សត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទប្រឈមនឹងការបាត់បង់ទីជម្រក ដោយសារតែតំបន់ព្រៃមេត្តាធម្មជាតិកំពុងរងការកាប់បំផ្លាញ និងឈូសឆាយទាំងយប់ទាំងថ្ងៃជាច្រើនហិកតាពីប្រជាពលដ្ឋ និងក្រុមគ្រួសាររបស់ទាហានរថក្រោះ។
បើតាមព្រះតេជគុណ ព្រំ សុជាតិ ជាព្រះសង្ឃដែលគង់នៅវត្តក្នុងតំបន់ព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ មានសង្ឃដីកាថា ព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ ឬព្រៃឧត្តមស្រែខ្ពស់ ស្ថិតក្នុងភូមិពោធិ៍មាស ឃុំត្រពាំងជោរ ស្រុកឱរ៉ាល់ កំពុងរងការកាប់បំផ្លាញយ៉ាងសកម្ម។ ព្រះសង្ឃ និងប្រជាសហគមន៍ មានការសោកស្ដាយនិងបារម្ភ ដោយសារតែសត្វព្រៃច្រើនប្រភេទមានដូចជា សត្វស្វា ទោចម្កុដ ក្ងោក និងឈ្លូសជាដើម បានផ្អើលទៅរស់នៅទីតាំងផ្សេង។
ព្រះតេជគុណមានសង្ឃដីកាបន្តថា នៅជុំវិញតំបន់ដែលជាអាស្រមរបស់ព្រះសង្ឃថែរក្សារយៈពេលជាង២០ឆ្នាំមកនេះ គឺមានមានប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនមកកាប់ឆ្ការព្រៃទាំងថ្ងៃត្រង់។ ចំណែកឯពេលយប់គឺមានស្នូរកាំភ្លើងបរបាញ់សត្វ និងសំឡេងរណាយន្តរំលំដើមឈើ។
ព្រះតេជគុណ សុជាតិ មានថេរៈដីកាថា៖«មណ្ឌលដែលនៅជុំវិញវត្តអារាមកន្លែងអាស្រមឋាននេះ ប៉ុន្មានថ្ងៃនេះកើតជាកលយុគកាប់ឈើ ឮសូរតែសំឡេងខ្ទរខ្ទារកងរំពងរណាយន្ត គោរយន្ត និងកាំភ្លើង»។
ព្រះតេជគុណបន្តថា៖«សត្វនៅក្នុងហានិភ័យនៃការតាមប្រមាញ់ ប៉ុន្តែអ្នកកាប់គួរដឹងថាកន្លែងនេះជាកន្លែងថែរក្សា សត្វស្អីៗក៏ទាក់ចាប់ដែរ កាប់ច្រើនពេកទៅសូម្បីតែសត្វប្រើសក៏រត់មកពួនក្បែរបន្ទប់ទឹកលោក ឯក្ងោកវិញរត់អស់ហើយ»។
ចំណែកលោក សយ សាត ជាប្រជាសហគមន៍ការពារនៅព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ បានសម្ដែងការសោកស្ដាយ ខណៈព្រៃដែលសហគមន៍ខំការពារទុកជាតំបន់អភិរក្សត្រូវរងការកាប់បំផ្លាញ។ លោកបន្តថា ពីមុនព្រៃមេត្តាធម្មជាតិគឺមានប្រមាណ៨៧៧ហិកតា បូករួមទាំងទីតាំងវត្តអារាម តែមកទល់ពេលនេះគឺរងការកាប់បំផ្លាញពីក្រុមទាហាន ដែលរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចដល់គ្រួសាររបស់ពួកគេ។
លោកសាត បានរៀបរាប់ថា៖«ការកាប់បំផ្លាញគឺ [ទាហាន] ង ៧០ តែម្ដងដែលកាប់បំផ្លិចបំផ្លាញឈូសឆាយមានគ្រឿងយន្ត ម៉ាស៊ីន ដើម្បីអាឈើក្នុងតំបន់ឧត្តមស្រែខ្ពស់ គឺនាយទាហាន ពលទាហានតែម្ដង»។
ប្រជាសហគមន៍រូបនេះបញ្ជាក់ថា លោកសុខចិត្តប្តូរជីវិតដើម្បីការពារព្រៃធម្មជាតិ សម្រាប់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ ជាជាងឱ្យលោកមើលឃើញពីសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើស្រស់ៗបែបនេះ ព្រោះអាជ្ញាធរហាក់មិនមានចំណាត់ការសោះ។
