កម្មករប្រមាណ២០០នាក់នៃក្រុមហ៊ុន 800 Super-GAEA (Cambodia) Co., Ltd. បានតវ៉ាបន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនប្រមូលសំរាមនេះបានបញ្ឈប់មេដឹកនាំសហជីពរបស់ពួកគេ បន្ទាប់ពីការបង្កើតសហជីពនៅកន្លែងធ្វើការ។ កម្មករបានទាមទារឲ្យទទួលយកមេសហជីពចំនួនបួននាក់វិញ ជាមួយការគោរពសិទ្ធិ និងអត្ថប្រយោជន៍តាមច្បាប់ការងារ។
ឆ្លើយតបនឹងការតវ៉ារបស់កម្មករ និងបណ្តឹងផ្លូវការដាក់ទៅក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ទីបំផុតក្រុមហ៊ុនបានយល់ព្រមទទួលតំណាងសហជីពឱ្យចូលធ្វើការ និងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ស្របតាមច្បាប់។
នៅវេលាម៉ោង៩យប់ ថ្ងៃទី១៩ ខែមករា សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកមួយបានផ្សាយបន្តផ្ទាល់លើបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម Facebook អំពីការតវ៉ារបស់កម្មករប្រមូលសំរាម និងអ្នកបើកបរដែលធ្វើការឱ្យក្រុមហ៊ុន 800 Super-GAEA នៅសង្កាត់ព្រែកព្នៅ ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ។ ពួកគេបានតវ៉ាតាំងពីម៉ោង៥ល្ងាច។ កម្មករវេនយប់មិនព្រមចូលធ្វើការវិញទេ រហូតទាល់តែក្រុមហ៊ុនដាក់តំណាងសហជីពឡើងវិញ។
កម្មករម្នាក់ក្នុងចំណោមកម្មករជាច្រើនបាននិយាយថា៖ «ទាំងអ្នកបើកបរ និងអ្នកប្រមូលសំរាមចង់បង្កើតសហជីព ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុនបានបញ្ឈប់តំណាងរបស់យើងមិនឲ្យធ្វើការ»។ លោកបន្តថា៖«ពួកគេបណ្តេញតំណាងសហជីពបួននាក់ចេញពីព្រោះពួកគេមិនចង់ឲ្យយើងបង្កើតសហជីព»។
កម្មករក៏ទាមទារឲ្យក្រុមហ៊ុនផ្តល់ប្រាក់បំណាច់អតីតភាពការងារឲ្យទាន់ពេលវេលា។
ប្រធានក្រុមរថយន្តដឹកសំរាម លោក រ៉ង សារ៉ាយ បានថ្លែងថា ក្រុមហ៊ុនបានបញ្ឈប់ លោក និងតំណាងសហជីពបីនាក់ផ្សេងទៀត បន្ទាប់ពីពួកគេបានជូនដំណឹងទៅក្រុមហ៊ុនអំពីការបង្កើតសហជីពនៅកន្លែងធ្វើការ។
លោក សារ៉ាយ បាននិយាយថា ពួកគេបានបង្កើតសហជីពនៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនបានរំលោភសិទ្ធិការងាររបស់ពួកគេ ហើយមិនបានផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ រួមទាំងការមិនផ្តល់ថ្ងៃឈប់សម្រាកស្របតាមច្បាប់ការងារ កាត់បន្ថយចំនួនបុគ្គលិកធ្វើការថ្ងៃបុណ្យ និងការមិនបើកប្រាក់អតីតភាពការងារ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកត្រូវបានបណ្តេញចេញនៅពេលនិយោជកបានដឹងថានឹងបង្កើតសហជីព ដោយលើកហេតុផលបន្ថយចំនួនបុគ្គលិក។ លោក សារ៉ាយ បាននិយាយថា អាកប្បកិរិយារបស់ក្រុមហ៊ុនបង្កើតជាការរើសអើង និងការបំពានលើសហជីពដែលត្រូវបានការពារដោយច្បាប់។
លោក សារ៉ាយ បាននិយាយថា៖ «ក្រុមហ៊ុនបានបញ្ចប់កិច្ចសន្យាការងាររបស់យើង។ មុននឹងបញ្ចប់កិច្ចសន្យា ក្រុមហ៊ុនបានផ្លាស់ប្តូរការងាររបស់យើង បន្ទាប់ពីយើងបានជូនដំណឹងដល់ក្រុមហ៊ុនអំពីការបង្កើតសហជីព»។
