំណាយប្រតិបត្តិការនៅតាមមណ្ឌលសុខភាព ។
របាយការណ៍ដដែលលើកឡើងថា ការប្រើប្រាស់គ្រឹះស្ថានថែទាំសុខភាពរដ្ឋមានអត្រាទាប ពោលគឺ ១៥% បើធៀបនឹងអត្រាប្រើប្រាស់គ្រឹះស្ថានថែទាំសុខភាពឯកជន ៨៤% បង្ហាញថា គោលនយោបាយសុខភាពសាធារណៈនៅពុំទាន់មានប្រសិទ្ធភាពនៅឡើយ ។ យោងតាមធនាគារពិភពលោក ប្រព័ន្ធសុខាភិបាលត្រូវគេសម្គាល់ថា ប្រជាជនចាយលុយពីហោប៉ៅខ្លួនឯងច្រើន និងវិសមភាពនៅក្នុងគុណផលផ្នែកសុខភាព ។
របាយការណ៍ធនាគារពិភពលោកដដែល ផ្ដល់អនុសាសន៍ឱ្យពង្រឹងការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងចំណាយនិងគុណផលការងារ ដែលនឹងលើកកម្ពស់គណនេយ្យភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល និងការប្រើប្រាស់មូលនិធិប្រកបដោយប្រសិទ្ធផល ។ រដ្ឋាភិបាលក៏អាចលើកកម្ពស់គ្រឹះស្ថានថែទាំសុខភាពរដ្ឋ និងធានាលទ្ធភាពទទួលសេវាកម្មប្រកបដោយសមធម៌ដល់ប្រជាជនក្រីក្រ ដើម្បីកែលម្អវិស័យសុខាភិបាល ផងដែរ ។ នៅក្នុងវិស័យអប់រំ ការពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំរបស់ធនាគារពិភពលោក ផ្ដល់ជាអនុសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរពង្រឹងការជ្រើសរើសគ្រូ និងការបណ្ដុះបណ្ដាលគ្រូ ។
លោកស្រី ម៉ារីយ៉ាម សាលីម នាយកគ្រប់គ្រងនៃធនាគារពិភពលោកប្រចាំនៅកម្ពុជា បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «កម្ពុជាគួរទទួលបានមកវិញនូវតម្លៃប្រសើរជាងមុន ពីការចំណាយរបស់ខ្លួនទៅលើផ្នែកសេវាសាធារណៈ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាព និងភាពបរិយាបន្ន យូរអង្វែង»។
លោក បូណា បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលនឹងពិចារណាទៅលើអនុសាសន៍សំខាន់ៗនៅក្នុងរបាយការណ៍ និងថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើការងារស្រាប់ហើយទៅលើកំណែទម្រង់ច្បាប់ រដ្ឋបាលសាធារណៈ និងសេដ្ឋកិច្ច ។ លោកបានទទួលស្គាល់ថា វិស័យអប់រំនិងប្រព័ន្ធសុខាភិបាលនៅមានកម្រិត ដោយបន្ថែមថា មូលហេតុនេះហើយទើបរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើការងារដើម្បីពង្រឹងវិស័យទាំងនេះពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ។
លោកនិយាយយ៉ាងដូច្នេះ៖«រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីកំពុងខិតខំដើម្បីកែទម្រង់គ្រប់វិស័យ និងពង្រឹងអភិបាលកិច្ចល្អ ដែលជាវិស័យដ៏សំខាន់ដែលបានដាក់ចេញនៅក្នុងដំណាក់កាលទីមួយនៃយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណ។ដើម្បីសម្រេចការងារនេះ រដ្ឋាភិបាលបានចំណាយថវិកាដើម្បីបម្រើដល់ប្រជាជន»។
លោកបានបញ្ជាក់ពីសារសំខាន់នៃការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩ ដោយលោកបាននិយាយថា វិធានការនេះបានទប់ស្កាត់ប្រជាជនជាច្រើនមិនឱ្យធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភាពក្រីក្រ ។ លោក បូណា បានអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលប្រើប្រាស់ចំណាយសាធារណៈមួយចំណែកធំទៅលើសេវាសង្គមកិច្ច ពីព្រោះប្រទេសកម្ពុជាគ្មានសង្គ្រាមទេនៅពេលបច្ចុប្បន្ន ។
លោកនិយាយដូច្នេះថា៖ «ប្រទេសយើងមានសុខសន្តិភាព ដូច្នេះយើងមិនចំណាយទៅលើអាវុធទៅលើសង្គ្រាមទេ ។ រដ្ឋាភិបាលចាយលុយទៅលើការជួយប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ លោក មាស សុខសេនសាន្ត បាននិយាយថា ក្រសួងមិនដែលបដិសេធអនុសាសន៍របស់ដៃគូដែលធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលទេ ប៉ុន្តែ ក្រសួងនឹងពិចារណានិងធ្វើតាមអនុសាសន៍ទាំងឡាយណាដែលស្របទៅនឹងរបៀបវារៈនយោបាយនៃយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន ។ ការវាយតម្លៃពីគ្រប់ដៃគូទាំងអស់ដែលធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាល នឹងត្រូវក្រសួងពិនិត្យមើលសម្រាប់ឆ្នាំបន្ទាប់ខាងមុខ ។