លោកថ្លែងថា៖«បើសិនណាសម្លាប់ខ្ញុំចោលទៅ ហើយទុកព្រៃឈើប្រសើរ ជាងឱ្យខ្ញុំមើលឃើញការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិដែលខ្ញុំការពារជាង២០ឆ្នាំទៅហើយណាក្មួយ។ បើស្លាប់ទៅល្អជាងនៅរស់ ព្រោះយើងនិយាយអ្វីមិនបាន ធនធានដែលមានហើយគេបំផ្លិចបំផ្លាញ»។
មិនខុសពីលោកសាត អ្នកស្រី ឈួន សុំ អាយុ៥៩ឆ្នាំ ជាពលរដ្ឋក្នុងភូមិពោធិ៍មាស បានលើកឡើងស្រដៀងគ្នាថា អ្នកស្រីពិតជាស្ដាយស្រណោះព្រៃធម្មជាតិដែលខំការពារជិត២០ឆ្នាំ រងការកាប់បំផ្លាញ ពិសេសអាណិតសត្វព្រៃកំពុងបាត់បង់ទីជម្រក។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំបារម្ភ បារម្ភខ្លាំងមែនទែន បាត់បង់ព្រៃធម្មជាតិ បាត់បង់សត្វព្រៃគ្នាគ្មានកន្លែងនៅ។ ហើយទៅហាមឃាត់គេដែរទៅគ្នា១០នាក់អីដែរ តែគេមិនស្ដាប់ នៅតែឈូសឆាយ»។
ចំណែកលោក ទេព ណែម មេឃុំត្រពាំងជោរ បានឱ្យដឹងថាសកម្មភាពចូលទៅកាប់ឈើនៅជុំវិញព្រៃវត្តមេត្តាធម្មជាតិនេះមិនមែនទើបតែកើនឡើងទេ ពោលគឺមានចាប់តាំងពីខែ មករា ឆ្នាំ ២០២២មកម្ល៉េះ។
ទោះជាយ៉ាងណា មេឃុំត្រពាំងជោរបានប្រាប់សារព័ត៌មានខេមបូចាថា ដីដែលរងការកាប់ទន្រ្ទាននេះមិនមែនជាដីសហគមន៍ទេ គឺជាដីរបស់គ្រួសារកងទ័ពដែលរដ្ឋាភិបាលបានចែកជូន។ ដូច្នេះគ្រួសារកងទ័ពទាំងនោះបានចូលទៅកាប់ដីព្រៃរបស់ពួកគេតែប៉ុណ្ណោះ។
ដោយឡែក ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក ឱម ម៉ាកធារី បានលើកឡើងថា ជុំវិញបញ្ហាការកាន់កាប់ដីព្រៃរបស់កងទ័ពនេះ គឺសហគមន៏ចេះតែផ្សព្វផ្សាយ និងបំផុសបំផុល ហើយជួនកាលសហគនម៍តែងតែទៅប្រឆាំងជាមួយរដ្ឋាភិបាលដែលបានបែងចែងដីនោះឱ្យក្រុមទាហានក៏មានដែរ។
លោកបាននិយាយថា៖«ដីនោះមិនមែនដីសហគមន៍ទេ ហើយផែនទីដីសហគមន៍ និងផែនទីដី ស.ជ.ណ ក៏មិនមែនជាន់គ្នាដែរ។ រដ្ឋាភិបាលគេមាន ស.ជ.ណ ឱ្យទៅទាហានដោយចែងដីឱ្យក្រុមគ្រួសារទាហានដើម្បីឱ្យមានដីរស់នៅ»។
លោកអះអាងថា ប្រសិនបើលោករកឃើញថាកងទ័ពនៅទីនោះ មានការកាន់កាប់ដីធ្លីមិនមានច្បាប់ និងមិនមានឯកសារត្រឹមត្រូវ លោកនឹងចាត់វិធានការហើយ មិនបណ្ដោយឱ្យកងទ័ពទាំងនោះទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើសទេ។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ មន្រ្តីគម្រោងតស៊ូមតិនៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោកសាន ម៉ាឡា មានការសោកស្ដាយជាខ្លាំងចំពោះការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការផ្ដល់ដីព្រៃធម្មជាតិទាំងនេះទៅឱ្យគ្រួសារកងទ័ព