ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង (Xi Jinping ) បានធ្វើដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋទៅកាន់ប្រទេសចំនួនបីនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងរយៈពេលប្រាំថ្ងៃ ហើយកាលពីថ្ងៃសុក្រ កម្ពុជា-ចិន បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីលើឯកសារចំនួន៣៧ ដែលពិធីចុះហត្ថលេខានេះធ្វើឡើងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
កិច្ចព្រមព្រៀងនេះគ្របដណ្ដប់លើវិស័យជាច្រើន ប៉ុន្តែមិនបានបញ្ចូលកម្ចី ឬជំនួយថ្មីនោះទេ ហើយក៏មិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់ពីជំនួយសម្រាប់គម្រោងព្រែងជីកហ្វូណនដ៏ធំរបស់កម្ពុជា ។
ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង បានមកដល់កម្ពុជានៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ហើយមុនមកដល់កម្ពុជាលោកបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម និងម៉ាឡេស៊ីផងដែរ ដែលដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ គាប់ជួនពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានពង្រីកគោលនយោបាយគាំពារនិយម និងដាក់ពន្ធ «បដិការ» ជាមួយចិន និងកម្ពុជា ដែលបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់ប្រទេសក្នុងតំបន់។ ទាក់ទងនឹងពន្ធបដិការអាមេរិកនេះ កម្ពុជាមានរយៈពេល៩០ថ្ងៃសម្រាប់ចរចា។
កាលមកដល់ភ្នំពេញនេះ ជាដំណើរទស្សនកិច្ចលើទីមួយក្នុងរយៈពេលជិតមួយទសវត្សមកនេះ ហើយការមកដល់របស់ប្រធានាធិបតីចិន ក៏ចំពេលខួប៥០ឆ្នាំនៃរបបខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់អំណាច ។ ជំនួបទ្វេភាគីកម្ពុជា-ចិន នេះត្រូវភាគីទាំងពីរចាត់ទុកថាជាជំនួបរវាង «មិត្តដែកថែប» ហើយកម្ពុជាជាដៃគូជិតស្និទមួយរបស់ចិនក្នុងចំណោមប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ដោយមិនទាន់មានការបញ្ជាក់ពីជំហរច្បាស់ក្នុងការសន្យាផ្ដល់ជំនួយ ទំនងជាចិននៅមានភាពប្រយ័ត្នប្រយែងច្រើនទាក់ទងនឹងកម្មវិធីខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវ របស់ខ្លួន។ ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យកម្ពុជាស្ថិតក្នុងភាពមិនប្រាកដប្រជាមួយចំពោះមហិច្ឆតារបស់ខ្លួនក្នុងការកសាងគម្រោងព្រែកជីក។ អ្នកវិភាគជាច្រើនយល់ឃើញថា ទាំងនេះអាចនាំឲ្យកម្ពុជាប្រឈមនឹងវិបត្តហិរញ្ញវត្ថុ និងហានិភ័យផ្នែកយុទ្ធសាស្រ្តស្របពេលដែលចិន និងអាមេរិក កំពុងតឹងសរសៃកដាក់គ្នា។
ចិនគាំទ្រគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ តែមិនទាន់ផ្ដល់ថវិកា
កម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាកិច្ចព្រមព្រៀងលើឯកសារចំនួន៣៧ ជាមួយចិន គឺច្រើនជាងម៉ាឡេស៊ី តែតិចជាងវៀតណាម។ កិច្ចព្រមព្រៀងដែលប្រធានាធិបតីចិន បានចុះជាមួយកម្ពុជាក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅភ្នំពេញ រួមមានការការពង្រឹងភាពជាដៃគូក្នុងវិស័យវិនិយោគ ពាណិជ្ជកម្ម អប់រំ ហិរញ្ញវត្ថុ និងទេសចរណ៍ជាដើម។ បន្ថែមពីនេះ ប្រទេសទាំងពីរក៏បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងលើគម្រោងជាច្រើនចំពោះវិស័យរដ្ឋ និងឯកជន និងវិស័យឯកជន និងឯកជន ដែលគម្រោងធំៗទាំងនោះរួមមានព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ គម្រោងថាមពលដើរដោយឧស្ម័ន៩០០មេហ្គាវ៉ាត់ក្នុងខេត្តកោះកុង និងគម្រោងផ្លូវដែកផងដែរ។