លោកបន្តថា៖ «បើតាមច្បាប់សហជីព ពេលក្រុមហ៊ុនធ្វើបែបនេះវាមានន័យថាក្រុមហ៊ុនកំពុងមានការរើសអើង។ យើងកំពុងតស៊ូដើម្បីការបញ្ចប់ភាពអយុត្តិធម៌នៃពួកយើងទាំងបួន។ ពួកយើងទទួលរងនូវភាពអយុត្តិធម៌ជាច្រើន»។
បន្ទាប់ពីការតវ៉ារបស់និយោជិត ដែលទាមទារឱ្យតំណាងសហជីពទាំងបួនចូលធ្វើការវិញ ក្រសួង សហព័ន្ធសហជីពកម្មករទេសចរណ៍កម្ពុជា (CTWUF) និងតំណាងក្រុមហ៊ុនបានជួបប្រជុំគ្នា ដែលនាំឱ្យក្រុមហ៊ុនយល់ព្រមលើលក្ខខណ្ឌចំនួនបួន។

លោក ទូច កុសល ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្មករនិយោជិកវិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា (CTWUF) បានលើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុន 800 Super-GAEA បានរើសអើងនឹងការបង្កើតសហជីពនៅកន្លែងធ្វើការ។ ទោះបីជាសហជីពត្រូវបានផ្តល់សិទ្ធិការពារពិសេសក៏ដោយ ក្រុមហ៊ុនបានបំពានច្បាប់ការងារ។
លោក កុសល ជឿជាក់ថា សាមគ្គីភាពរបស់និយោជិតបានបង្ខំឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធឈានជើងចូល និងដោះស្រាយដោយជោគជ័យនូវបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងមេដឹកនាំសហជីពទាំងបួន។ លោកបានចាត់ទុកកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់ក្រសួងដើម្បីធានាយុត្តិធម៌ជូនកម្មករជាវិធានការដ៏ល្អ។
បើតាមលោក កុសល ក្រុមហ៊ុនបានទទួលយកលក្ខខណ្ឌទាំង៤ ដែលកម្មករស្នើឡើងក្នុងពេលប្រជុំ។ ក្រុមហ៊ុនបានអនុញ្ញាតឱ្យមេដឹកនាំសហជីពចូលធ្វើការវិញ និងយល់ព្រមទូទាត់ប្រាក់អតីតភាពការងារអំឡុងពេលឈប់សម្រាក និងជូនកម្មករផ្សេងទៀតនៅថ្ងៃទី២៥ ខែមករា។
ក្រុមហ៊ុនក៏បានយល់ព្រមផ្ដល់ថ្ងៃឈប់សម្រាកប្រចាំសប្តាហ៍ ហើយប្រសិនបើកម្មករមកធ្វើការនៅថ្ងៃឈប់សម្រាក ពួកគេនឹងទទួលបានការកម្រៃ២០០ភាគរយនៃប្រាក់ខែ។ កម្មករទទួលបានការឈប់សម្រាកប្រចាំឆ្នាំចំនួន១៨ ថ្ងៃដូចមានចែងក្នុងច្បាប់។ ប្រសិនបើកម្មករធ្វើការរយៈពេលបីឆ្នាំជាប់ៗគ្នា ក្រុមហ៊ុននឹងបន្ថែមមួយថ្ងៃបន្ថែមទៀតដល់ការឈប់សម្រាកប្រចាំឆ្នាំ។
លោកថា អ្វីដែលក្រុមហ៊ុនធ្វើគឺរើសអើងព្រោះកម្មករធ្វើការបានល្អ។ លោកបន្តថា៖ «បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោត [សហជីព] នៅថ្ងៃទី៣ ខែមករា ក្រុមហ៊ុនបានហៅថ្នាក់ដឹកនាំដើម្បីពិភាក្សាអំពីការបោះបង់ចោលសហជីព។ បន្ទាប់មកពួកគេគំរាមបណ្តេញពួកគេ ឬផ្លាស់ប្តូរជំនាញការងារដែលនេះគឺជាទម្រង់នៃការរើសអើង»។
បញ្ហាស្រដៀងគ្នានេះបានកើតឡើងជាមួយក្រុមហ៊ុនប្រមូលសំរាមមួយផ្សេងទៀតក្នុងឆ្នាំ២០២៤ នៅពេលដែលបុគ្គលិករបស់ពួកគេបានចងក្រងសហជីពមួយ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ថៅកែបានបណ្តេញនិយោជិតដោយមិនបានធ្វើការស៊ើបអង្កេត ឬធានាយុត្តិធម៌ ដោយលើកឡើងពី «និយោជិតមិនគោរពចំពោះការដឹកនាំរបស់ក្រុមហ៊ុន»។
