អង្គការមណ្ឌលព័ត៌មានស្ត្រីកម្ពុជា (WMC) កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែតុលា បានរៀបចំកិច្ចពិភាក្សាមួយរវាងនគរបាលជាតិនិងអ្នកសារព័ត៌មានស្ត្រី ដើម្បីដោះស្រាយភាពប្រឈម និងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងភាគីទាំងពីរ។ សមាគមអ្នកសារព័ត៌មានជឿជាក់ថា កិច្ចប្រឹងប្រែងទាំងនេះនឹងមានភាពប្រសើរឡើង ប្រសិនបើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានត្រូវបានអនុម័ត ដែលវានឹងបញ្ជាក់ច្បាស់ពីទីកន្លែងនិងព័ត៌មានដែលអ្នកសារព័ត៌មានអាចទទួលបាន។
លោកស្រី សាវតា ច័ន្ទគ្រឹស្នា នាយិកាប្រតិបត្តិរបស់ WMC បាននិយាយថា កិច្ចពិភាក្សានេះបានលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ការយោគយល់គ្នា និងការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាកាន់តែជិតស្និទ្ធថែមទៀតរវាងមន្ត្រីនគរបាល និងអ្នកសារព័ត៌មានស្ត្រី។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានការចូលរួមពីអ្នកសារព័ត៌មានស្ត្រី ២៩នាក់ និងមន្ត្រីនគរបាល៥៩នាក់មកពីខេត្តសៀមរាប ព្រះសីហនុ និងរាជធានីភ្នំពេញ។
ស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក ជួន ណារិន្ទ បានទទួលស្គាល់ថា គម្លាតមួយចំនួនដូចជា ការយល់ច្រឡំ និងការមិនទុកចិត្តគ្នា បានបន្ទច់បង្អាក់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពរវាងភាគីទាំងពីរ ដែលឈានទៅដល់ភាពតានតឹងដាក់គ្នា។
លោកសង្ឃឹមថា កិច្ចពិភាក្សានេះនឹងរកឃើញភាពប្រឈមនិងដំណោះស្រាយដើម្បីកែលម្អកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនិងកាត់បន្ថយគម្លាត ដោយលោកបន្ថែមថា បញ្ហានានាអាចដោះស្រាយបានតាមរយៈការពិភាក្សានិងការយោគយល់គ្នា។
លោក ជួន ណារិន្ទ បានថ្លែងនៅពេលចាប់ផ្ដើមព្រឹត្តិការណ៍យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា កិច្ចពិភាក្សានេះនឹងបង្កើតបរិយាកាសមួយដើម្បីឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានស្ត្រីអាចបំពេញការងារបាន ដោយគ្មានការភ័យខ្លាច ឬការគំរាមកំហែង»។
នៅក្នុងកិច្ចសន្ទនាដដែលនោះ ក៏មានកិច្ចពិភាក្សាពីសំណាក់វាគ្មិនជុំវិញភាពប្រឈមនៃការធ្វើការរួមគ្នាដែលនគរបាលនិងអ្នកសារព័ត៌មានបានជួបប្រទះកន្លងមក ផងដែរ។
លោក ណុប វី នាយកប្រតិបត្តិសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (ខេមបូចា) បានលើកឡើងថា ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាភាគច្រើនបំផុតរវាងអ្នកសារព័ត៌មាននិងនគរបាលកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលនៃការតវ៉ា ខណៈដែលភាគីទាំងពីរបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនរៀងៗខ្លួន ពោលគឺនគរបាលបំពេញតួនាទីធានាសណ្ដាប់ធ្នាប់ រីឯអ្នកសារព័ត៌មានបំពេញតួនាទីប្រមូលព័ត៌មាន។
លោកជឿជាក់ថា ការអនុម័តសេចក្ដីព្រាងច្បាប់[ស្ដីពីសិទ្ធិទទួលព័ត៌មាន]នឹងកាត់បន្ថយភាពប្រឈមមុខដាក់គ្នា និងជម្លោះរវាងនគរបាល និងអ្នកសារព័ត៌មាន ពីព្រោះច្បាប់នេះនឹងកំណត់ច្បាស់លាស់អំពីទីកន្លែងនិងព័ត៌មានដែលអ្នកសារព័ត៌មានអាចចូលទៅទទួល ឬប្រើប្រាស់បាន។ ភាគីនីមួយៗនឹងត្រូវគោរពច្បាប់ ដូច្នេះកាត់បន្ថយនូវលទ្ធភាពនៃការឈានទៅដល់ការប្រឈមមុខដាក់គ្នា។