ថ្វីបើកិច្ចព្រមព្រៀងជាច្រើនត្រូវបានចុះហត្ថលេខា ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់មានការប្រកាសពីជំនួយ ឬកម្ចី ដើម្បីគាំទ្រដល់គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធធំៗទាំងនោះនៅឡើយ។ ដូចជាគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ក៏មិនទាន់មានការប្រកាសពីជំនួយ ឬកម្ចីគាំទ្រលើគម្រោងនេះដែរ។ ព្រែកជីកនេះគ្រោងចំណាយថវិកាសាងសង់ចំនួន១,៧ពាន់លានដុល្លារ ដែលនឹងតភ្ជាប់ផ្លូវទឹកពីទន្លេមេគង្គជិតរាជធានីភ្នំពេញ ទៅកាន់ឈូងសមុទ្រថៃ ដោយអាចជួយដឹកជញ្ជូនពីតំបន់ដីសណ្ដទន្លមេគង្គ និងកាត់បន្ថយការពឹងពាក់លើប្រទេសវៀតណាម។
កន្លងមកភាគីចិន ដែលជាម្ចាស់មណុលដ៏ធំមួយរបស់កម្ពុជា មិនដែលបានប្រកាសជាសាធារណៈ ថានឹងផ្ដល់ជំនួយសម្រាប់គម្រោងព្រែកជីកនេះទេ ខណៈដែលកម្ពុជាខ្លួនឯងបានប្ដូរពាក្យរបស់ខ្លួនពីថាចិនជួយលើការចំណាយ១០០ភាគរយ មកនៅត្រឹម៤៩ភាគរយវិញ។
សញ្ញាមួយដែលទើបតែបញ្ជាក់ច្បាស់ពីការគាំទ្រនោះ គឺកើតមាននៅថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ ពេលដែលប្រធានក្រុមហ៊ុនរដ្ឋចិន China Communications Construction Company បានប្រាប់ទៅលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា ថាខ្លួននឹងប្ដេជ្ញាបន្ត «ជួយកសាងព្រែកជីករហូតបានជោគជ័យទៅតាមផែនការ»។
នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឯកសារចំនួនប្រាំច្បាប់ ត្រូវបានចុះហត្ថលេខារវាងក្រុមហ៊ុនសំណង់រដ្ឋចិន និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទាក់ទងនឹងគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ។ នេះបើតាមក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា។ ទាក់ទងនឹងខ្លឹមសារនៃឯកសារទាំងប្រាំច្បាប់នេះមិនត្រូវបានបង្ហាញជាសាធារណៈ ឬបញ្ជាក់លម្អិតពីកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយវិស័យឯកជននោះដែរ។
អគ្គលេខាធិការងក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា លោក ហឿន សំនៀង បដិសេធអត្ថាធិប្បាយអំពីថវិការបស់គម្រោង ដោយថាគម្រោងនេះដឹកនាំវិនិយោគដោយក្រុមហហ៊ុនរដ្ឋ និងឯកជនស្ថិតនៅក្រោមលក្ខខណ្ឌរបស់ពួកគេផ្ទាល់។ លោកបានបង្វែរសំនួរទៅកាន់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា មិនបានឆ្លើយតបភ្លាមៗចំពោះសំនួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាននោះទេ។
យ៉ាងណា លោក សំនៀង មានប្រសាសន៍ខ្លីដែរថាទាំងទិដ្ឋភាពច្បាប់ និងបច្ចេកទេស «គឺដំណើរការទៅដោយរលូន» ទាក់ទងនឹងការផលប៉ះពាល់ និងការកំណត់បង្គោលព្រំសីមា ហើយដៃគូអភិវឌ្ឍន៍បានប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការជួយសាងសង់ឲ្យចប់តាមផែនការ។ ការសាងសង់នឹងធ្វើឡើងតាមដំណាក់កាល ស្របទៅតាមស្ថានភាពរដូវប្រាំងរបស់កម្ពុជាពីខែធ្នូ ដល់ខែមិថុនា។
លោក លឹម តុងអេង ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតាមគន្លងផ្លូវព្រែកជីកដែលនឹងត្រូវរើលំនៅដែរនោះ បានឲ្យដឹងថារហូតមកដល់ពេលនេះលោកមិនទាន់បានទទួលព័ត៌មានពីការរើទីតាំង ការផ្តល់សំណង និងពេលវេលានៃការសាងសង់នៅឡើយ។