ត្បិតថាព្រៃមេត្តាធម្មជាតិជាតំបន់ដែលព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋការពារអភិរក្សធនធានធម្មជាតិយូរឆ្នាំមកហើយ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«ខ្ញុំគិតថារដ្ឋយើងមិនខ្វះដីនោះទេ ហើយព្រៃដែលមានសារៈប្រយោជន៍សម្រាប់សត្វ និងបម្រើដល់កិច្ចការសាសនារដ្ឋមិនគួរកាប់បំផ្លាញបែបនេះទេ»។
មន្រ្តីតស៊ូមតិរូបនេះ បន្តថា កន្លងមកលោកបានឮពីប្រជាពលរដ្ឋថា ទំនងអាចជាការឃុបឃិតគ្នា ដើម្បីទទួលបានដីពីរដ្ឋាភិបាល ហើយយកទៅលក់ឱ្យអ្នកដទៃ។ ហើយលោកទទូច ឱ្យរដ្ឋាភិបាល បើកព័ត៌មានឱ្យទូលាយដល់ពលរដ្ឋ និងតាមដានថាដីទាំងនោះក្រុមយោធិនពិតជាសាងសង់លំនៅដ្ឋានពិតប្រាកដ ឬគ្រាន់តែកាប់ឆ្កាដើម្បីយកទៅលក់បន្ត។
កាលពីឆ្នាំ២០០២ ព្រៃសហគមន៍ឧត្ដមស្រែខ្ពស់ ឬហៅថា ព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ ត្រូវបានចុះបញ្ជីទទួលស្គាល់ថាជាព្រៃអភិរក្ស ព្រោះតំបន់នេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់។
ប៉ុន្តែកាលពីថ្ងៃទី២០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ កន្លងទៅនេះ រដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យមួយ ដោយសម្រេចកាត់ដីទំហំ២៦២,២៤ហិកតា ពីដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ ស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ ភូមិពោធិ៍មាស ឃុំត្រពាំងជោរ ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដើម្បីផ្ដល់ជាកម្មសិទ្ធិជូនគ្រួសារយោធិនបញ្ជាការដ្ឋានរថក្រោះកងទ័ពជើងគោក និងប្រជាពលរដ្ឋសរុប៤១គ្រួសារ សម្រាប់កសាងលំនៅឋាន និងបង្កបង្កើនផល។
ថ្វីបើមានអនុក្រឹត្យកាត់ដីឱ្យគ្រួសារយោធាមែនពិត តែលោកសាត អះអាងថា ក្រុមទាហានដែលមកកាន់កាប់ដីព្រៃសហគមន៍នេះគឺព្យាយាមបំប៉ោងព័ត៌មានទៅថ្នាក់ដឹកនាំ ថាបានកាប់កាប់ដីនេះតាំងពីឆ្នាំ២០០២ ហើយថ្នាក់ដឹកនាំមិនដឹងទើបកាត់ដីសហគមន៍នេះទៅឱ្យទាហាន។
លោកសាត បានបន្តថា លោកនិងប្រជាសហគន៍នៅតែបន្តការពារព្រៃនេះ ដោយស្វែងរកអន្តរាគន៍ពីគ្រប់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ។ ជាក់ស្តែងនៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ទី៩ ខែឧសភា លោកនិងប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ៥០០នាក់ បាននាំគ្នាមកដាក់ញត្តិនៅក្រសួងដែនដី។ មន្ត្រីក្រសួងបានទទួលញត្តិនិងសន្យាថា នឹងឆ្លើយតបវិញក្នុងរយៈពេល២សប្តាហ៍ ៕