ក្នុងអំឡុងកិច្ចពិភាក្សា លោក ណុប វី បានលើកឡើងថា៖ «ប្រសិនបើមានច្បាប់ស្ដីពីសិទ្ធិទទួលព័ត៌មាន អ្នកសារព័ត៌មាននឹងគោរពតាម[…] ដូច្នេះ នៅពេលនគរបាលយល់ពីតួនាទីរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន ហើយអ្នកសារព័ត៌មានយល់ពីនីតិវិធីនៃច្បាប់ពាក់ព័ន្ធ ខ្ញុំជឿជាក់ថា គម្លាតនានាដែលនាំឲ្យឈានទៅដល់ការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងអ្នកសារព័ត៌មាន និងនគរបាលនឹងកាត់បន្ថយបាន»។
កាលពីខែមុន ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានទទូចជាថ្មីម្ដងទៀត ឱ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសិទ្ធិទទួលព័ត៌មានដែលអូសបន្លាយពេលដ៏យូរ។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ដែលសព្វថ្ងៃជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ធ្លាប់បានសន្យាថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះនឹងត្រូវអនុម័ត«ក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំខាងមុខ» នៅក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំទៅមិញ ឬត្រឹមឆ្នាំ២០២៥ យ៉ាងយូរបំផុត។
នៅឯកម្មវិធីកិច្ចពិភាក្សា លោក ណុប វី ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ពីភាពប្រឈមនានាដែលអ្នកសារព័ត៌មានជួបប្រទះពាក់ព័ន្ធនឹងវិធានការច្បាប់ ដោយលោកកត់សម្គាល់ថា ច្បាប់ខ្លះទូលំទូលាយពេកនិងទុកចន្លោះឱ្យមានការបកស្រាយដែលអាចឈានទៅដល់ការចោទប្រកាន់បទព្រហ្មទណ្ឌមកលើអ្នកសារព័ត៌មាន ជំនួសការអនុវត្តច្បាប់ស្តីពីរបបសារព័ត៌មាន ។ លោកបានទទូចសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលកុំចាត់ទុកកំហុសវិជ្ជាជីវៈជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ។
ស្នងការរងនគរបាលខេត្តសៀមរាប លោកស្រី ដួង ថាវរី បាននិយាយថា អ្នកសារព័ត៌មានខ្លះយល់ច្រឡំមកលើសកម្មភាពរបស់នគរបាល ដោយគិតថា ពួកគេត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យទទួលបានព័ត៌មាន។ ប៉ុន្តែ លោកស្រីបានពន្យល់ថា នគរបាលរឹតត្បិតចំពោះអ្នកសារព័ត៌មានដោយសារតែនីតិវិធី ឬដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពរបស់ពួកគេ។
លោកស្រីស្នងការរងបានលើកឡើងនៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាថា៖ «ក្នុងករណីខ្លះ នគរបាលធានាសុវត្ថិភាពនៅកន្លែងកើតហេតុសម្រាប់គ្រប់ភាគីទាំងអស់ រាប់ទាំងអ្នកសារព័ត៌មានផងដែរ។ ប្រសិនបើយើងអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានចូល យើងបារម្ភថាអាចនឹងមានគ្រោះថ្នាក់កើតឡើងទៅលើពួកគេ»។ «ពេលខ្លះ នគរបាលរឹតត្បិតដាក់អ្នកសារព័ត៌មានស្ត្រីដោយសារបារម្ភចំពោះពួកគេ និងចង់ធានាសុវត្ថិភាពរបស់ពួកគេ»។
លោកស្រី ថាវរី បានបន្តថា ក្នុងករណីខ្លះទៀត អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវបានហាមឃាត់ដោយសារពួកគេពុំមានប័ណ្ណសម្គាល់ខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មាន។
អ្នកនាង ឃួន លក្ខិណា អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ និងជាសមាជិកបណ្ដាញអ្នកសារព័ត៌មានស្ត្រីកម្ពុជា (CFJ) ដែលបានចូលរួមនៅក្នុងសិក្ខាសាលានោះដែរ បានប្រាប់ ខេមបូចា ព័ត៌មាន ថា អ្នកនាងបានជួបប្រទះនឹងភាពប្រឈមជាច្រើន ក្នុងនាមជាអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ។