ពេលសួរថាតើរដ្ឋាភិបាលចិនបានសន្យាផ្ដល់ជាកម្ចី ឬជាជំនួយអ្វីដល់កម្ពុជាដែរទេ លោកប៉ែន បូណា អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលបានបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយ។
ការយល់ឃើញចំពោះគម្រោងខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវ និងដែនកំណត់នៃយុទ្ធសាស្រ្តគម្រោង
លោក អៀ សុផល អ្នកវិភាគនយោបាយកម្ពុជា និងជាសាស្រ្តាចារ្យរងនៅសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋអារូហ្សូណា បានលើកឡើងថាគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោជានិមិត្តរូបដ៏សំខាន់មួយ និងក៏ជាទម្ងន់ខាងផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រផងដែរ។
ថ្វីបើបានទទួលការគាំទ្រផ្ទាល់មាត់ពីភាគីចិន លោកថាគម្រោងនេះនៅតែស្ថិតក្នុងភាពចម្រូងចម្រាស បង្កជាក្ដីកង្វល់លើរឿងបំណុល ផលប៉ះពាល់លើបរិស្ថាន និងភាពតានតឹងក្នុងតំបន់ ជាពិសេសជាមួយប្រទេសវៀតណាម។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «បន្ទាប់ពីបានផ្ដល់កម្ចីដ៏ច្រើនក្នុងគម្រោងខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវ អស់ពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ ចិនចាប់ផ្ដើមបារម្ភថាកម្ចីរបស់ខ្លួនបានធ្លាក់ទៅលើគម្រោងដែលគ្មានប្រយោជន៍ ជាពិសេសពិភពលោកបានរិះគន់លើកម្ចីចិនដែលថាបានបង្កើតបញ្ហាបំណុល» ។ លោកបានបន្ថែមថា៖ «បើសិនជាចិនមិនច្បាស់ពីការផ្ដល់កម្ចីបន្ថែមទៀត នោះចិនអាចនឹងត្រូវគិតយ៉ាងប្រយ័ត្នប្រយែងអំពីគ្រោះថ្នាក់ដែលអាចកើតមានលើផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ»។
លោកបន្តថា ដោយសារតែភាពមិនច្បាស់លាស់នេះ ធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពលំបាកមួយដែរ ដែលបានព្យាយាមជំរុញចក្ខុវិស័យមួយទាំងដែលមិនមានការគាំទ្រថវិកាច្បាស់លាស់។ វាក៏អាចជាសញ្ញាមួយដែរពីការផ្លាស់ប្ដូរយុទ្ធសាស្ត្ររបស់គម្រោងខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវ ពីការងាយស្រួលក្នុងការផ្ដល់កម្ចី ទៅជាការផ្ដល់ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន និងមានលក្ខខណ្ឌ។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ ក្រុងប៉េងកាំងបានបញ្ជាក់ជំហរជាថ្មីពីការគាំទ្រការអភិវឌ្ឍបន្ថែមទៀតនៅតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសនៅខេត្តព្រះសីហនុ និងជំរុញឲ្យហសគ្រាសចិនបង្កើនការវិនិយោគនៅកម្ពុជាផងដែរ។
លោក សុផល កត់សម្គាល់ថាការវិនិយោគរបស់ចិននៅកម្ពុជាភាគច្រើនផ្ដោតលើសំណង់ កាស៊ីណូ និងរោងចក្រកាត់ដេរ ដែលអ្វីទាំងនេះបានផ្ដល់នូវភាពធន់តិចតួចដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ លោកថា ជាដៃគូពិតប្រាកដ គួរមានការចូលរួមវិនិយោគលើវិស័យអប់រំ សុខាភិបាល និងនវានុវត្តន៍ ដែលអ្វីទាំងនេះចិនបានមើលរំលង។ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ស៊ី ជីនពីង បានបង្ហាញពីភាពសំខាន់របស់កម្ពុជាចំពោះចិន ហើយក៏បានរំលេចឲ្យឃើញពីរបៀបនៃភាពជាដៃគូតែម្ខាងផងដែរ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ជាទិដ្ឋភាពរួមយើងមើលឃើញថាភាពជាដៃគូ ប៉ុន្តែរចនាសម្ព័ន្ធរបស់វាគឺជាការពឹងផ្អែកទាំងស្រុង»។