លោក កុសល បន្តថា៖«ដំណោះស្រាយសម្រាប់ករណីបច្ចុប្បន្ននេះ [800 Super-GAEA] គឺអាចទទួលយកបាន។ បើយើងពិនិត្យទៅលើករណីមុនគឺមានបញ្ហាដល់ការបញ្ចប់សហជីព ប៉ុន្តែមិនបានដោះស្រាយទេ។ ក្រុមហ៊ុនមិនគួររើសអើងសហជីពទេ ហើយក្រសួងគួរតែពិនិត្យឱ្យបានដិតដល់ និងមិនគួរទទួលយកការសម្រេចចិត្តរបស់ក្រុមហ៊ុន។ ក្រសួងត្រូវតែអនុវត្តវា [ដំណោះស្រាយ] ទៅតាមច្បាប់»។
ទន្ទឹមនឹងនោះ សារ៉ាយ បានកោតសរសើរចំពោះកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់ក្រសួង និង CTWUF ក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៍ ដែលអាចឱ្យគាត់អាចចុះបញ្ជីសហជីពបានភ្លាមៗ និងត្រឡប់ទៅធ្វើការវិញក្រោមលក្ខខណ្ឌការងារដែលគោរពតាមច្បាប់ការងារ។
បុគ្គលិកក្រុមហ៊ុន 800 Super-GAEA លោក ស្វាយ ឡាំវិច្ឆិកា ជាប្រធានក្រុម គ្រប់គ្រងរថយន្តសំរាមក្នុងខណ្ឌព្រែកព្នៅ និងជាអនុប្រធានសហជីព បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោកទទួលយកសំណើទាំងបួនចំណុច បន្ទាប់ពីមានការអន្តរាគមន៍ពីក្រសួង និងស្ថាប័នផ្សេងៗ។
លោក ឡាំវិច្ឆិកា លើកឡើងថា៖ «ការរំលាយសហជីពគឺខុសច្បាប់ និងរើសអើង។ ខ្ញុំយល់ស្របនឹងដំណោះស្រាយនេះ»។
យោងតាមសាលារាជធានីភ្នំពេញ ក្រុមហ៊ុនសំរាម 800 Super-GAEA ត្រួតពិនិត្យការគ្រប់គ្រងសំរាមក្នុងខណ្ឌចំនួន៥ ដូចជា ខណ្ឌទួលគោក ឫស្សីកែវ សែនសុខ ជ្រោយចង្វា និងព្រែកព្នៅ។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ កម្មករប្រមូលសំរាមប្រមាណ ១០០នាក់ មកពីក្រុមហ៊ុន MIZUDA បានតវ៉ានៅមុខក្រុមហ៊ុន ដោយទាមទារឱ្យលោក ម៊ី ផាន ដែលកំពុងឈរឈ្មោះជាប្រធានសហជីពមកធ្វើការវិញ។ ពួកគេក៏បានអំពាវនាវឱ្យប្រគល់ប្រាក់មកពួកគេវិញ ដែលជាថ្នូរនឹងការងាររបស់ពួកគេ និងបានជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុនកុំឱ្យគាបសង្កត់ម៉ោងធ្វើការរបស់ពួកគេ។
ក្រុមហ៊ុន 800 Super-GAEA មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
លោក កត្តា អ៊ន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ មានប្រសាសន៍ថា វិវាទជាច្រើនត្រូវបានដោះស្រាយតាមរយៈយន្តការចរចាទ្វេភាគីរវាងនិយោជក និងតំណាងនិយោជិត។ មួយចំនួនតូចបានដោះស្រាយតាមក្របខណ្ឌដោះស្រាយវិវាទរបស់ក្រសួង ខណៈមួយចំនួនបានឆ្លងកាត់ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល។ គ្មានភាគីត្រូវបានបញ្ជូនទៅតុលាការទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្រសួងខិតខំពង្រឹងអធិការកិច្ចដើម្បីកាត់បន្ថយវិវាទ និងពង្រឹងសិទ្ធិការងារ និងលក្ខខណ្ឌការងារ ដោយធានាថាសហគ្រាសជាសហគមន៍សុវត្ថិភាព»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Union Reps Reinstated with Better Terms After Garbage Collection Company Workers’ Protest, Ministry Intervention