លោកនិយាយយ៉ាងដូច្នេះថា៖«យើងនឹងពិចារណាអនុសាសន៍នានា ប៉ុន្តែ វានឹងមិនប្រាសចាកឆ្ងាយពីគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលទេ ពីព្រោះយើងធ្វើការជាមួយដៃគូជាច្រើន»។
ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោក នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការវេទិកាអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា លោក សឿង សារឿន បានលើកឡើងជាថ្មីឡើងវិញនូវការអំពាវនាវកន្លងមក ដែលស្នើសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលកែលម្អគណនេយ្យភាពនៅក្នុងថវិកាជាតិរបស់ខ្លួន និងបង្កើនមូលនិធិសម្រាប់សេវាសង្គមកិច្ច ។ លោកបានលើកឡើងនៅក្នុងសារអ៊ីមែលមួយថា ក្រុមការងារថវិកានៃអង្គការសង្គមស៊ីវិលទទូចសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលនិងរដ្ឋសភា«កាត់បន្ថយចំណាយទៅលើចំនួនបុគ្គលិកនិងចំណាយលើបុគ្គលិកនៅកម្រិតក្រសួង» និង«បង្កើនថវិកាសម្រាប់វិស័យអប់រំនិងសុខាភិបាល ដែលជាគ្រឹះសម្រាប់កំណើនប្រកបដោយបរិយាបន្ននិងនិរន្តរភាព»។
លោក ប៉ិច ពិសី នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា បាននិយាយថា ក្រុមការងារថវិកានៃអង្គការសង្គមស៊ីវិល ចែករំលែកការព្រួយបារម្ភដែលលើកឡើងដោយធនាគារពិភពលោកនៅក្នុងរបាយការណ៍ពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំកាលពីពេលថ្មីៗរបស់ខ្លួន ។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា ស្របពេលដែលចំណាយថវិការដ្ឋសរុបសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤បានថយចុះបើធៀបនឹងឆ្នាំមុន ចំណាយលើបៀវត្សរ៍និងចំណាយប្រតិបត្តិការផ្សេងទៀតបានកើនឡើង ។
លោកបានលើកឡើងនៅក្នុងសារអ៊ីមែល យ៉ាងដូច្នេះថា៖«កំណើននេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីការប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីពង្រីក និងរក្សាមន្ត្រីសាធារណៈទាំងមន្ត្រីចាស់ ទាំងមន្ត្រីថ្មីនៅក្នុងរដ្ឋបាលថ្មី ដែលនាំឱ្យកើនតម្រូវការចំណាយទៅលើប្រាក់បៀវត្សរ៍និងចំណាយប្រតិបត្តិការ»។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ លោកបាននិយាយថា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបារម្ភពីការធ្លាក់ចុះនូវចំណាយមូលធន ដោយលោកបន្ថែមថា វាជា«ភាពបន្ទាន់»ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្កើនចំណាយទៅលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗ ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការរកឃើញនិងអនុសាសន៍នៅក្នុងរបាយការណ៍ លោកបានកត់សម្គាល់ថា៖«វាជាឱកាសដ៏ល្អសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំបច្ចុប្បន្នក្នុងការកសាងទំនុកចិត្តសាធារណៈ និងអនុវត្តកំណែទម្រង់រចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗពាក់ព័ន្ធនឹងនីតិរដ្ឋ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយ និងលុបបំបាត់ឧបសគ្គសំខាន់ៗនៃការធ្វើអាជីវកម្មនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា» ៕
ប្រែសម្រួលពីងអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ World Bank: Higher Government Salaries Haven’t Improved Country Outcomes