គោលនយោបាយចិនតែមួយ
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីចិន កម្ពុជាបានបញ្ជាក់ជំហរជាថ្មីរបស់ខ្លួនក្នុងការគាំទ្រគោលនយោបាយ«ចិនតែមួយ» ដោយបានប្រកាសថាតៃវ៉ាន់ជាផ្នែកមួយរបស់ចិន និងប្រឆាំងដាច់ខាតទៅនឹងអ្វីដែលគេហៅថា «ការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេស» ទៅក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ចិន មានទាំងតំបន់ Xinjiang ហុងកុង Xizang និងតៃវ៉ាន់។
ភាសានេះបានបន្ទរទៅនឹងអ្វីដែលគណបក្សកាន់អំណាចនៅកម្ពុជាបានប្រើ «ការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេស» ដើម្បីបង្វែរការរិះគន់ពីសំណាក់អន្តរជាតិ។
ជាការកត់សម្គាល់ កម្ពុជាបានបញ្ជូនជនជាតិតៃវ៉ាន់ចំនួន១៧៩នាក់ទៅកាន់ប្រទេសចិន មុន គណៈប្រតិភូចិនមកដល់កម្ពុជា។ ជនជាតិតៃវ៉ាន់ទាំងនោះត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្នុងយុទ្ធនាការបង្ក្រាបមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញនៅភ្នំពេញ ហើយការបញ្ជួនអ្នកទាំងនោះគឺថា ស្របតាមគោលនយោបាយចិនតែមួយ។
ខណៈដែលភាគីតៃវ៉ាន់បានសម្ដែងការមិនសប្បាយចិត្ត និងស្វែងរកការចរចាជាមួយភាគីកម្ពុជា ទីក្រុងប៉េកាំងបានកោតសរសើរចំពោះចំណាត់ការនេះ។ ខេមបូចា មិនអាចស្វែងរកការបញ្ជាក់បានទេថាតើអ្នកដែលត្រូវឃុំខ្លួនទាំងនោះត្រូវបានពិនិត្យពិច័យថាជាជនរងគ្រោះនៃអំពើជួញដូរមនុស្សឬយ៉ាងណា។
អគារកម្ពស់២០ជាន់នៅក្នុងខណ្ឌចម្ការមន ក្រុងភ្នំពេញ ដែលព័ន្ធទៅដោយបន្លាលួស និងកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាព ត្រូវកម្លាំងសមត្ថកិច្ចចុះបង្ក្រាប និងចាប់ខ្លួនមនុស្សជិត២០០នាក់ដែលសង្ស័យថាជាជនឆបោកតាមអនឡាញ ហើយភាគច្រើននៃអ្នកទាំងនោះជាជនជាតិតៃវ៉ាន់ និងត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់ប្រទេសចិន ក្រោមនយោបាយចិនតែមួយ។ រូបភាព៖ ថ្ងៃទី២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ (ខេមបូចា/ព្រីង សំរាំង)
បើតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ចិនបាន«កោតសរសើរ» ចំពោះកិច្ចខិតខំរបស់កម្ពុជាក្នុងការបង្ក្រាមបទល្មើសតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា និងការជួញដូរមនុស្ស និងបានសន្យាពង្រឹងកិច្ចសហការលើការអនុវត្តច្បាប់ឲ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ។
បន្ថែមពីនេះ ចិននៅបន្តជំរុញកម្ពុជាឲ្យចាត់វិធានការកាន់តែតឹងរឹង រួមទាំងកិច្ចប្រជុំពហុភាគីកាលពីដើមឆ្នាំនេះផងដែរ និងបន្ទាប់ពីការការបង្ក្រាបដ៏ធំមួយដែលដឹកនាំដោយភាគីថៃនៅមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកមួយនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
កម្ពុជាបានសន្យាបន្តបង្ក្រាបអំពើទាំងនេះ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលថាការអនុវត្តច្បាប់មិនបានពេញលេញនោះទេ។
ថ្វីបើមិនមានការនិយាយចំៗនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង លោក ស៊ី ជីនពីង តាមរយៈលិខិតចំហរបស់លោកចុះផ្សាយលើបណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុកនៅថ្ងៃដែលលោកមកដល់កម្ពុជា បានអំពាវនាវឲ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែរឹងមាំដើម្បីទប់ស្កាត់ «បដិវត្តន៍ពណ៌» តាមរយៈការពង្រឹងចំណងផ្នែកសន្តិសុខ។