អ្នកនាងលើកឡើងថា ក្រុម CFJ បានស្នើសុំជាច្រើនលើកច្រើនសានូវប័ណ្ណអ្នកសារព័ត៌មានសម្រាប់រូបអ្នកនាង ពីក្រសួងព័ត៌មាន ប៉ុន្តែ អ្នកនាងនៅមិនទាន់ទទួលបានប័ណ្ណនោះនៅឡើយទេ។
បើគ្មានប័ណ្ណបង្ហាញថាអ្នកនាងជាអ្នកសារព័ត៌មានទេ អ្នកនាង លក្ខិណា បានលើកឡើងថា ពុំមានការការពារចំពោះរូបអ្នកនាងឡើយ ប្រសិនបើអ្នកនាងមានបញ្ហា ហើយថែមទាំងត្រូវនគរបាលស្ដីបន្ទោសថែមទៀតក៏អាចដែរ ពីព្រោះពួកគេសន្មតថាអ្នកនាងមិនមែនជាអ្នកធ្វើការវិស័យព័ត៌មានត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។
អ្នកនាង លក្ខិណា បានបន្ថែមថា៖ «បើគ្មានប័ណ្ណអ្នកសារព័ត៌មានទេ យើងពិបាកធ្វើការ និងពិបាកទទួលបានព័ត៌មាន។ នៅពេលយើងចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍ធំៗ ពួកគេតែងតែសួររកប័ណ្ណសម្គាល់ខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មាន។ សូម្បីយើងមានប័ណ្ណសម្គាល់ខ្លួនពីស្ថាប័នយើងហើយក៏ដោយ ពួកគេនៅតែមិនឱ្យយើងចូលដដែល បើយើងគ្មានប័ណ្ណអ្នកសារព័ត៌មានដែលចេញដោយក្រសួងទេនោះ»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការស្នើសុំប័ណ្ណសម្គាល់អ្នកសារព័ត៌មាន លោកស្រី ទឹម សូលីណា អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានព័ត៌មាននិងសោតទស្សន៍ និងជាតំណាងរបស់ក្រសួងព័ត៌មាន បាននិយាយយ៉ាងសាមញ្ញថា អ្នកសារព័ត៌មានដែលជួបប្រទះបញ្ហានេះ អាចដាក់លិខិតមកក្រសួងបាន។
អ្នកនាង រឿន សំណាង និពន្ធនាយកសារព័ត៌មាន សាយ ប៉ូច ហតញូស៍ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង បានប្រាប់ ខេមបូចា ព័ត៌មាន ថា អ្នកនាងបានជួបប្រទះភាពប្រឈមជាច្រើនក្នុងនាមជាអ្នកសារព័ត៌មានស្ត្រី ជាពិសេស នៅពេលអ្នកនាងចុះទៅដល់មូលដ្ឋានដើម្បីរាយការណ៍ព័ត៌មាន។
អ្នកនាងក៏បានលើកឡើងផងដែរថា អ្នកនាងជួបការលំបាកក្នុងការសុំសម្ភាសជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ដោយកត់សម្គាល់ថា ជារឿយៗ អាជ្ញាធរនិយាយថា ពួកគេរវល់ ជាប់ប្រជុំ ឬត្រូវធ្វើដំណើរទៅភ្នំពេញ។
អ្នកនាង រឿន សំណាង និយាយថា៖ «ពេលខ្លះ ពួកគាត់គ្រាន់តែនិយាយថា ពួកគាត់នឹងបញ្ជូនមនុស្សឱ្យធ្វើការបន្តលើរឿងហ្នឹង រួចក៏បិទទូរសព្ទ»។ «យើងមិនអាចផ្សាយព័ត៌មានដោយគ្មានប្រភពត្រឹមត្រូវនោះឡើយ។ ខ្ញុំមិនដឹងថា គួរទៅសុំជំនួយពីខាងណាទេ ។ សូម្បីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក៏មិនផ្ដល់ព័ត៌មានជាក់លាក់ឱ្យយើងដែរ ។ តើយើងអាចចុះផ្សាយរឿងយ៉ាងម្ដេចកើតទៅ?»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងភាពប្រឈមដែលអ្នកសារព័ត៌មានស្ត្រីបានជួបប្រទះ អ្នកនាងបានទទូចស្នើសុំឱ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានធានានូវការប្រព្រឹត្តស្មើភាពគ្នានៅក្នុងវិស័យនេះ។ អ្នកនាងបានបន្តថា៖ «សូមកុំរើសអើងមកលើពួកយើង។ យើងគួរតែទទួលបានសិទ្ធិស្មើគ្នា ដូចអ្នកសារព័ត៌មានបុរសដែរ»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Women Journalists Seek Police Understanding, Cooperation; Media Groups Stress Value of Access to Information Law