លោក អៀ សុផល បាននិយាយថា៖ «បដិវត្តន៍ពណ៌ ជាពាក្យមួយដែលនិយាយដល់ចលនាប្រជាធិបតេយ្យ ឬការតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ» ។ លោកបន្តថា៖ «ការអនុវត្តតាមយន្តការសន្តិសុខរបស់ចិន កម្ពុជានឹងមានហានិភ័យក្នុងការទទួលយកប្រព័ន្ធមួយនេះ ដោយសារវាផ្ដោតសំខាន់លើការថែរក្សាអំណាចរដ្ឋាភិបាល ជាជាងការការពារសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
លោកបន្ថែមថា ដំណើរទស្សកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីចិន គឺបង្ហាញពីជំហររបស់ចិនក្នុងការជំរុញឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន ខណៈដែលភាពតានតឹងជាមួយអាមេរិកកើនឡើង។
កម្ពុជានៅតែសម្លឹងរកអ្វីដែលលើសពីចំណងការទូត។
លោក អូន ឆេងប៉រ អ្នកស្រាវរបស់វេទិកាអនាគត ដែលមានមូលដ្ឋាននៅភ្នំពេញ បាននិយាយថា៖ «កម្ពុជាចង់បានច្រើនពីភាគីចិន ដើម្បីពង្រឹងម៉ាស៊ីនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែក្នុងទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ច ចិននៅតែគិតពីផលប្រយោជរបស់ខ្លួនច្រើនជាង»។
លោកថា កម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្នុងភាពប្រយ័ត្នប្រយែងមួយ ដោយកំពុងស្វែងរកការគាំទ្រទាំងផ្នែកនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចពីចិន ហើយក៏កំពុងស្វែងរកការអនុគ្រោះពន្ធពីភាគីអាមេរិកផងដែរ។
មុនការមកដល់របស់ប្រធានាធិបតីចិន មន្ត្រីកម្ពុជាបានជួបប្រជុំតាមប្រព័ន្ធអនឡាញជាមួយ មន្ត្រីតំណាងផ្នែកពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក ពិភាក្សាពីការពង្រឹងផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម ស្របតាមលិខិតរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ផ្ញើទៅលោកដូណាល់ ត្រាំ។ ភាគីទាំងពីរបានប្ដេជ្ញាបន្តការសន្ទនា និងព្រមព្រៀងលើការចរចាបន្តទៀត។
លោក អៀ សុផល និងលោក ឆេងប៉រ អះអាងថាកម្ពុជាគួរតែសម្របខ្លួនឲ្យបានល្អក្នុងការរក្សាតុល្យភាពចំណងការទូត ដូចដែលប្រទេសក្នុងតំបន់ផ្សេងទៀតបានធ្វើចំពោះឥទ្ធិពលចិន និងអាមេរិក។
«ការគាំទ្ររបស់កម្ពុជាដល់ប្រទេសចិនគឺបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ តាមរយៈការធ្វើទំនើបកម្មមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ដែលកម្ពុជាតែងតែគាំទ្រចិននៅលើឆាកអន្តរជាតិ» លោក សុផល និយាយបែបនេះ ដោយសំដៅដល់កំពង់ផែសមុទ្រដែលទើបសម្ពោធថ្មីៗនេះ និងរងការការរិះគត់ថាជាកន្លែងចំណតរបស់នាវាជើងទឹកចិន។ យ៉ាងណា បញ្ហានេះមិនត្រូវបានលើកឡើងក្នុងដំណើរទស្សកិច្ចរបស់លោក ស៊ី ជីនពីង នោះទេ។
សម្រាប់រយៈពេលខ្លី កម្ពុជាប្រហែលជាត្រូវការជំហរច្បាស់លាស់មួយ ជាពិសេសគឺការចរចាពន្ធ៤៩ភាគរយជាមួយអាមេរិក និងការកាត់ជំនួយផ្សេងៗពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
សម្រាប់រយៈពេលវែង លោក ឆេងប៉រ ថាកម្ពុជាគួរតែរក្សាជំហរឯករាជ្យ ជៀងវាងការពឹងអាស្រ័យជ្រុលលើភាគីចិន ឬអាមេរិក និងបន្តជំរុញពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចតូច និងមធ្យមផ្សេងទៀត ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Xi’s Visit Brings Deals, Not Chinese Loans
